Woensdagmiddag zakt de uurprijs voor elektriciteit weer richting 0. Dat gebeurt steeds vaker, onder meer door de opmars van de opwekking van zonne-energie in Nederland. In deze energie-update is daar extra aandacht voor. De lage uurprijzen voor elektriciteit brengen de EPEX-dagprijs op net geen 75 euro per megawattuur. In de TTF-gasprijs zit nog altijd weinig beweging. Anders is dat op de onbalansmarkt, waar regelmatig flinke pieken en dalen optreden. Dinsdag om 11u zakte de prijs opeens tot -1000 euro door een overschot, ook (mede) te wijten aan steeds meer hernieuwbare opwekking van energie.
De opwekcapaciteit van zonne-energie in Nederland steeg in 2024 opnieuw, met 18% vergeleken met een jaar eerder. Dat laat de Monitor Zon-pv van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) zien. Wel is de groei minder dan vorige jaren. Dit komt door het volle elektriciteitsnet in Nederland en omdat de opbrengsten waarschijnlijk lager en onzekerder zijn.
Ook op kassen liggen tegenwoordig steeds vaker zonnepanelen. In de Monitor Zon-pv staat dat momenteel zo'n 100 MWp aan vermogen al is geïnstalleerd op kassen. Ook is er agri-PV, waarbij er onder zonnepanelen geteeld wordt. Er zijn momenteel ruim 20 experimentele projecten bezig, onder meer met zachtfruit en peren. Verder speelt zon op waterbassins een rol in de tuinbouw.
In sommige gevallen blijkt bij Zon-pv dat de kassen niet meer worden gebruikt voor het telen van gewassen waardoor er dus geen sprake is van agri-PV. Gebaseerd op het aantal SDE-beschikkingen bij leidende marktpartijen die zon op kassen ontwikkelen, zou dit in de komende jaren met enkele 100 MWp kunnen toenemen, verwachten de partijen achter de Monitor Zon-pv. Er is ook kritiek op de opmars van zonnepanelen op kassen. Glastuinbouw Nederland waakt voor verlies voor kostbaar teeltareaal en wijst ook op gevaren, bijvoorbeeld van het ombouwen van kassen naar caravanstallingen.
Subsidies
Financiële ondersteuning voor agri-PV komt onder andere uit de SDE++, DEI++ en MOOI-regeling. In de SDE++-regeling komen er in 2025 geen categorieën waarbij een agrarische dubbelfunctie een vereiste is. Er zijn echter wel aparte categorieën voor veldopstellingen met dubbelzijdige verticale panelen en zonvolgende systemen. In beide gevallen is er relatief veel ruimte tussen de panelen, waardoor deze categorieën zich goed kunnen lenen voor een agrarische dubbelfunctie. Ten slotte kan zon op kasdaken worden gerealiseerd door gebruik te maken van de bestaande categorieën zon op dak en zon op zwak dak. Indien de kas daarna nog in gebruik blijft voor het telen van gewassen, is er ook in dit geval sprake van agri-PV.
Zon op waterbassins
Het aandeel zon-PV op water is enkele procenten van het totaal gerealiseerde zon-PV vermogen in de laatste jaren. Het grootste aantal systemen is gerealiseerd in 2023, terwijl het gerealiseerde volume – in lijn met lagere realisatie in de gehele zonmarkt - in 2024 lager was. Op dit moment is er voor watersystemen een pijplijn (oftewel nog niet gerealiseerde projecten met een SDE-beschikking) van 225 MWp. Hierbij valt op dat na enkele jaren met wat minder aangevraagd volume er in 2024 weer voor een groter volume zon op water subsidie is beschikt. Mogelijk zorgt de aangescherpte voorkeursvolgorde die met name voor zon op land beperkend is ervoor dat vaker ook naar de plaatsingsmogelijkheden op water gekeken wordt, constateert men in de Monitor Zon-pv.
Solar carports
Een andere vorm van dubbel ruimtegebruik is realisatie van solar-carports. In Nederland nog een kleine markt, elders vanwege overheidsregels al groter. De bouwkosten zijn relatief hoog. In een rondvraag door het Planbureau voor de Leefomgeving geven ontwikkelaars aan dat de bouwkosten voor solar carports 1.000 tot 1.500 € /kWp zijn. Daarmee zijn de bouwkosten twee tot drie keer hoger dan reguliere dak- en veldsystemen.
Elektriciteitsnet onder druk
In de Monitor Zon-pv gaat het ook over het volle elektriciteitsnet in Nederland. Energiedenktank Ember wijst er in een rapport ook op. In heel Europa staat het elektriciteitsnet onder druk. Ember noemt Nederland als voorbeeld. De denktank wijst op het belang van elektriciteitsverbindingen tussen landen om blackouts te voorkomen.
Frankrijk kan elektriciteit niet kwijt
De e-mailupdate van Engie sluit goed bij het rapport van Ember aan. Men wijst op 'eigenwijze' Franse elektriciteitsprijzen. "De Franse elektriciteitsmarkt kampt met een overaanbod, dat door een beperkte grensoverschrijdende capaciteit ook niet aan buurlanden geëxporteerd kan worden. Gisteren werd bijvoorbeeld ongeveer 60% van de windenergie afgeschakeld tijdens zonne-uren. De verwachting is dat deze situatie de komende twee jaar zal aanhouden en verergeren, aangezien er meer hernieuwbare capaciteit bijkomt. En dat drukt om die reden ook significant op de Franse termijncontracten."
