Tholen - Het is een bijzonder gezicht woensdag in de kas van Tomatoworld: mensen met een speciale bril op hun hoofd 'klikken' in het luchtledige, en worden steeds enthousiaster. Daaromheen staan mensen zonder bril, die de bewegingen van de proefpersoon volgen. Waar de brildrager allerlei data ziet, ziet de rest 'gewoon' een kas vol tomaten.
Het bijzondere tafereel in de kas in Honselersdijk hoort bij een demonstratie van wat er mogelijk is met immersive technologie in de tuinbouw. De demonstratie is onderdeel van de Demodag NXTGEN Hightech – Data- en Infrastructuur in de Glastuinbouw.
© Thijmen Tiersma | BPnieuws.nlJoeri van den Hoek van Robocrops/InnovationQuarter assisteert Jan Verwoerd van 360Fabriek die de werking van immersive technology demonstreert. Bekijk hier meer foto's.
Prototype
Er is een prototype ontwikkeld met in de hoofdrol een speciale bril en bijbehorende software. Hierdoor is het mogelijk om data niet langer alleen weer te geven op een scherm, maar daar te laten verschijnen waar het gebeurt in de kas.
Het prototype is ontwikkeld in een project van het Erasmus Centre for Data Analytics en Robocrops. Marie Kegeleers is in Rotterdam Immersive Tech Engineer en geeft woensdagmiddag een introductie op immersive technology, voordat weer een groep de kas in gaat om het prototype-systeem te ervaren.
AR ingezet voor arbeidsuitdaging
Augmented Reality (AR) biedt een compleet nieuwe manier van communiceren en visualiseren, legt Marie uit. De techniek kan in de tuinbouw helpen om een arbeidsuitdaging op te lossen. Enerzijds komt de sector mensen te kort om het werk te doen, en anderzijds is er een gebrek aan kennis, bijvoorbeeld vanwege vergrijzing waardoor waardevolle kennis verloren gaat.
Tot nu toe wordt er in de tuinbouw, en zeker in de praktijk, weinig gebruik gemaakt van de technische mogelijkheden van AR. Marie kent enkele voorbeelden van projecten van de WUR, maar vooral het ruimtelijk inzichtelijk maken van data is volgens haar nog nieuw in de tuinbouw.
© Thijmen Tiersma | BPnieuws.nlMarie Kegeleers van het Erasmus Centre for Data Analytics geeft een introductie over immersive technology en bespreekt tuinbouwtoepassing in het GRAAG-project.
Datavisualisatie in de teeltruimte
Eenmaal in de kas is dat ook te merken aan de proefpersonen. Het is best even wennen voor sommigen om te lopen en op de juiste manier de handelingen uit te voeren met de bril op. Wie het kunstje eenmaal door heeft, ziet data over klimaat en RTR (verhouding tussen temperatuur en straling) als je door de kas loopt, precies op de plek waar dat speelt. Met de bril op kun je ook goed lokale verschillen zien.
Voor dit prototype ligt de focus op visualisatie van data over klimaat en RTR. Het prototype komt voort uit het project GRAAG, Green Realtime Augmented Assistant Greenhouses. Ook de 360Fabriek, InnovationQuarter en Hortivation zijn naast de hierboven al genoemde partijen betrokken.
Feedback verzamelen
Marie is ervan overtuigd dat wat er woensdag te zien is, nog maar het begin is. Er is nog veel meer mogelijk, bijvoorbeeld met nog meer data. Een uitdaging is dat op dit moment de ideale bril voor in de tuinbouwpraktijk er nog niet is. De huidige bril is nog vrij groot en zwaar. Ook is het nog geen AR-bril, maar een MR-bril, wat staat voor mixed reality, oftewel een mix van de echte wereld en de virtuele wereld.
De Immersive Tech Engineer ziet dat diverse partijen volop nieuwe brillen ontwikkelen. Dat gaat nieuwe kansen bieden, maar tot die tijd is het nog even afwachten en kan alvast met het huidige prototype kostbare feedback opgehaald worden uit de praktijk, iets wat ook woensdag volop gebeurt.
Zo laat een teler weten dat het huidige prototype hem nog maar beperkt werk uit handen zou nemen. Deze teler kijkt in de kas nu op zijn telefoon en ziet dan ook de data. Ook komt het voor dat hij zonder inzicht uit data, maar nog puur op gevoel, de ramen sluit als hij een zuchtje wind voelt.
© Thijmen Tiersma | BPnieuws.nlLars van der Lely van 30MHz sprak datahubs en digital twins.
Mensen trainen
Met dat laatste punt snijdt deze teler een pijnpunt aan, in een sector waar veel 'groene vinger telers' op leeftijd raken en opvolgers het aan die kennis om 'op gevoel' te kunnen telen ontbreekt. De speciale bril kan in zo'n geval in de toekomst helpen om telers te trainen en op te leiden, verwachten de projectpartners.
In andere sectoren worden technieken zoals deze op die manier ook volop gebruikt, weet Marie. Zo traint KLM piloten met virtual reality en heeft de gemeente Rotterdam een virtuele stad, om simulaties mee te doen. Bovendien kan gebruik van dit soort technieken handig zijn bij oefenen met gevaarlijke werkzaamheden. In een simulatie kun je dan eerst veilig oefenen.
In Honselersdijk verliep de oefening met de proefpersonen zonder ongelukken. Opgelucht haalt een van de proefpersonen de bril van zijn hoofd. "Ik zou er nog geen auto mee durven rijden." Gelukkig is dat ook niet waarop de focus in de tuinbouw ligt.
© Thijmen Tiersma | BPnieuws.nl
RoboHouse liet een robottoepassing zien om zakjes biologie in het gewas te plaatsen. De toepassing, ontwikkeld met Koppert, Octiva en TU Delft, gaat nog getest worden in de kas van Tomatoworld.
