Geruchten en berichten over de afschaffing van de landbouwvrijstelling, zijn er al vele jaren. Soms wordt de regeling versoberd. Met name in 1986 was er een aanzienlijke versobering, toen vanaf dat moment nog maar een vrijgestelde winst op land- en tuinbouwgrond werd toegestaan tot de Waarde in het Economische Verkeer bij een Agrarische Bestemming, ofwel: de WEVAB. Ook in 2000 en in 2001 vond weer een versobering plaats.
De regeringspartijen VVD, PVV, NSC en BBB hebben in hun hoofdlijnenakkoord op 16 mei jl. afspraken gemaakt over de financiën van de rijksbegroting. Eén van de genoemde maatregelen is dat negatief geëvalueerde fiscale regelingen zullen worden afgeschaft. Eén van de recent negatief geëvalueerde regelingen is de landbouwvrijstelling. Volgens het onderzoeksbureau SEO is de landbouwvrijstelling niet doeltreffend en ook niet doelmatig. Haar conclusie is dat afschaffing van de landbouwvrijstelling met een overgangsregeling de logische beleidsoptie is.
Met de BBB als regeringspartner lijkt afschaffing van de landbouwvrijstelling op korte termijn echter niet voor de hand liggend, om een belangrijk deel van haar achterban tevreden te houden, verwachten Martin van Maren van Flynth adviseurs en accountants en John van Wingerden van Taxatiebureau Nederland. Maar de vrees van land- en tuinbouw-Nederland voor afschaffing van de landbouwvrijstelling, al dan niet met een overgangsregeling, blijft aanwezig.
Wat houdt de regeling in?
De landbouwvrijstelling geldt, in het kort gezegd, voor waardeveranderingen van land- en tuinbouwgronden die in het eigen agrarische bedrijf zijn gebruikt. Het gaat daarbij niet alleen om waardestijgingen, maar eveneens om waardedalingen.
Voor de agrarische ondernemers, boeren en tuinders, zal een afschaffing op enig moment kunnen leiden tot belastingheffing over meerwaarden voorspellen de heren. Met name in de agrarische sector is het gebruikelijk dat een bedrijf overgaat van generatie op generatie, waarbij belastingheffing over meerwaarden zoveel mogelijk wordt uitgesteld en wordt opgeschoven naar een later moment. Zo staat agrarische grond op de balans van menig boer en tuinder voor een lage waarde. Er bevindt zich dus een meerwaarde, of stille reserve, in die grond, die op basis van de huidige wetgeving, gebruik makende van de landbouwvrijstelling, onbelast kan zijn indien die nu zou worden gerealiseerd, maar waarvan het nog maar de vraag is of de landbouwvrijstelling nog toepasbaar is als de stille reserves in de toekomst worden gerealiseerd.
Een rekenvoorbeeld
Stel dat u zes ha tuinland bezit met een WEVAB van € 60 per m² en een fiscale boekwaarde van € 20 per m². De rekensom is eenvoudig. Er bevindt zich dan een stille reserve in het land van 60.000 x € 40 = € 2,4 miljoen. Tegen een gecombineerd belastingtarief van grofweg 45%, betekent het niet van toepassing zijn van de landbouwvrijstelling een belastingaanslag van zo ongeveer € 1,1 miljoen.
Menig boer en tuinder heeft weinig lust om die onzekerheid af te wachten en zoekt naar een manier om nu zijn agrarische grond te herwaarderen om daarbij nu de winst op grond onbelast te realiseren, zien Martin en John. Het kan immers, maar alvast geregeld zijn.
Wat is er mogelijk?
Het simpelweg herwaarderen van grond op de balans van een agrarisch ondernemer is door de Hoge Raad (de hoogste Nederlandse belastingrechter) echter afgewezen. Wat daarentegen wel is toegestaan, is om grond te herwaarderen door deze in een samenwerking te brengen, zoals in een vof of een maatschap. Als de grond al is ingebracht in een vof of maatschap, is herwaardering mogelijk door de winstgerechtigdheid van het land van de vennoten of maten in die vof of maatschap te wijzigen.
Voor agrarische grond die eigendom is van een besloten vennootschap kan herwaardering plaatsvinden door de grond van die BV over te dragen aan een andere BV binnen het concern. Maatwerk en een goede taxatie van het onroerend goed is hier altijd geboden, benadrukt John. En fiscale valkuilen zijn er ook, weet Martin. De stille reserves die aanwezig zijn in agrarische grond doordat daarvan eerder een herinvesteringsreserve is afgeboekt, zijn niet onbelast. Ook voor een waardestijging van agrarische grond in een periode dat die grond niet in het eigen agrarische bedrijf in gebruik was, bijvoorbeeld verpacht was, geldt geen landbouwvrijstelling. En voor een waardestijging van agrarische grond die is ontstaan doordat de boer of tuinder de grond in, veelal goedkopere, gepachte staat kon overnemen, geldt ook geen landbouwvrijstelling.
Het overdragen door een kweker van zijn tuinland met de daarop staande kassen, schuur en installaties binnen het concern van zijn eigen BV, betekent dat ook de stille reserves van die opstanden en installaties wordt gerealiseerd. En dit laatste is in de regel niet erg gewenst. "Daarom moet er ook voldoende aandacht zijn voor Overdrachtsbelasting, namelijk de belasting die is verschuldigd bij eigendomsoverdracht van onroerend goed", adviseert Martin. "Deze bedraagt 10,4% en is niet zomaar te verwaarlozen. Het kan daarbij dan soms aantrekkelijk zijn om een klein stukje van de winstgerechtigdheid van grond in een VOF of maatschap over te dragen, om dan de volle 100% te kunnen herwaarderen, maar waarbij maar over dat hele kleine stukje overdracht Overdrachtsbelasting is verschuldigd."
Relevant is uiteindelijk hoe groot de onbelaste stille reserves in het agrarische land van een bedrijf zijn, en hoe belangrijk de ondernemer het vindt om die stille reserves nu alvast te realiseren gebruik makende van de landbouwvrijstelling zoals die er nu is.
Wie zich afvraagt of dit betrekking heeft op de eigen onderneming, kan bij een accountant en/of belastingadviseur terecht. In samenspraak met alle partijen kan dan tot de juiste waardegrondslag worden gekomen.
Voor meer informatie:
Martin van Maren
Flynth adviseurs en accountants
Tel: 06-53832965
[email protected]
www.flynth.nl
John van Wingerden
Taxatiebureau Nederland
Tel: 06-24216870
[email protected]
www.taxatiebureaunederland.nl