Tholen - Er zijn verschillende ontwikkelingen in de sector die het belang van data en digitalisering onderstrepen. Personeel wordt schaarser en de toenemende schaalvergroting en ketenintegratie zijn voorbeelden die vragen om een vernieuwde aanpak. De verwachtingen zijn dat artificiële intelligentie (AI) hier een cruciale rol in gaat spelen.
De tuinbouw is van zichzelf een zeer datarijke omgeving. Gebruik van computers en softwaresystemen hebben vroeg hun intrede gedaan en ervoor gezorgd dat een lange historie aan data is opgebouwd. Nu is het echter vaak nog zo dat bedrijven deze data niet, of slechts beperkt gebruiken voor hun bedrijfsvoering. PEAX Data maakt van die ‘nulletjes en eentjes’ informatie waar tuinbouw- en AGF-bedrijven direct wat mee kunnen in de dagelijkse praktijk.
Tuinderszoon Guus van Heijningen is de oprichter van het bedrijf. Voordat hij met zijn werkzame leven begon, studeerde hij datawetenschappen in Gent. Hij is al geruime tijd actief met AI. Eerst buiten de tuinbouw, maar gaandeweg kwam hij via zijn netwerk toch weer in de sector terecht. Reden om in het najaar van 2021 de stap naar een eigen bedrijf te zetten. Inmiddels heeft PEAX meerdere mensen in dienst en hebben zij de ambitie om verder te groeien.
Of het nu telers, toeleveranciers, veredelingsbedrijven of AGF-handelsbedrijven zijn, PEAX komt bij ze over de vloer. De grootste missie voor het bedrijf, dat zich het beste laat omschrijven als een AI-software ontwikkelaar, is om de tuinbouwsector slimmer te maken, zegt Guus. “We willen bedrijven en ondernemers laten inzien wat voor waarde ze uit hun data kunnen halen.”
Guus van Heijningen heeft een belangrijk doel bereikt als steeds meer mensen in de tuinbouw zich bij PEAX melden met een AI-vraagstuk
Autonoom telen
Op de website van het bedrijf staat een lijst met wat er zoal mogelijk is met artificiële intelligentie. “Artificiële intelligentie, AI, is een containerbegrip”, ziet Guus. “Veel mensen kennen de term inmiddels wel, maar weten niet zo goed wat ze er allemaal mee kunnen. Ik vergelijk het weleens met de opkomst van internet. In het begin dacht men ook ‘hoe kan ik hier waarde uithalen’, maar nu is het niet meer weg te denken uit het bedrijfsleven.”
Op de lijst staat onder meer autonoom telen. Klanten van PEAX zijn daarin actief. “Wij helpen onze klanten met het ontwikkelen van algoritmes en het schrijven van software. Dat doen we in veel gevallen specifiek voor het vraagstuk van de klant. Daarnaast zijn we ook generieke, eigen tools aan het ontwikkelen om op grotere schaal bedrijven te helpen.”
Autonoom telen is één van de voorbeelden van wat er in de tuinbouwsector met AI mogelijk is, maar er kan veel meer met data en AI. Voor een veredelingsbedrijf werkte PEAX aan het koppelen van inzicht in retaildata aan rasdata van het veredelingsbedrijf. “Wij hebben een tool ontwikkeld die data verzamelt en die data koppelt aan de variëteiten uit het assortiment van het veredelingsbedrijf.”
Kennis in de sector waarborgen
De allereerste klantvraag waarmee Guus en zijn team aan de slag konden, kwam dan weer vanuit een teeltbedrijf. “Daar wilde de eigenaar kennis waarborgen met het oog op zijn pensioen. Die kennis mocht niet verdwijnen, maar moest overgedragen worden. Wij hebben een tool ontwikkeld waarmee de kennis en ervaring van de teler overgedragen kan worden aan opvolgers.”
In de tuinbouw is kennis en arbeid een voortdurende uitdaging. Guus ziet daardoor bijvoorbeeld ook een rol voor AI weggelegd in productieplanning. “Zeker in de sierteelt is productieplanning een flinke uitdaging voor telers. Wekelijks een deel oogsten, en ondertussen de kas weer vol zetten, met vaak ook meerdere soorten gewassen, is een flinke puzzel. AI kan daarin helpen.”
Ketenintegratie
Guus ziet in de markt ook dat veel bedrijven bezig zijn met ketenintegratie. “Producenten en distributeurs zijn hier druk mee bezig. Zij wisselen vanwege samenwerking veel kennis uit, maar weten niet altijd precies hoe ze dat het beste kunnen doen.”
Denk hierbij bijvoorbeeld aan een distributeur-producent-relatie, vervolgt de ondernemer. “Welk volume verwacht een distributeur van de teler te krijgen? En andersom, wat verwacht de distributeur aan volume te verkopen? In beide gevallen is dit informatie om onderling te delen. Ook AI speelt hierin een rol. We ontwikkelen hier modellen die voorspellingen doen over het aanbod en de vraag, en wat vervolgens de beste prijs is om een product te verkopen.”
Tuinbouwkennis
Aan de basis van het werk van PEAX ligt altijd een historische dataset én een bedrijfsproces ten grondslag. Van daaruit gaan de dataspecialisten aan de slag met het maken van een model dat inhaakt op het bedrijfsproces van de klant. Wat voor soort bedrijf dat is, maakt niet zoveel uit. “Onze kennis is herbruikbaar in meerdere takken van sport. Uiteindelijk draait het om het proces en welke data in dit proces van belang zijn.”
Om van die nulletjes en eentjes bruikbare informatie voor de klant te maken, is enige tuinbouwkennis wel nodig. Guus zelf heeft die van huis uit, maar hoe zit dat met zijn collega’s? Wat opvalt is dat PEAX midden in het centrum van Rotterdam is gevestigd. Een bewuste keuze, geeft Guus aan. “Op die manier is het voor ons eenvoudiger om de mensen met de juiste vaardigheden aan te trekken. We hebben knappe koppen nodig die goed met data om kunnen gaan, en die profielen zijn schaars.” Een bezoek aan een kwekerij is vervolgens vaste prik. “Even in de kas kijken met nieuwe collega’s, of bij een klant kennismaken, doen we standaard.”
AI-adviseur
Guus heeft een belangrijk doel bereikt als steeds meer mensen in de tuinbouw zich bij PEAX melden met een AI-vraagstuk. Dat gebeurt nu al, maar kan nog veel meer. “Voor ons laat dat zien dat de sector een ontwikkeling heeft gemaakt en zelf de kansen van AI kan herkennen. Ik twijfel er niet aan dat dit ook steeds vaker gaat gebeuren. Hier zie ik ook een rol voor ons in weggelegd.”
De uitleg van Guus roept de vergelijking met een teeltadviseur op. “Ja, je zou ons misschien wel als AI-adviseurs voor de sector kunnen zien.” PEAX organiseert bijvoorbeeld strategische AI-sessies bij de klant. “De klant heeft een strategische doelstelling en wij laten zien hoe AI daarbij kan helpen en stellen hier een concreet plan voor op.”
Guus is niet bang om gaandeweg steeds meer bedrijven het ‘kunstje’ dusdanig te hebben aangeleerd waardoor PEAX straks zonder werk zit. “Wij leren mensen juist graag hoe zij AI kunnen inzetten om meer waarde te halen uit hun data. De markt is continu in beweging. Er komen voortdurend nieuwe technieken en mogelijkheden bij. Het is bijna altijd zo dat als je één deurtje opent, er zich tien nieuwe mogelijkheden aandienen. Hierdoor blijft er altijd meer dan voldoende werk. De uitdaging is juist om genoeg goede mensen te vinden die iets van die data kunnen maken. Ook bedrijven die hier zelf mensen voor in dienst nemen, merken dat.”
Menselijke expertise
In het laatste kwartaal van 2022 organiseert PEAX samen met een klant een hackathon, deels geïnspireerd op de hackathons die ook bij de Autonomous Greenhouse Challenge zijn georganiseerd. “Met de hackathon hopen we nieuw talent aan te trekken.” Hard nodig om de groeiende vraag in te vullen. Deze vraag komt nu nog veelal uit Nederland en België, maar door te laten zien wat voor waarde het oplevert, verwacht Guus ook de interesse uit het buitenland aan te jagen.
“De tuinbouw vertrouwt nog veel op de eigen ervaring en op een bepaald onderbuikgevoel. AI kan daarbij helpen, maar een stuk menselijke expertise blijft wel nodig. Bijvoorbeeld voor niet eerder voorgekomen situaties, zoals de Brexit of corona.” Of de huidige extreme energiesituatie, al had je vroeger ook energiecrisissen. Guus lachend: “Daar heb je helaas maar weinig historische data van. Misschien dat we hiervoor de kwekers maar eens moeten aansporen om hun notitieblokken af te stoffen en ze te digitaliseren om er lering uit te trekken.”
Voor meer informatie:
Guus van Heijningen
PEAX Data
Microlab – 10e verdieping
Aert van Nesstraat 45
3012 CA Rotterdam
010 304 60 37
info@peaxdata.com
www.peaxdata.com