Tholen - Het is een plant die iedereen kent en die stiekem best veel (potentiële) toepassingen heeft, maar die vrijwel niemand teelt: lisdodde. Het is dan ook enigszins experimenteel, maar in De Peel in het oosten van Noord-Brabant heeft Janke van Dijk een eerste proefrondje met succes afgesloten. Voor komend jaar heeft ze de aantallen uitgebreid en met verschillende afnemers lopen serieuze gesprekken.
Janke tussen haar planten
Een lisdodde is een zogenaamde helofyt, een type waterplant die overal in Nederland voorkomt en die je direct herkent aan de ‘sigaar’. De plant houdt water goed vast, waardoor het vooral in droge gebieden uitstekend als bufferplant kan worden ingezet. Daarnaast zuivert lisdodde het water, doordat rond de wortels aerobe bacteriën goed gedijen. Bij zogenaamde natuur inclusieve landbouw is hij dan ook zeer nuttig op de grens van agrarisch percelen en natuurgebied. Of denk aan een rioolzuiveringsinstallatie, waar de wortels nitraten en fosfaten uit het water kunnen filteren. Het zijn precies deze partijen – waterschappen, Staatsbosbeheer, waterzuiveringsbedrijven – waarmee Janke aan tafel zit. Verder kunnen ook particulieren bij haar terecht.
De lisdodden worden op twee verschillende manieren gekweekt: door middel van zaad en door middel van het snijden van de wortelstokken. Janke: “Ik heb ervoor gekozen beide vermeerderingstechnieken toe te passen om zodoende risico te spreiden. Bij enkel vermeerdering door wortelstokken is er een grotere kans op virusoverdracht omdat het DNA van de dochterplanten gelijk is aan dat van de moederplant. De wortelstokken worden gesneden in de lente en in het najaar, evenals zaaien. In de herfst/winter wordt alle voeding vanuit de bovengrondse plantmassa naar de wortelstokken getransporteerd om de winter te kunnen overleven, waarna de planten volledig kort worden geknipt. In de lente schieten de stokken opnieuw uit.”
Natte teelt
De planten worden uit praktische overwegingen geteeld in een kas. De vader van Janke is actief in de blauwe bessen sector, en kon voor dochterlief wel een gedeelte in de kas vrijmaken. De groene vingers heeft Janke kortom van huis uit, de nodige theoretische kennis en ideeën deed ze op tijdens haar HBO studie Tuin- en Akkerbouw. “Met twee anderen deed ik een afstudeerproject samen met Waterschap de Dommel, waarin waterzuivering in de bufferzone tussen agrarische grond en natuurgebied een van de onderwerpen was. Zo maakte ik kennis met het fenomeen ‘natte teelt’ ofwel ‘paludicultuur’ (paludi betekent moeras in het Latijn). Daarin kwam lisdodde als interessante optie naar voren. Vaak maakt men gebruik van riet, dat is conventioneler, maar lisdodde bleek zeker zo effectief.”
Van start
Momenteel gebeurt er in de kas niet veel. De planten zijn teruggesnoeid en in winterslaap. Het afgelopen najaar was een kwestie van opstarten en proefdraaien – hoe zeker is de afzet, waarop moet je letten, wat zijn eventuele knelpunten? Zo moest Janke erop toezien dat de planten, die groeien als kool, toch voortdurend met de voeten in het water bleven staan. Nu het droogzwemmen goed verlopen is, kan Janke vanaf dit jaar echt van start.
NB Er zijn ook nog (meer experimentele) toepassingen voor lisdodde. Zo zijn de sterke vezels mogelijk in constructie en als isolatie te gebruiken, en zijn vrijwel alle bestanddelen eetbaar. Overigens wordt links en rechts op kleine schaal wel de zogenaamde dwergvariant (Kleine Lisdodde) geteeld, een plant die veel minder woekert dan zijn grote broer.
Voor meer informatie:
PaludiPlants
Janke van Dijk
E: paludiplants@gmail.com
www.paludiplants.com