Bíjna waren Alwin Kool en Michel Trommelen van SeaweedTech rond met een Nederlandse kweker om de teelt van zeewier onder glas op te schalen. Bijna. Want toen brak de energiecrisis uit. De kweker besloot toch van deelname af te zien. Sindsdien is het bedrijf op zoek naar een nieuwe kas, eventueel met een innovatieve glastuinbouwondernemer erbij die net als de oprichters van SeaweedTech toekomst ziet in de bijzondere teelt.
Alwin en Michel in hun demokas in Amsterdam
Met de opmerkelijke kweek onder glas zijn de eerste stappen al gezet. In het Amsterdamse havengebied (handig, want zeewater genoeg) werd een kleine kas neergezet om mee te testen. In de kas van 30 meter lang en één kap breed wisten de kwekers 1,5 jaar lang met succes zeesla (Ulva lactuca) te kweken én dat in een volledig gecontroleerde omgeving. Alwin: “We kunnen in de kas de temperatuur constant tussen de benodigde 16 en 18 graden Celsius houden en met LED-belichting het 20-junizonnetje simuleren. Op die manier groeit zeewier goed en hard, zodat we maximaal biomassa ontwikkelen van keurmerkkwaliteit.”
Demoteelt in Amsterdam
Groeimarkt verkennen
Het zeewier dat SeaweedTech produceert is ‘vegan friendly’ en voldoet aan het EU bio-keurmerk. “Dat is ook één van de redenen waarom het in onze ogen een product met enorme potentie is.” Geleidelijk aan ontdekt de consument nu al zeewier om te eten, ziet Alwin. “Het gaat stap voor stap de goede kant op. In Azië is het al heel bekend en kent het product de nodige toepassingen.”
Zelf zet SeaweedTech, dat naast zelf kweken ook zeewier importeert van product op land in Israël, kansen voor verwerking van zeewier in poeder- of vlokkenvorm in producten zoals dropjes, brood, pasta, pindakaas maar ook in een gezichtsmasker. Alle genoemde producten zijn nu al op de markt, voornamelijk in poeder- of vlokkenvorm en er wordt hard gewerkt aan het opzetten van een versmarkt, maar daarvoor is lokale productie nodig. “We doen aan risicospreiding. We moeten nog ontdekken wat het hardst gaat lopen. Op basis van volume en prijs zullen we dan afstemmen welke niche het wordt.”
Het laatst geïntroduceerde dropje van Klepper & Klepper is pittig zout. Het dropje is beschikbaar in meerdere landen en het zeewier van SeaweedTech zit er als ziltige toevoeging in.
Kweken op land geeft controle
De onduidelijkheid die er kan zijn over hoe het zeewier van zee gegroeid is, ondervangen de Nederlandse kwekers door het op land te doen. Hiervoor gebruiken zij een bestaande Israëlische gepatenteerde teelttechniek. “De kweek op land voorkomt dat er eventueel schadelijke stoffen die in zee zitten ook in het zeewier komen. Ook zwemmen er bij ons geen ‘beesten’ rond het wier. Aan de allergenenkant voorkomt dat ook problemen. Resten van kreeften komt je bij ons product bijvoorbeeld niet tegen.”
Zeewierproduct in meerdere vormen
Optimale omstandigheden in combinatie met het selecteren van de best presterende soorten zorgen voor een constant kwalitatief hoogstaand product. “Op deze manier kunnen wij voldoen aan de veeleisende normen met betrekking tot zware metalen, organische en biologische verontreinigende stoffen en daarmee zeewier kweken op maat van de klant. Tegelijkertijd streven wij naar een zo klein mogelijke (milieu)voetafdruk door middel van Minimal Impact Farming, waarbij slimme technologie wordt gebruikt om energie- en afvalstromen te verminderen en daar waar mogelijk te hergebruiken.
Tweeënhalf jaar geleden begonnen Alwin en Michel met hun zeewierbedrijf. Met de al genoemde kleine demokas was het de bedoeling geïnteresseerden alvast te laten zien wat er mogelijk is. Corona gooide wat dat betreft flink roet in het eten. Wel positief was dat er zich met Priva en Seakura al snel twee partners meldden. Seakura levert de gepatenteerde kweektechniek en Priva helpt de kwekers met haar expertise op het gebied van klimaat- en watertechniek.
Schematische weergave teeltbedrijf bij opschaling
Via 500 vierkante meter naar 1 hectare
In januari van dit jaar was de demofase voorbij en zou fase 2 in gaan: opschalen met een grotere kas. Nu dat nog niet is gelukt, kiezen de zeewierkwekers ervoor toch naar buiten te treden. “Na tien maanden zoeken vinden we het nu te langzaam gaan. Daarom hebben we besloten op tafel te leggen wat we doen en wat we kunnen. We hebben daar een kas bij nodig en zoeken tegelijkertijd gelijkgestemden die echt mee willen doen.” De landwierkwekers hebben inmiddels een innovatielening van de Rabobank bemachtigd en verschillende provinciale en landelijke subsidies aan zich weten te binden.
Maar wat zoeken de kwekers dan precies én wat is er eigenlijk nodig voor het kweken van zeewier onder glas. “Wij hebben wel een eisenlijstje”, bekent Alwin. Dat komt bijvoorbeeld omdat er zeewater nodig is. “Voor de pre-commerciële productiefase die we nu in willen gaan, zoeken we +500 vierkante meter kweekruimte. Daarna willen we echter opschalen naar 1 hectare. Voor 500 vierkante meter kunnen we zeewater nog wel naar de kas brengen, maar bij verdere opschaling moet de kas echt dicht bij zee liggen.”
Aanvoer zeewater
Aanvoer van zeewater is één ding, lozen is een ander punt. “Ook aan de achterkant van de zeewierproductie hebben we veel zeewater nodig. Lozen op het zoetwaternet mag niet. Daarom is een efficiënt waterrecirculatiesysteem nodig. Daarmee filteren we het zeewater, zodat we lang gebruik kunnen maken van hetzelfde water. Toch verdampt er ook een stuk en moet je water verversen. In zeewater zitten elementen die het plantje eruit haalt. Zelf kun je die elementen niet kunstmatig aanvullen. Een paar procent verversen per dag is bij grotere volumes toch substantieel.”
Alwin wijst erop dat het vervoeren van grote volumes zeewater naar onder meer dierentuinen wel gebeurt, maar toch maakt SeeweadTech in fase 3, de commerciële fase met de kas van 1 hectare liever gebruik van aanvoer via een pijpleiding. “Reden voor ons om nu bij de opschaling ook naar kust- havengebieden te kijken.” Gesprekken lopen hier ook, zegt de medeoprichter van het zeewierbedrijf. “Maar je hebt ook te maken met een kas die niet kapot mag waaien. Dat maakt bijvoorbeeld kweken in een kas op de Maasvlakte uitdagend."
SeaweedTech rekent op technieken van Seakura en Priva
Energiegebruik
In de beginfase is ook kweken in een volledig van zonlicht afgesloten omgeving overwogen. “Bij de eerste kweker waarmee we in gesprek waren was er sprake van een kas met daarop zonnepanelen. Daaronder was alle ruimte voor waterbakken voor zeewier, maar geen licht. LED-belichting moest daarbij, maar tegen de huidige hoge elektraprijzen kon dat niet meer uit.”
SeaweedTech zoekt daarom écht naar een kas en sluit kweken in bijvoorbeeld ook een indoor farm uit. De kas voor fase 2 hoeft niet per se ook de kas te zijn waar de opschaling naar 1 hectare plaatsvindt. Integratie van het kweken van zeewier in een kas met nog een andere teelt is volgens Alwin goed mogelijk.
Robin Konijn en Frans Walter Biegstraaten (van de adviesraad) met naast hen op rechts Alwin en Michel
Wel nog een ander punt op het wensenlijstje is dat de kas een warmtepomp heeft. “Dat heeft wel onze voorkeur in ieder geval, omdat we bij de huidige hoge energieprijzen liever niet stoken noch koelen. Veel innovatieve telers werken al met warmtepompen. Daarmee kunnen wij de kas op 18 graden Celsius houden.” Verder willen de kwekers CO2 toevoegen, ook via water. “Daarmee kun je het plantje extra hard laten groeien.”
Zelf een kas bouwen is voor SeaweedTech ook een optie, alleen niet in fase 2 voor ‘slechts’ 500 vierkante meter. “Bij de kas van 1 hectare zou het wel een optie kunnen zijn, ook omdat we dan het proces technisch helemaal zelf kunnen inrichten.” Eén stap overslaan vindt Alwin echter ‘niet opportuun’. Bovendien zou dan extra financiering opgehaald moeten worden. “Wij willen nu, met het plan dat er ligt, op grote schaal laten zien wat er kan, in de kas. Het moeilijkste hebben we al aan boord, want dat zijn de financiering en techniek van onze partners.”
Het reisplan van SeaweedTech, in het groot ook op de website van het bedrijf te zien.
Voor meer informatie:
Alwin Kool
SeaweedTech
Moezelhavenweg 9
1043 AM Amsterdam
alwin@seaweed-tech.eu
info@seaweed-tech.eu
www.seaweed-tech.com