Na een volledige lockdown van vijf weken gaat Oeganda geleidelijk aan weer open, waardoor verschillende bedrijven hun zaken opnieuw kunnen oppakken. Voor stekkwekerij Wagagai is de timing van het opheffen van de lockdown een verkapte zegen, want het is net op tijd voor hun drukke poinsettiaseizoen.
"De laatste weken hoefden de moederplanten alleen maar groeien en eind mei, begin juni beginnen we pas met het oogsten van de stekken," legt de Nederlandse eigenaar Olav Boenders uit. Wagagai produceert vooral stekken voor begonia's, chrysanten en poinsettia's, maar ook veel andere potplantstekken. In onderstaande vertelt hij over hoe het bedrijf met de lockdown is omgegaan.
Medewerkers overnachten in de kas tijdens de lockdown (Alle foto's van Andrew Kartende)
Lockdown in Oeganda
Op 1 april werden de mensen in Oeganda geïnformeerd over de lockdown, wat een avondklok en huisarrest betekende. "Onze 36 ha grote kas biedt werk aan 2.300 mensen, waarvan 98% binnen een straal van 5 km woont en elke dag naar de kwekerij loopt. Het was geen optie om zonder arbeidskrachten te zitten, omdat de planten gewoon altijd aandacht en zorg nodig hebben. Daarom hebben we besloten om 500 werknemers op de kwekerij te laten overnachten en twee keer per dag ieders temperatuur te controleren."
"We probeerden het allemaal te zien als een grote logeerpartij. Onze mensen hoefden niets uit te geven, want ze kregen allemaal drie keer per dag een maaltijd en ze bleven hun salaris ontvangen in tegenstelling tot heel veel andere mensen, die met onbetaald verlof naar huis gestuurd waren."
Was er iets geregeld voor de overige medewerkers die verplicht thuisbleven? "We zorgden ervoor dat iedereen zijn salaris kreeg. Meestal vragen we in april en mei de meerderheid van onze mensen om vakantie te nemen, omdat wij ze nodig hebben in mei en juni, als het hoogseizoen is, dus uiteindelijk is het allemaal best goed gekomen, tot nu toe."
Het belang van Afrika voor Europa
Volgens Boenders laat de Covid-19-pandemie meer dan ooit zien hoe alle schakels in de ketens met elkaar verbonden zijn. "Veel mensen in Europa beseffen hopelijk nu meer dat Afrika een belangrijke rol speelt bij de levering van allerlei goederen. Door het gebrek aan vrachtcapaciteit in bijvoorbeeld Kenia en Ethiopië kan slechts een klein percentage van de producten, waaronder groenten of rozen, naar Europa worden vervoerd. Europa is hun belangrijkste markt en omdat ze hun activiteiten niet kunnen uitvoeren, zijn veel mensen zonder werk komen te zitten. Dit zal rampzalige gevolgen hebben voor het land en Afrika als geheel. Nu één persoon zijn baan verliest, worden er indirect vijf mensen getroffen, zoals de verhuurder van het appartement, die geen huur betaald krijgt, de kapper enzovoort. In sommige landen, en met name in de grote steden, betekent geen baan zelfs geen voedsel."
"Gelukkig is de grond in Oeganda zeer vruchtbaar, dus in de dorpen zal het eten geen probleem zijn, daar verbouwen ze zelf hun voedsel. Maar in de grote stad Kampala is dat anders en de pandemie heeft hier al grote negatieve gevolgen." Boenders is goed te spreken over de manier waarop president Museveni en zijn regering tot nu toe met de crisis omgaan. "Ze hebben het land weliswaar afgesloten, maar ze houden een handelscorridor voor inkomende en uitgaande goederen open. Dit is absoluut noodzakelijk voor de economie om niet in te storten, en ook voor ons als bedrijf."
Er zijn speciale slaapplaatsen gecreëerd in de kas.
Maar ook bij Wagawai moeten ze rekening houden met de gevolgen van Covid-19. "Wij hebben misschien 'geluk' gehad met de timing van de lockdown en het feit dat onze vrachtvluchten drie keer per week doorgingen, maar we zouden de gevolgen van de Covid-19-crisis achteraf nog kunnen merken, omdat we niet weten wat de gevolgen zullen zijn voor de Europese telers. Als er Europese bedrijven failliet gaan, zullen wij dat zeker voelen omdat onze stekken geen bestemming zullen hebben. Intussen is het geweldig om te zien dat de Nederlandse overheid met een steunpakket voor de tuinbouw van € 650 miljoen is ingestapt, dat hopelijk indirect ook ons allemaal zal helpen".
Onderwijs over de Covid-19 regels
Rechtvaardige lonen
In het verlengde hiervan benadrukt Boenders het belang van de salarissen van de werknemers. "Vergeleken met de westerse wereld zijn de salarissen niet hoog, maar vergeleken met de salarissen van de arbeiders van alle andere tuinbouwbedrijven in het land, staan we in de top 3 wat betreft de hoogste salarissen."
Hij zou zijn arbeiders graag een hoger inkomen bieden, maar door de hoge concurrentie is dat niet mogelijk. "En omdat we al een van de bedrijven met de hoogste lonen in deze sector zijn, kunnen we de mensen beter iets geven in plaats van niets, want we hebben te maken met een hoge mate van concurrentie. Stel je voor, als ik mijn stekken voor 1 cent meer zou kunnen verkopen, zou ik de salarissen van de werknemers kunnen verdrievoudigen. Maar als ik dat zou doen, zou dat betekenen dat de prijs van sommige stekken zou verdubbelen, waardoor ons product niet meer interessant zou zijn voor de markt. We zouden dan failliet gaan, met als gevolg dat 2.300 mensen hun baan zouden verliezen."
Bidden in de koelcel, die vanavond is uitgeschakeld.
Fairtrade
Om extra inkomsten voor zijn medewerkers te genereren, startte Boenders in 2017, in samenwerking met de Duitse veredelaar Selecta One en Fairtrade, het Wagagai Cents project. "Met deze pilot willen we laten zien hoe we met een innovatieve aanpak significante financiële verbeteringen voor onze medewerkers kunnen realiseren.
"Wagagai verkoopt alle kerststerrenstekken aan Selecta One, en zij hebben een groot aandeel in deze markt, omdat ongeveer 50% van alle kerststerren in Europa door Selecta One worden geleverd. De vraag naar Fairtrade kerststerren is echter nog steeds laag. In Afrika bestaat er geen sociaal vangnet zoals in Europa, dus dit is het minste wat de consument en de bedrijven in de keten kunnen doen om de arbeiders in Afrika direct te helpen. Als de handel zich gaat richten op meer Fairtrade producten, kunnen we groeien in volume, kunnen we meer bewustwording creëren en kunnen we vervolgens een beter loon aan de werknemers betalen. Hopelijk kunnen we iets positiefs uit de Covid-19-crisis halen," besluit Boenders.
Een van de medewerkers met een stek van de Euphorbia pulcherrima.
Voor meer informatie:
Olav Boenders
Wagagai
olav@wagagai.com
www.wagagai.com