Na de lancering van PPS Air Monitoring in 2022 is het onderzoek inmiddels in een gevorderde fase beland. Doel van het project: inzicht krijgen in de aanwezigheid en verspreiding van plantpathogenen via de lucht. Nieuwe inzichten uit lab- en praktijkonderzoek laten zien dat luchtbemonstering in de kas inderdaad bruikbaar lijkt als hulpmiddel bij vroege ziekteherkenning.
Lucht vangen in de kas
Binnen het project worden verschillende luchtbemonsteringsapparaten getest, waaronder de Rotorod en de Pollensniffer. Beide systemen blijken effectief in het verzamelen van sporen van onder andere echte meeldauw, grauwe schimmel en pseudomonas. De apparaten bemonsteren 24 uur per dag en kunnen gericht worden ingezet op momenten met verhoogd risico.
DNA-analyses onthullen wat voorkomt in de lucht
Na bemonstering worden de luchtmonsters geanalyseerd met DNA-technieken. Daarbij is gekozen voor het MinION-platform (Nanopore-sequencing), dat langere DNA-sequenties oplevert en dus preciezere identificatie mogelijk maakt.
Uit de analyses blijkt dat de lucht in en rond kassen een rijke mix bevat van micro-organismen, plantenmateriaal en pollen. Niet alleen bekende ziekteverwekkers worden teruggevonden, maar ook veel 'achtergrond-DNA' van planten en bacteriën. Opvallend is dat binnen en buiten de kas duidelijk verschillende DNA-profielen voorkomen.
Van lab naar teler
Naast onderzoek in de demokas bij Wageningen University & Research in Bleiswijk zijn inmiddels bij zes telers luchtmonsters genomen (komkommer, roos en gerbera). Zowel echte meeldauw als Botrytis werden in alle monsters aangetroffen. Met behulp van qPCR- en LAMP-technieken is nauwkeurig vastgesteld hoeveel DNA van pathogenen aanwezig is.
Een innovatieve ontwikkeling binnen het project is de ultrafast qPCR-chip, ontwikkeld door Imec in samenwerking met Wageningen UR. Deze chip detecteert binnen 10 minuten minimale hoeveelheden pathogeen-DNA, wat perspectief biedt voor snelle monitoring op locatie.
Volgende stap: koppeling met teeltomstandigheden
De komende periode richt het onderzoek zich op langdurige monitoring in praktijkkassen. Daarbij worden luchtdata gekoppeld aan metadata zoals klimaat, ziektedruk en teelthandelingen. Doel is om factoren die verspreiding van ziekten beïnvloeden beter te begrijpen, en te verkennen of luchtanalyse telers kan ondersteunen in hun gewasbescherming.
Samenwerking en financiering
PPS Air Monitoring is een publiek-private samenwerking binnen de TKI Tuinbouw & Uitgangsmaterialen. Twee business units van Wageningen UR zijn betrokken bij het project: BU Biointeracties & Plantgezondheid en BU Glastuinbouw. Een breed consortium van organisaties is aangehaakt bij dit onderzoek. De grootste financiers van het onderzoek zijn het Ministerie van LVVN en Glastuinbouw Nederland (penvoerder) vanuit het innovatieprogramma Het Nieuwe Doen in Plantgezondheid van Kennis in je Kas (KijK). Andere partners in het project zijn: gewascoöperaties Komkommer, Gerbera en Roos, Naktuinbouw, Royal Brinkman, Pessll Instruments, Bertin Instruments, 20/20 Seedlabs Inc, One Planet / Imec NL en Hogeschool Leiden.
Bron: Glastuinbouw Nederland
