Marktpositie WKK: op korte termijn op dieptepunt, herstel op lange termijn

De marktpositie van netleverende WKK in de glastuinbouw (gasmotor-WKK) is ten opzichte van de positie in het najaar 2014 onveranderd. De overcapaciteit op de Nederlandse elektriciteitsmarkt in combinatie met maximale import vanuit Duitsland werkt sterk door op de korte termijnprijzen. Deze situatie blijft aan tot na 2017. Daarna wordt een zeker marktherstel verwacht door een aantrekkende economie, het uit bedrijf nemen van (oude) kolencentrales, een hogere CO2-prijs en het uit bedrijf nemen van kerncentrales in Duitsland.



Marktpositie 2016 en 2019
De groothandelsprijzen liggen in Duitsland 5 tot 10 €/MWh lager dan in Nederland, reden voor een structureel netto importvermogen vanuit Duitsland van 2000 tot 3500 MWe. In Nederland draaien op dit moment zowel de oude kolencentrales uit de jaren ’80 als de nieuwe op vol vermogen. Daarmee wordt vrijwel al het gasvermogen uit de Merit order gedrukt en kunnen alleen gasmotoren nog draaiuren maken.

Het sluiten van oude kolencentrales zoals besloten in het SER Energieakkoord zal vanaf 2016 enige ruimte scheppen. Maar het vervallen van de belasting op kolenbelasting per 1 januari 2016 houdt de prijzen in 2016 onder druk. Verdere sanering en aanpassing van de markt is onvermijdelijk voor het herstel van de marktprijzen en de operationele marge van de energiebedrijven.

Aannemend dat na 1 juli 2017 alle oude kolencentrales uit bedrijf zijn genomen neemt een deel van de overcapaciteit uit de markt af. Ook in Duitsland zal geleidelijk de overcapaciteit afnemen. Dat zal vanaf 2017 à 2018 tot prijsherstel leiden. Vooral in de kwartalen 1 en 4 zullen de prijzen enigszins herstellen, in kwartalen 2 en 3 blijven de dagprijzen onder druk door opwekking met zonnepanelen.

Investeren in nieuwe WKK voor netlevering is komende jaren niet rendabel. Op basis van variabele kosten kan bestaande WKK net positief draaien voor netlevering. De draaiuren voor netlevering nemen wel steeds verder af tot circa 3000 uur per jaar. Naar verwachting gaat een stijgende waardering voor flexibel vermogen enige verbetering brengen. Het inzetten van de WKK voor eigen belichting is nog steeds rendabel maar is in daluren, afhankelijk van de situatie, marginaal.

Perspectief 2022
Voor de langere termijn wordt een verbetering van de spark spread verwacht. De overcapaciteit in Nederland en Duitsland zal afnemen. Import vanuit Duitsland zal afnemen als gevolg van de uit bedrijf name van alle kerncentrales (Atomausstieg). In Nederland zal een deel van de capaciteit gesaneerd zijn, de vraag zal door economisch herstel enigszins toenemen en de CO2 prijs zal na 2020 onder aanpassing van het handelssysteem stijgen.

Vooral in Q1 en Q4 zal de spark spread dan verbeteren. In Q2 en Q3 zal de prijsvorming sterk worden beïnvloed door een groot aanbod van stroom uit zonnepanelen. In combinatie met een verbeterde opbrengst door inzet van flexibel en snel vermogen op de korte termijnmarkt zal dit de rentabiliteit van (flexibele) WKK doen toenemen. Investeren in WKK met netlevering blijft moeilijk, maar in slimme combinaties met eigen gebruik zal dat wel mogelijk zijn.

De barometer is tot stand gekomen als onderdeel van Kas als Energiebron in opdracht van LTO Glaskracht Nederland en het ministerie van Economische Zaken.

Bron: Sander Peeters (Energy Matters) Kas als Energiebron/LTO Glaskracht Nederland