Energiezuinig telen en het gewas toch net genoeg laten verdampen om niet in de problemen te komen, dat is een uitdaging, merken telers in de praktijk. Veel onderzoek is daarom op dit moment gericht op verdamping. Bij Proof is onderzoek gedaan met een ventilator in een kaskolom en een LED-armatuur met geïntegreerde ventilator, en ook Delphy en WUR doen onderzoek. Tijdens het EnergiekEvent op 18 juni in Bleiswijk gaven Danja Brandsma (Wageningen University & Research) en Silvester de Nooijer (Delphy IC) updates. Jan van Staalduinen doet verslag op Kas als Energiebron.
© Thijmen Tiersma | BPnieuws.nl
Beeld uit proef Masterplan Verdamping bij Delphy Improvement Centre, voorjaar 2025. Bij 17 kuub luchtbeweging per uur in de kas met een hoge luchtvochtigheid lijkt het gewas het niet helemaal leuk meer te vinden. Precies de bedoeling in onderzoek: de grens opzoeken.
Botrytis, oedeem en wankleurige vruchten
In het onderzoek voor het Masterplan Verdamping hebben inmiddels twee teeltrondes plaatsgevonden. Silvester deelde tijdens het EnergiekEvent de resultaten.
De eerste teeltronde in seizoen '23-'24 vond plaats in twee afdelingen met een hoog en een laag vochtniveau. In beide afdelingen werd deels een lage en deels een hoge EC aangehouden. Uit de waterbalans bleek dat hoog vochtniveau en hoge EC resulteerde in de laagste verdamping, een lager gemiddeld vruchtgewicht en een iets lagere opbrengst. Een hoog vochtniveau leidde tot oedeem (vochtblaasjes op de bladeren) en Botrytis, maar had geen zichtbaar effect op de vruchtkwaliteit.
In de tweede teeltronde ('24-'25) werd ingezoomd op luchtbeweging om Botrytis onder controle te houden en stengelverlies te voorkomen. De lucht werd aangezogen onder het scherm en uitgeblazen via luchtslangen onder de teeltgoten. De circulatie in de twee afdelingen bedroeg respectievelijk 7 en 16 m³/m²/uur.
In beide afdelingen heerste een hoog vochtniveau en werd indien nodig water verneveld. Hierdoor viel de verdamping nog lager uit dan in de eerste proef. Opvallend genoeg was deze het laagste in de kas met de hoogste luchtcirculatie. Botrytis was in beide kassen onder controle. Bladrandjes en -vlekken kwamen in de wintermaanden in beide afdelingen veelvuldig voor, mogelijk door magnesiumgebrek. De gewasstand werd vaak als te vegetatief beoordeeld, maar was in de kas met lage luchtcirculatie gemiddeld beter.
Van wankleurige vruchten was geen sprake, waarschijnlijk dankzij de dubbele groeibuis. Dit probleem lijkt daarmee eerder gerelateerd te zijn aan vruchttemperatuur dan aan te weinig verdamping. De productie bleef in beide afdelingen achter door een te laag gemiddeld vruchtgewicht. Bij lage luchtcirculatie trad vanaf week 13 herstel op, bij hoge luchtcirculatie niet.
