Wanneer men binnenkort te maken krijgt met (gefaseerde) bedrijfsoverdracht moet men zorgen dat men op de hoogte is van de complexe dynamiek rondom overdrachtsbelasting. Ondanks vrijstellingen op deze belasting, zijn er diverse uitdagingen voor een vlotte overgang. Flynth vertelt meer over (gefaseerde) bedrijfsoverdracht en de impact van overdrachtsbelasting binnen de sector. Ontdek waar men op kan letten.
Overdrachtsbelasting in de landbouw
Het vergemakkelijken van bedrijfsoverdrachten heeft positieve invloed op het voortbestaan en de groei van familiebedrijven. Dat geldt vooral in sectoren waar erfopvolging gebruikelijk is, zoals in de landbouw. De overdrachtsbelasting speelt hierbij een belangrijke rol, aangezien vrijwel elk agrarisch bedrijf onroerend goed bezit. Bij de overdracht van het bedrijf betaalt men in principe overdrachtsbelasting over het onroerend goed, tenzij er sprake is van een vrijstelling. Ondanks de vrijstellingen blijft het soepel en effectief overdragen van bedrijven in fases soms een grote uitdaging.
Vrijstellingen sluiten niet aan
Vroeger was het gebruikelijk dat de boerderij werd gerund door de vader, waarna de oudste zoon toetrad om uiteindelijk het hele bedrijf over te nemen. Om versnippering van dergelijke bedrijven te voorkomen, is de bedrijfsopvolgingsvrijstelling ingevoerd, ook wel ouder-kind-vrijstelling genoemd. Zo kunnen familiebedrijven blijven bestaan, zonder buitensporige belastingdruk. De afgelopen tien jaar is de regelgeving hiervoor behoorlijk veranderd, waardoor de vrijstellingen niet meer aansluiten bij de actuele situatie. Ook samenwerkingsverbanden zijn veranderd, denk aan complexe herstructureringen of meerdere familieleden die samenwerken in één bedrijf. Ook doen er steeds vaker rechtspersonen mee in de samenwerking in de vorm van een zogeheten hybride besloten vennootschap (hybride bv). Flynth illustreert dit met enkele voorbeelden.
Voorbeeld 1: maatschap wordt stopper
Vader en moeder exploiteren samen een agrarische onderneming, ieder voor een gelijk deel. De zoon treedt toe tot de maatschap en wordt economisch eigenaar van een derde deel van al het onroerend goed. De ouders willen op termijn de volledige onderneming overdragen aan hun zoon. Bij zijn toetreding tot de maatschap is er een beroep gedaan op de bedrijfsopvolgingsvrijstelling, waardoor ze geen overdrachtsbelasting hoefden te betalen over deze (gefaseerde) overdracht. Bij deze vrijstelling hoort de voorwaarde dat de opvolger uiteindelijk de gehele onderneming overneemt.
Het bedrijf komt mogelijk in aanmerking voor de beëindigingsregeling voor veehouderijen (stoppersregeling). Als het bedrijf deelneemt aan deze regeling en dus stopt, is de volledige onderneming niet meer aan de zoon over te dragen. In die situatie voldoen zij niet aan de voorwaarde voor volledige overname. De Belastingdienst trekt de vrijstelling mogelijk in: de familie moet alsnog overdrachtsbelasting betalen. Stel dat de zoon in 2023 toetrad tot de maatschap en de bedrijfsgebouwen en grond een waarde hadden van één miljoen euro, dan brengt de Belastingdienst mogelijk 34.666 euro (één miljoen x 33,33 procent x 10,4 procent) aanvullend in rekening. Let op: bij een economische overdracht zoals in het voorbeeld hierboven, kunnen naheffingen van overdrachtsbelasting met terugwerkende kracht plaatsvinden tot maximaal elf jaar terug.
Voorbeeld 2: wijziging bedrijfsstructuur
Stel dat de vader in het voorbeeld hierboven zijn deel van de maatschap inbrengt in een bv. De vader heeft dan geen individuele onderneming meer. Dit betekent dat de zoon niet langer de volledige onderneming van zijn vader kan overnemen. Ook in die situatie wordt niet voldaan aan de voorwaarde van volledige overname door de zoon. Ook hier kan de Belastingdienst de vrijstelling voor de overdrachtsbelasting herzien.
Fiscaal gunstig overdragen
In de praktijk ziet Flynth veel situaties waarin overdrachtsbelasting een struikelblok vormt voor herstructureringen. Daarom is het belangrijk dat men alert blijft op consequenties, wanneer men wijzigingen in de onderneming doorvoert. Andere belastingwetten bieden vaak meer mogelijkheden om de onderneming gefaseerd en fiscaal gunstig over te dragen. Zo biedt de inkomstenbelasting een verruimde herinvesteringsreserve als men deelneemt aan de stoppersregeling.
Voor meer informatie:
Flynth 
Tel: +31 (0)88 2367777
[email protected]
www.flynth.nl