Al twee jaar lang teelt Ter Laak de phalaenopsis-planten in de nieuwe Daglichtkas. Met deze kas van 5 hectare bespaart de kweker 40-50% energie en genereert men een stabieler klimaat. Momenteel worden er 8 miljoen planten per jaar geproduceerd, op een teeltareaal van 17,5 hectare. Tijdens een webinar dat onlangs door 360 Energy werd georganiseerd, sprak Ewald de Koning, manager bij Ter Laak, over de steeds verdere verduurzaming van der onderneming.
Eigenaren Richard en Eduard ter Laak
Productie en distributie
De vader van de huidige eigenaren Richard en Eduard ter Laak begon het bedrijf 60 jaar geleden met groenteteelt en later potplanten. In 1990 werd besloten om door te gaan met alleen orchideeën. Nu, in 2020, telen ze 200 variëteiten, gedeeltelijk zelf veredeld, op 17,5 hectare op 2 locaties in Wateringen. Ze telen de planten uit weefselkweek in 1,5 jaar op, vervolgens worden de volwassen planten verkocht aan bloemisten en tuincentra door heel Europa en zelfs daarbuiten, naar landen als Rusland en Turkije. “90% van de planten die we produceren gaan naar het buitenland, Italië is onze grootste markt.”
Duurzaamheid
Vanaf het begin investeert Ter Laak Orchids in duurzame oplossingen die ervoor zorgen dat er minder energie wordt verbruikt, minder CO² wordt uitgestoten en er minder water wordt verspild. De Koning legt uit dat inzetten op duurzaamheid niet primair is ingegeven door commerciële overwegingen, maar dat niet inzetten op duurzaamheid wel een commerciële bedreiging zou zijn. “We doen wat we kunnen om de beste omstandigheden te creëren, die gelijk zijn aan de natuurlijke omgeving van de orchideeën, en tegelijkertijd zo duurzaam mogelijk te werken. We willen niet dat orchideeën een slechte naam krijgen, omdat het een gewas zou zijn dat veel energie verbruikt of waarvoor veel gewasbeschermingsmiddelen nodig zijn.”
Water
Een van de grootste verduurzamingsprojecten was de ondergrondse wateropslag die in 2017 werd gebouwd. Daarmee kan de teler praktisch onbeperkt overtollig regenwater opvangen in de grond. “We vangen regenwater op, dat een lage hoeveelheid natriumchloride bevat, en slaan dit op in een tank van 7000 m³. De inhoud van de tank is niet zo groot, maar wanneer deze vol is, kunnen we het overtollige regenwater infiltreren in de grond. Hiervoor hebben we waterhoudende grondlagen, die 40 meter onder de grond liggen. Dan kunnen we op een later moment, bijvoorbeeld in de zomer als het droog is, het water oppompen en gebruiken om de planten mee te irrigeren.” Daarnaast kan Ter Laak met dit systeem ook de overheid helpen met het voorkomen van lokale overstromingen door het water weg te pompen.
Om de planten te irrigeren, desinfecteert men het water met UV en peroxide. Ook wordt het water nog eens grondig gereinigd in een osmosesysteem. “Voor de besproeiing hebben we heel schoon water nodig, omdat het anders te veel calcium kan bevatten en de sproeikoppen dan verstopt raken.”
Ledverlichting bij Ter laak
Energie
Voor de installatie van het Daglichtkas investeerde Ter Laak al in oplossingen om het energieverbruik te verlagen. Drie jaar geleden besloten ze om een combinatie van led- en Son-T-lampen te gaan gebruiken. Waarom deze combinatie? De Koning: “Soms willen we de warmte die wordt afgegeven door de Son-T-lampen en soms niet. Met deze combinatie kunnen we kiezen.”
Wanneer de luchtvochtigheid te hoog is, blazen ze buitenlucht de kas in, in plaats van dat ze ramen openzetten. “Dit bespaart ons ongeveer 5% aan energie.”
Om een stabieler klimaat binnen in de kas te creëren, hebben ze geen glas meer aan de zijkanten van de kas. “Meestal fluctueert de temperatuur aan de zijkanten van de kas en nu is dit stabieler dankzij de sandwichpanelen.”
Daarnaast hebben ze 660 zonnepanelen, schermen aan de binnenkant en seizoensopslag voor warmte en kou.
Daglichtkas Greenhouse
Een van de grootste energie-efficiënte projecten is het Daglichtkas Greenhouse. “Kort gezegd is het een kas die het daglicht buiten houdt.” Deze kas is ontwikkeld door Technokas en de Universiteit van Wageningen, bespaart energie en creëert een stabieler klimaat. “Voor ons is deze laatste eigenschap, een stabieler klimaat, wat onze interesse aanwakkerde.”
Het project werd gestart in 2005 met 1 m² om het concept uit te testen. In 2010 werd er 11.000 m² geïnstalleerd met allerlei soorten planten. Ook de planten van Ter Laak Orchids werden gebruikt en de resultaten leidden ertoe dat ze besloten om hun eigen proefkas te bouwen. In 2013 bouwden ze hun eigen Daglichtkas van 3800 m². Ze waren zo enthousiast over de resultaten dat ze besloten een Daglichtkas van 5 hectare te bouwen.
De Koning over het principe: “de energie wordt geoogst. Het zonlicht is vaak te intens in de zomer, maar gedeeltelijk ook in de lente en herfst. Door gebruik te maken van speciale lenzen (Fresnel-lenzen), die in het zuidelijke gedeelte van de kas worden geplaatst tussen de dubbele lagen van het glas, wordt 70% van het zonlicht naar 2 focusverzamelaars geleid. De verzamelaars zijn zwarte leidingen met stromend water. De zwarte leidingen warmen op door de focus van de lenzen (70 keer zonkracht) en warmen zo weer het water op.”
De uitdaging was om elke dag van het jaar, het hele jaar door licht te hebben. “De aarde draait en het focuspunt dus ook. Daarom moeten de leidingen elke 30 seconden verplaatsen om in die focuslijn te blijven. Gebeurt dat niet, dan komt er te veel licht de kas in en verbranden de orchideeën.”
De focus moet twee meter boven de schermen liggen en daarom is de Daglichtkas twee meter hoger dan conventionele kassen (de nok van deze kas met 2 niveaus is 13,5 meter hoog). In de zomer oogsten ze energie, die in de winter wordt gebruikt wanneer het nodig is. Dan is er ook meer zonlicht nodig en daarom worden de leidingen zo verplaatst dat er meer licht beschikbaar komt voor de planten.
Energiesysteem in de Daglichtkas
De kas creëert verwarmd water wanneer de zon schijnt met een maximale output van 13 MW. Er is ook een koelsysteem in de kas, dat nodig is voor 45% van de kas in de laatste groeifase van de orchideeën. “In de eerste fase willen we niet dat het warmer wordt dan 30 graden Celsius, in deze fase mag het niet warmer worden dan 20 graden Celsius.”
Er is nog altijd gas nodig voor de verwarming, maar we produceren ook energie met 3 cogeneratoren van 5,5 MW. Er zijn 4 warmtepompen (6 MW warmte en 5,5 MW verkoeling) en 16 waterhoudende grondlagen voor de opslag van warmte/verkoeling. “Op jaarbasis moet dit aan elkaar gelijk zijn.” Voor de dagelijkse opslag van warmte hebben ze 5 tanks met een totale opslagcapaciteit van 15.500 m³. Ook is er een boiler voor noodsituaties en kopen ze CO² in de petrochemische sector uit de haven van Rotterdam.
Besparingen
Over het geheel genomen heeft de toevoeging van de Daglichtkas ervoor gezorgd dat Ter Laak Orchids een duurzamer bedrijf is geworden. “Als je 2018 en 2019 vergelijkt met 2000, dan zie je gasbesparingen van 29,5 m³/m², wat neerkomt op 42%.”
Voordelen voor de planten
Wat zijn de voordelen voor de planten naast deze besparingen? De Koning: “we zien dat er dankzij het stabielere klimaat minder stressvolle omstandigheden zijn voor de planten, waardoor ze gezonder zijn en zelfs een beetje sneller groeien.”
Meer duurzame initiatieven
Naast bovenstaande zaken is Ter Laak duurzaam in de breedste zin van het woord. “We maken optimaal gebruik van de oppervlakte die we hebben met een tweede teeltlaag, we gebruiken Plant Growth Containers zodat er meer planten per m² kunnen groeien en we gebruiken recyclebaar verpakkingsmateriaal.”
Ter Laak Amerika
Ter Laak Amerika
Tijdens het webinar vermeldde De Koning ook Ter Laak Amerika, waar ze een kas van 1,2 hectare hebben gebouwd in 2015. “Omdat Europa al best verzadigd was, zijn we op zoek gegaan naar andere markten, ook als onderdeel van risicomanagement. We telen phalaenopsis voor de lokale markt en half volgroeide producten voor de Mexicaanse en Amerikaanse markten.” In Guatemala hebben ze Nederlandse teeltmethoden geïntroduceerd, maar zorgen ze ook voor hun medewerkers.
Volgend webinar van 360
Ter Laak stond centraal in het eerste webinar, het onderwerp van het tweede webinar is: Save on Energy Retrofit Program and Agricultural Incentives en wordt gehouden op 26 augustus om 13.00 uur. Heather Tripp, vertegenwoordiger van Save on Energy, bespreekt dan het programma en andere zaken die kunnen bijdragen aan een verbetering van de energie-efficiëntie. Registreer hier.
Voor meer informatie:
360 Energy
www.360energy.net
Middenzwet 23
2291 HM Wateringen
T +31 174 870 110
F +31 174 870 111
info@orchidee.nl
www.orchidee.nl