Zware metalen en de invloed ervan op het gewas

Zware metalen beïnvloeden plantengroei en kunnen voorkomen in de bodem, grond, in grondwater en bronwater. Of meekomen via meststoffen of vrijkomen uit het teeltsysteem.

In een geaccrediteerde analyse van Groen Agro Control op zware metalen in grondwater, drinkwater en oppervlaktewater worden 13 metalen geanalyseerd en op een zeer gevoelig detectieniveau in microgram per liter gerapporteerd, volgens onderstaand voorbeeld in demiwater. Maar ook in gewas of grond kunnen deze worden gemeten.Daarnaast kan het bedrijf chroom-6 en selenium detecteren, en ook het niveau van verontreiniging met fluor en jodide bepalen.

In onderstaande worden barium, cadmium en chroom besproken.

Barium is giftig voor de meeste planten, hoewel voor grassen dat niet vastgesteld is. Planten krijgen gele chlorotische bladverkleuring. Toch is het niveau waarop schade aan gewas ontstaat vrij hoog, vanaf 600 mg/kg wordt er beschreven. Die waarden komen zelden voor in Nederland. Toch wordt in bronwater wel verhoogde waarden tot 25 ug/l gemeten. Water uit bronnen in het buitenland bevatten wel vaak hogere waarden.

Cadmium verontreinigingen in het milieu is wordt beschreven als een van de 10 belangrijkste vervuilingen door industrialisering. Vooral bij het winnen en gebruiken van fosfaat en nitraatmeststoffen kwam veel cadmium vrij. Het is een niet essentieel element voor planten en geeft bij te hoge waarden groei en productieverlies. In grond wordt cadmium als toxisch voor de plant gezien vanaf ongeveer 5mg/kg grond. Cadmium wordt voor vele jaren vastgelegd in de grond. Planten accumuleren cadmium vooral in wortels maar het wordt ook verder in de plant verspreid. Op die manier zijn eetbare gewassen een bron van teveel cadmium inname voor mens en dier.
In de plant kan cadmium de volgende gevolgen hebben. Oprollen van blad en chlorose van blad door afbraak van chlorofyl. En het sluiten van huidmondjes om verdere verdamping en zodoende opname van cadmium te verminderen. Dit komt door de interactie van cadmium met kalium, calcium en abscisinezuur. Cadmium geeft zodoende stress waardoor groei belemmerd wordt. Het verstoord de opname van Ca, Mg, Zn en Fe omdat het concurreert met het mechanisme van opname, met gebrek als gevolg.

Chroom werd in het milieu rond Schiphol verklaard door een additief in kerosine dat tot 1995 gebruikt werd. In 2006 werd in waterbassins vrijwel geen chroom meer aangetroffen bij telers rond Schiphol. Chroom in het milieu kan in water, grond en zelfs in de lucht voorkomen. Chroom-6, één type van chroom, kent normen voor (organische) meststoffen. In zaaiproeven is vastgesteld dat voor sommige gewassen vanaf 2umol/l aan chroom het kiemgetal afneemt en de kieming geremd wordt. Toch wordt chroom niet makkelijk door grotere planten opgenomen, pas bij hoge waarden worden chroom toxisch in de plant zelf.

Chroom heeft vooral zijn negatieve werking op de (haar-)wortelgroei en vertakking van wortels. Chroom kan ook concurreren bij de opname van hoofd- en spore elementen omdat het gebruik maakt van dezelfde opnamemechaniek in de wortels.

Eerder dit jaar ging Groen Agro Control al in detail in op het effect op plantengroei van 2 zware metalen, aluminium en arseen. Lees dat artikel hier nog eens terug.