Tholen – Vraag iemand naar de voordelen van LED-belichting boven HPS-belichting en dikke kans dat je terugkrijgt: ‘energiebesparing’. Van dat gegeven is de markt inmiddels wel op de hoogte. Het is ook een belangrijke reden waarom telers bij het oplopen van de energieprijzen de overstap hebben gemaakt naar LED. Soms volledig, soms in een hybride installatie (waarbij dan noodgedwongen vaak de HPS-lampen alsnog uitblijven).
Maar is er ook nagedacht over wat ander licht met de plant doet? Niet genoeg, zo beseft een steeds groter deel van de markt. In twee belichtingsproeven met lisianthus en komkommer in het World Horti Center onder leiding van Ary de Jong wil belichtingsleverancier RED Horticulture laten zien wat hun armaturen met speciale lichtrecepten met de plant doen, of nog beter: met de plantmorfologie.
De proeven die de hele winter gedraaid hebben lopen nog tot en met 31 maart. “Ik wil telers daarom oproepen zeker nog even te komen kijken, ook als ze geen lisianthus- of komkommerteler zijn”, zegt de teeltman van HortiTech. “Ik wil telers namelijk graag met eigen ogen laten zien wat licht doet met een gewas én dat er meer is dan alleen energiebesparing.”
José Carretero en Alex Hogervorst van RED Horticulture en Ary de Jong van HortiTech bij de afdeling waarin de komkommerdemo staat.
Elk ras reageert anders
In de demokas staan twee afdelingen lisianthus naast elkaar. Het is een vervolgproef op een proef met chrysant vorig jaar. Daarin werden vier lichtrecepten getest op meerdere rassen. In de proef met lisianthus worden twee lichtrecepten van RED gebruikt. Het doel: zoveel mogelijk volume bovenin de plant krijgen. Wie de twee afdelingen vergelijkt eind maart ziet al snel op dat er veel witte bloemen te zien zijn en maar weinig paarse en roze bloemen. Toch staan er van alle kleuren evenveel planten in de afdelingen. Het laat zien dat het ene ras anders reageert op een spectrum dan een ander ras.
Een uitkomst waar Ary tevreden mee is omdat het tot denken aanzet. De uitkomst mag dan misschien geen verrassing zijn, toch is het in de markt nu vaak nog zo dat er onder één armatuur met beperkte spectrumkeuze meerdere rassen of gewassen geteeld worden. Rood licht is daarin vaak prominent aanwezig. Het is ook ‘goedkoop’ licht, in die zin dat andere kleuren in een armatuur meer elektriciteit verbruiken. “Voortschrijdend inzicht heeft verder geleerd dat verrood belangrijk is”, weet Ary.
Lisianthustelers willen genoeg volume in de top van hun gewas. Op dit kwaliteitsaspect kun je met de juiste LED-lichtkeuze sturen.
Lichtrecept per teeltfase
Als je doet wat je deed, krijg je wat je kreeg, zijn Alex Hogervorst en José Carretero overtuigd. De Photobiology Support Manager en de Sales Manager zijn hebben sinds begin dit jaar een kantoor in het World Horti Center in Naaldwijk. Daarmee is een Nederlandse vestiging van de van oorsprong Franse LED-leverancier een feit.
RED Horticulture stak sinds de oprichting vijf jaar onderzoek in de ontwikkeling van LED-lichtrecepten én de ontwikkeling van armaturen waarin het spectrum stuurbaar is. “Frankrijk kent veel minder een HPS-traditie, omdat er meer natuurlijk zonlicht is. Ze zijn daarom snel naar LED gaan kijken”, geeft José aan.
Sinds twee jaar is het bedrijf nadrukkelijk ook actief op de Nederlandse markt. Daar raakt LED-belichting steeds meer ingeburgerd, maar ligt er vaak nog wel veel focus op energiebesparing. In sneltreinvaart stapten telers die het geld beschikbaar hadden de afgelopen tijd over op LED.
In de proeven in chrysant (in 2022) en lisianthus (en ook in de komkommerproef hier uitgebreider beschreven) is gekozen drie lichtrecepten toe te passen voor drie teeltfases: de wortelfase, de vegetatieve fase en de generatieve fase. Ary komt al snel te spreken over de wortelfase. “Daarin bouw je de fabriek. Je kiest voor een spectrum dat goed is voor wortelontwikkeling.”
Van de gekozen rassen doet onder het gekozen lichtregime de witte soort het het best.
Ander soort voordelen
Speciaal in kortere teelten met meerdere cycli achter elkaar, zoals chrysant, is er extra aandacht voor die wortelfase. Een vergelijkende blik tussen de twee afdelingen leert dat in deze lisianthusproef de bouw van de ‘fabriek’ in de linkerafdeling meer vruchten af heeft geworpen. Het gewas is een stuk voller en telt veel meer knoppen. “Met lichtrecepten kun je ook sturen op kwaliteit”, wijst de teeltman aan.
Ary ziet daarbij ook andere voordelen voor de in de praktijk. “De oogst van lisianthus duurt doorgaans zes dagen. Daarin gaat een teler drie keer door het bed heen om alle bloemen te plukken. Als het met lichtrecepten lukt om een egaal gewas te telen waarbij zo’n derde rondje niet meer nodig is, dan kan dat ook winst zijn.” Niet uit de drukken in energiebesparing, maar onder aan de streep mogelijk wel interessant voor de portemonnee. “Je moet de voordelen van LED ook op andere vlakken zoeken.” José valt hem bij. “LED is meer dan alleen zuiniger dan HPS.”
De linkerafdeling laat een voller gewas zien met dertig procent meer knoppen. Ary kijkt naar lengte, breedte en dikte van het gewas, ook bij een praktijkteler die tegelijkertijd bezig is. Regelmatig worden uit beide teelten drie planten vergeleken, visueel en via een droge stofanalyse.
Anders kijken
De lisianthusproef die bijna klaar is, is zeker niet de eerste proef en ook niet de laatste. Ook pakweg tien jaar terug al werd in onderzoek naar lichtkleuren gekeken. Ary herinnert zich van destijds een proef waarin in de oude demokwekerij aan de Zwethlaan al naar tal van spectra werd gekeken. De onderzoekers bekeken kunstmatig zonlicht, blauw, groen, rood, noem maar op. “We hebben toen veel dingen gezien, maar met de kennis van nu zou je er anders naar kijken.” Tot dat anders kijken, nodigt hij telers komende week nog bij de proef uit.
Inzicht in de teeltdata via het MyRED-platform. RED Horticulture levert een schaalbaar concept met armaturen in vier vermogens, keuze uit lichtrecepten en een MyRED-platform om te sturen met hulp van data van monitoringssysteem Solstice. Zo is het mogelijk te sturen op zonlicht of op energieprijzen.
Voor meer informatie:
Alex Hogervorst
RED Horticulture
+31 637295186
[email protected]
www.horticulture.red
Ary de Jong
HortiTech
[email protected]
www.horti-tech.com