Kees van Wijk teelde jarenlang trouw de zelf ontdekte witte Avalanche op zijn kwekerij ‘T Rozen Bos’, totdat in 2016 besloten werd over te stappen op phalaenopsis. Vanwege de hoge energievraag was rozen lastig en de orchideeën waren booming, maar toen in 2017 de eerste exemplaren op de markt kwamen zakte de prijs weg. Die markt was misschien al te vol aan het worden en impliciet, en een enkele keer expliciet, kreeg hij van collega-tuinders te horen dat het zijn schuld was. “Onzin natuurlijk, met 3 hectare productie en 40.000 planten in de week zijn wij zo groot niet. Maar dat was niet leuk.”
Kees van Wijk tussen zijn met gaas afdekte jonge planten
Toch wordt dit wel een leuk verhaal, want wie nu denkt dat hij, gezien de huidige omstandigheden, spijt heeft van zijn keuze heeft het mis. “De markt van de phalaenopisis staat momenteel sterk onder druk. Er gaan een aantal grote kwekers stoppen en het aanbod valt met vele miljoenen terug. Maar nu is er nog geen plant vanaf, sterker nog, men probeert de boel leeg te verkopen. Dat geeft veel druk op de markt. Wat dat betreft is het nu een kwestie overleven, maar”, zo hoopt Kees, “vanaf de zomer volgend jaar moeten de prijzen gaan stijgen.”
Van Wijk heeft de mazzel – of de vooruitziende blik natuurlijk – dat hij zijn gas nog voor een tijdje vast heeft liggen. Daarnaast heeft hij een WKK en een warmtekoppeling met de buurman die er drie heeft (en praktisch altijd warmte overhoudt). Door zuiniger te telen kan hij wat gas besparen en verkopen, terwijl hij niet, zoals sommige collega’s nu, het absolute randje hoeft op te zoeken. Daarnaast is recentelijk geïnvesteerd in 4 x 250kwh boilers die van stroom warmte maken, liggen er 432 stuks zonnepanelen op de schuur en hangt de kas vol met LED.
Full LED
Full
En vol betekent bij Kees ook echt vol, oftewel full. “We zijn bij mijn weten een van slechts drie kwekers die nu onder full LED telen, d.w.z. óók in de opkweek. Alleen in de afkweek, in de laatste fase, hebben we nog SON-T hangen, maar daar is een heel specifieke reden voor. Op het moment dat de eerste knoppen op het punt staan uit te komen buigen wij de stelen in verschillende vormen. Hiertoe moet de steel buigzaam zijn en dat kan door hem tijdelijk minder suikers aan te laten maken, oftewel door er minder licht op te zetten en minder water te geven. Bovendien reageert de plant anders op LED dan op SON-T, met alleen LED is het lastiger om deze flexibiliteit te krijgen. Zijn ze ‘in vorm’ gebracht, dan gaan ze nog weer even terug de kas in om af te harden.”
Net voor het buigen staan de planten nog even onder een beetje SON-T
Potworm te lijf
VW Orchids teelt een tiental soorten, welke het in een tiental verschillende vormpjes buigt. Daaraan herkent de consument zijn product, maar collega-kwekers kennen hem ook van zijn innovaties in de teelt. Het LED-verhaal is daar een voorbeeld van, maar ook denke men aan het afdekken van de jonge planten met een fijnmazig gaas tegen de beruchte potworm. Dankzij dit gaas is de kans dat de mannetjes en vrouwtjes elkaar tegenkomen veel kleiner geworden en kunnen de muggen, die de eitjes afzetten waaruit later de larfjes komen die van de wortels eten, niet bij de plant komen. Deze aanpak blijkt succesvol, de plaagdruk sterk afgenomen. Het afdekken is echter niet gratis: het vereist extra arbeid en is een logistieke en mechanische puzzel. Van de andere kant is het wel duurzaam, er hoeven geen middelen meer gebruikt te worden om dit probleem te bestrijden.
Dames buigen de planten in de juiste vormpjes
45 guldencent
De familie Van Wijk teelde tot ’83 van de vorige eeuw freesia’s op het dorp in Gameren. Toen werd een kwekerij gebouwd buiten het dorp welke men ‘T Oud Bos noemde, naar de naam van het stuk grond waarop het gebouwd werd. “Ook toen hadden we een energiecrisis”, memoreert Kees, “we hebben toen tegen de cyclus in gebouwd, de vroege jaren tachtig waren jaren van recessie en ook toen maakte de gasprijs rare sprongen. Ik herinner me een ongekende prijs verhoging van 10 naar een piek van 45 guldencent voor een kuub gas. Ook toen was dit voor een aantal kwekerijen te veel en moest men stoppen.”
Kas gebouwd rond automatisering
Op ’T Oud Bos werd een paar jaar gerbera`s geteeld, maar de grond werd ziek en men switchte weer terug naar freesia`s. In ‘93 werd verder uitgebreid en op een perceel aan de andere kant van de weg verrees kwekerij ’T Nieuw Bos (het huidige Artisan, voorheen het bedrijf van vader Gerrit van Wijk dat een paar jaar geleden verkocht werd aan Wilco Verhoeven). In 2003 volgde de huidige kas, genaamd ’T Rozen Bos, wat naar eigen zeggen een van de allereerste kassen was die rondom de automatisering van de teelt heen werd gebouwd en niet andersom. “We hadden de tekeningen al maar die hebben we toen verfrommeld en weggegooid. We rekenden precies uit hoe lang en groot een kap moest zijn, hoe de mensen en de rozen zelf door de kas gaan en wat de ideale indeling zou moeten zijn. En toen hebben we nieuwe tekeningen gemaakt."
Tuinders tweede generatie boeren?
Over tien jaar, hoe staat VW Orchids er dan op? “De grote vraag voor mij is: hoeveel belasting komt er op het gas? Gas wordt vast wel weer een keer goedkoper, er is meer dan genoeg en omstandigheden veranderen. Maar ik vrees dat wij de tweede generatie boeren zijn, de regering zaagt aan onze poten. Het is ongekend wat ze met de boeren doen! Wat men niet beseft is dat de tuinbouw een hele belangrijke energieleverancier is en dat de warmtekrachtkoppeling voor de stabiliteit van het elektriciteitsnetwerk zorgt. Ook kan men de productie van vlees en zuivel, maar ook dat van groente en bloemen en planten, liever willen verplaatsen naar elders de wereld, maar dit zal altijd ten kosten gaan van het milieu. De agrarische sector in Nederland is een van de meeste efficiënte ter wereld.”
“Wat dat betreft vragen te over maar wij”, besluit Kees, “hopen tegen die tijd, t.z.t. allicht onder leiding van zoon Rico die inmiddels al is doorgegroeid naar bedrijfsleider, nog altijd mooie planten te telen. En dat natuurlijk op de meest duurzame, efficiënte en energiezuinige manier.”
Voor meer informatie:
VW Orchids
Hogeweg 8a
5313 BA Nieuwaal
info@vworchids.com
www.vworchids.com