Tholen - Het afbreken van pesticiden in afvalwater bij tuinders ging dusdanig goed dat Water IQ International ruim tien jaar geleden een uitstapje maakte naar de tuinbouw. Tot dan toe lag de focus op bierbrouwerijen, waaraan systemen voor waterbehandeling werden geleverd.
"Het uitstapje is een behoorlijk uitstapje geworden", constateert directeur en oprichter Freddy Dekkers, nadat hij na enkele jaren afwezigheid weer eens op een tuinbouwbeurs stond. Water IQ International had dan ook de nodige nieuwe ontwikkelingen te delen op GreenTech Amsterdam. Er worden goede praktijkresultaten geboekt met BioNIQ (een eenvoudig en robuust filter om stikstof en fosfaat af te breken) en er is een nieuw teeltsysteem in ontwikkeling.
Na het succes met het afbreken van pesticiden in het water bij tuinders volgden al snel de eerste installaties van systemen in de glastuinbouw. Toch keek Freddy verder. "Veel liever dan pesticiden uit water halen wil ik telers helpen om weerbaar, zonder pesticiden, te telen."
© Thijmen Tiersma | BPnieuws.nl
Kirsten en Freddy Dekkers op GreenTech Amsterdam 2025
De juiste stoffen bij de wortels krijgen
De afgelopen jaren is hier volop onderzoek naar gedaan door het bedrijf dat tegenwoordig in Wageningen op de universiteitscampus gevestigd is. Er werd begonnen met het toedienen van organische stoffen. Uit metingen bleek dat het gehalte functionele organische stoffen in de tuinbouw dikwijls 'factor honderd lager lag' dan in het moutproces bij bierbrouwers, terwijl ze toch ook in brouwerijen heel hygiënisch werken om een voedselveilig product te maken, net als in de tuinbouw. Kon het in de tuinbouw dan niet ook anders?
"Bij proeven bij plantenkwekers zagen we direct effect van het toedienen van functionele organische stoffen tot een bepaald niveau", vertelt Freddy. Onder meer de plantgroei werd versneld, dusdanig dat soms zelfs de belichting erop aangepast moest worden. Het doorvertalen van die ervaringen in de opkweek naar productietelers bleek echter lastig. Waar plantenkwekers met eb- en vloedsystemen werken, is dat in de meeste andere kasteelten niet het geval. "In de teeltsystemen waarmee productietelers werken bleek het lastig om de juiste stoffen op tijd bij de wortels te krijgen."
Fundamenteel onderzoek en ambitieus streven
Reden voor Water IQ International om zelf een teeltsysteem met geïntegreerd waterbehandelingssysteem te ontwikkelen. Niet met de ambitie om zelf op grote schaal teeltsystemen te gaan ontwikkelen, maar in eerste instantie om kennis te vergroten over weerbaar telen. Thuis in Wageningen kan men bij teelten met het nieuwe systeem volledige microbiologische analyses doen, en indien nodig met de hulp van de buren van de universiteit nog specifiekere analyses. "De praktijk vraagt om kennis. In diverse teelten lopen telers tegen problemen aan. Het onderzoek dat we nu doen is behoorlijk fundamenteel."
Als ontwikkelaar van waterbehandelingssystemen kijken Freddy en zijn team verder dan hun eigen waterbehandelingssysteem. "Onze systemen moeten optimaal werken binnen het hele teeltsysteem." Dat is een ambitieus streven, erkent hij, waarop het bedrijf tot nu toe in de praktijk telkens vastliep. "Als we bij praktijktesten bij productietelers gingen meten, zagen we de stoffen die werden toegediend niet terug bij de wortels, terwijl we vaak wel een sterke groei van opportunistische microflora zagen."
Gewoontes tegen het licht houden
Bij Water IQ International in Wageningen draait nu op kleine schaal een systeem dat op een eb- en vloedsysteem lijkt. "We doen hier nu onder meer onderzoek naar de teelt van spinazie op water." Niet toevallig is de spinazieteelt een van de teelten waar internationaal veel problemen mee zijn. Telers wijzen hier op wortelexudaten als probleem, constateert Freddy. "Wortelexudaten worden als afvalstof gezien, maar daar wil ik niet in meegaan. Je moet juist zuinig zijn op wortelexudaten, die een belangrijke rol spelen als signaalstof voor planten. Het zijn stoffen die de juiste bacteriën kunnen activeren. Planten leven in symbiose met zulke bacteriën."
De focus in het onderzoek met een eigen teeltsysteem ligt bij Water IQ Internationaal op teelten op water. In het controleren van waterkwaliteit is het Wageningse bedrijf een specialist. Bij een teelt op water is dat het makkelijkst. "Zelfs bij een teelt op steenwol, wat toch een inert substraat is, is dat al lastiger."
Bij een vruchtgroenteteelt op steenwol is het gebruikelijk dat telers bij de start van hun teelt de mat vol zetten met water, dan wachten, de mat na een tijdje opensnijden, om dan te kijken wat er is gebeurd. "Met mijn biotechnologische bril op is dat een vreemd proces", vindt Freddy. Nog uitdagender wordt het met een teelt op organisch substraat. "Hoe meer organische stoffen er in een teeltsysteem aanwezig zijn, hoe belangrijker waterbehandeling wordt, maar ook hoe lastiger het wordt om de juiste balans te houden."
Teeltsysteem klaar voor ander organisch substraat?
Vooral in de paprikateelt valt momenteel een flinke verschuiving op van telen op steenwol naar telen op organische substraten, gedreven door zorgen over uitval van planten de afgelopen jaren. Wie het verhaal van Freddy aanhoort, vraagt zich af hoe hij naar de huidige substraattransitie kijkt. Een ander substraat op de goot leggen is namelijk een, maar passen telers ook hun hele teeltsysteem erop aan? Nee, dat gaat niet zomaar. Het systeem voor waterbehandeling wordt aangepast, maar niet het hele teeltsysteem.
Als alternatief voor waterbehandeling kijken telers die op organisch substraat gaan telen onder meer naar verhitting, of ozonsystemen. Freddy gelooft meer in verhitting en zet vraagtekens bij de inzet van ozonsystemen. "Ozon reageert met veel stoffen. Bij een teelt op organisch substraat, waarbij er veel meer microbiologische activiteit is, kan dat ook tot ongewenste reacties tussen stoffen leiden, die gevaarlijk kunnen zijn voor planten."
Doe niet wat je thuis in je toilet ook niet doet
Het algemene advies van Freddy aan telers is daarom om altijd goed te meten. "Ken je teeltsysteem voordat je begint met het aanbrengen van veranderingen." De praktijk leert echter dat dat lang niet altijd gebeurt. De uitgangssituatie is niet altijd goed in beeld. Met eigen onderzoek met een eigen teeltsysteem maakt Water IQ International hier nu werk van.
"Eigenlijk zou je nog eens terug moeten naar de kennis uit oude schoolboeken uit de jaren zestig, over bodem en bodemvruchtbaarheid. Kijk maar naar planten die je in de bodem teelt. Die wortels zien er heel anders uit, planten zijn veel weerbaarder. Die kennis is nog altijd nuttig. We hebben sindsdien een aantal stappen overgeslagen bij het telen op substraat, en daar zijn wij nu alsnog mee bezig." Op GreenTech Amsterdam kregen Freddy en zijn team veel reacties op de presentaties van het teeltsysteem en hun plannen. "Er is veel belangstelling voor weerbaar telen."
Wie nu alvast stappen wil zetten zonder te wachten op een nieuw teeltsysteem, kan volgens Freddy ook al beginnen. "Begin eens door te kijken naar de opslag van vuil water. In de tuinbouw gebeurt dat veel, maar thuis in je toilet doe je dat toch ook niet? Beperk de opslag van vuil water en behandel het liever direct. Op die manier geef je opportunistische pathogenen geen kans om zich hier te ontwikkelen." Aan de andere kant is er ook winst te boeken aan de kant van het schone water dat telers gebruiken. "Zorg daar voor voldoende circulatie, en niet alleen tijdens de watergift, maar overal. Als je met druppelaars werkt kan dat lastig zijn. Of je daar altijd mee moet werken, daar moeten we ook eens over nadenken."
© Thijmen Tiersma | BPnieuws.nl
Water IQ International liet op GreenTech Amsterdam ook BioNIQ zien. Met dat systeem, waarmee stikstof en fosfaat met hulp van bacteriën in water afgebroken kan worden, boekt onder meer plantenkweker BPK goede resultaten. Freddy verwacht dat met het naderen van een nieuwe waterzuiveringsdeadline in 2027 de interesse ook in Nederland gaat toenemen.
© Thijmen Tiersma | BPnieuws.nlWater IQ International bracht in reactie op steeds strengere waterzuiveringseisen voor de tuinbouw de Opticlear Diamond op de markt. Het systeem is ontworpen om met input van zo weinig mogelijk oxidanten goed te kunnen desinfecteren met behoud van organische signaalstoffen.
Voor meer informatie:
Water IQ International
[email protected]
https://www.wateriq.nl/
