Tholen - “Het blad is als een huid. Het leeft en bestaat in symbiose met allerlei micro-organismen. Een gezonde plant is een weerbare plant en heeft die bacteriën nodig. Hoewel de telers dat echt wel weten, zit het ‘schoon, schoner, schoonst’ echter nog altijd diep ingebakken.”
Aan het woord is Jan van Paassen, voormalig rozenteler en de laatste jaren in binnen en buitenland actief als teeltadviseur. In beide rollen heeft hij inmiddels ervaring opgebouwd als het aankomt op plantweerbaarheid. “Bacteriën en microbiologie zijn hiervoor dé sleutel.”
Eigen ervaring
En hij weet hoe het mis kan gaan. In 2015 werd zijn kwekerij getroffen door de Ralstonia bacterie. “We hebben toen veel energie gestoken in het zoeken naar de bron, maar die hebben wij noch de NVWA kunnen vinden. Ik vermoed dat deze gewoekerd heeft in de afdeling van de beworteling. Hier is het weliswaar schoon (steriel) maar ook warm en vochtig, zodat de eerste wortels uit het stek hout kunnen groeien. Dit zijn ook condities waaronder een (zwakke) bacterie als Ralstonia kan gaan woekeren. In deze schone omgeving kunnen ongewenste schimmels en bacteriën zich heel gemakkelijk manifesteren, omdat het jonge plantje geen afweer heeft.”
Gemis
Microbiologie is een fascinerende en complexe wereld van duizenden micro-organismen, die bijna overal in het milieu voorkomen. Mens, dier en ook plant is er in de natuur mee omgeven en doordrongen. “Dankzij de moderne intensieve land- en tuinbouw is de omgeving van een plant van het begin af veel schoner en sterieler, óók in vergelijking met die van een mens. Een baby maakt vanaf het allereerste begin, door te ademen en het contact met zijn moeder en zijn omgeving, contact met duizenden micro-organismen. Planten doen dat van nature ook, maar níet in onze artificiële productieomgeving. Zij missen een stukje weerbaarheid, ze zijn een beetje vergeten hoe dat moet.”
Hygiëneprotocol
“Naar mijn idee is het hygiëneprotocol in de glastuinbouw pas af als men de nieuwe aanplant na zaaien, verspenen en opkweken heeft behandeld met middelen die de plantweerbaarheid verhogen. Als de plantenkweker in deze afdeling na het steksteken direct een gewasbehandeling met Bacillus subtilis, met streptomycine of een andere probiotica had gedaan, dan had Ralstonia zich niet zo kunnen ontwikkelen. Dergelijke bacteriën spuit je over je gewas of geef je mee met het druppelsysteem. De bacteriën hechten zich op het blad, het lekwater komt indirect in het substraat waar het zich ook vestigt en vermenigvuldigt. Dit draagt bij aan een gezond bodemleven, waardoor (oude) wortelresten beter worden afgebroken en de water-lucht huishouding en duurzaamheid van het substraat verbetert. Ook is er een positief effect op de opname van mineralen. Bovendien is het een goed idee een dergelijke behandeling voort te zetten op het teeltbedrijf zelf."
Stappen maken
Als de plantweerbaarheid toeneemt neemt de ziektedruk af en ook de kans op een extreme uitbreiding van een virus. “Dat is blijvend actueel. Denk maar aan de problemen in de tomaten van dit moment, of alleen maar aan het feit dat dadelijk de plantenkwekers weer gaan leveren voor de start van het nieuwe teeltseizoen. Behandel (jong) plantmateriaal kortom met microbiologie, dan kunnen wij als telers nog flinke stappen maken.”
Voor meer informatie:
Jan van Paassen
Greenhouse Advisor
M: +31620615016
E: jjvanpaassen@gmail.com