Als teler investeer je in ledbelichting omdat dit een bijdrage levert aan de opbrengst en kwaliteit van je gewas. De stelregel is in feite dat 1% licht output gelijk staat aan 1% opbrengst van het gewas. Daarom is het uitermate belangrijk dat je investering in led al je verwachtingen waarmaakt.
De prestatie wordt bepaald door de intensiteit en uniformiteit van de ledbelichting die je gebruikt. Als de geïnstalleerde lichtintensiteit lager is dan dat uit het ontwerp, zal de opbrengst ook lager zijn. Als de uniformiteit niet consequent is, zullen verschillende planten met verschillende snelheden groeien en ontwikkelen en is de productie in je kas ongelijk.
Voordat je begint
Als je verschillende lichtontwerpen met elkaar vergelijkt, wees er dan zeker van dat je appels met appels aan het vergelijken bent. Daarom zijn er 3 dingen om rekening mee te houden:
- Verzeker je van de geloofwaardigheid van de prestatieclaims van leveranciers.
- Controleer of DIALux berekenings-software is gebruikt voor het lichtontwerp. Deze berekenings-software is onafhankelijk en wordt veel gebruikt in de tuinbouw.
- Controleer welke input-parameters zijn gebruikt voor elk lichtontwerp. Het is makkelijk om de parameters aan te passen om zo de indruk te wekken van een positiever lichtniveau en uniformiteit van het lichtontwerp.
De belangrijkste parameters om te controleren:
• Wordt het juiste product gespecificeerd? Controleer of in het lichtontwerp het exacte product wordt gebruikt dat je hebt gekozen voor je project; met de juiste lichtoutput (PPF in µmol/s) en het juiste spectrum (blauw/rood/wit/verrood/…).
• Worden jouw specifieke meetwaarden gebruikt? Zoals het gemiddelde lichtniveau op jouw gewas (PPFD in µmol/m2/s) en de algemene lichtuniformiteit.
• Wat zijn de standaard instellingen? De hoogte van de groeibelichting en het gewas (vrije hoogte), reflectiefactoren en de afmetingen en positie van het gebied dat wordt gebruikt in de uniformiteits-berekening zijn van invloed op het gemiddelde lichtniveau en de algemene uniformiteit.
#1 Check de vrije hoogte
De eerste parameter om te controleren is de vrije hoogte. Dit is de afstand tussen de leds en de top van het gewas. De vrije hoogte kan veel invloed hebben op de uniformiteitswaarde in het algemeen. Bij hogedraadsgewassen, met een beperkte vrije hoogte van 1.50 tot 2.50m, kan het een uitdaging zijn om een goede, algemene 
uniformiteit te realiseren. Een optimistisch ingeschatte vrije hoogte, of het berekenen van de uniformiteit op basis van de vloer (alsof er geen gewas in staat), zullen een te positief effect hebben op de algemene waarde van de uniformiteit.
De vrije hoogte wordt berekend door de uiteindelijke top van het gewas en de installatie hoogte van de ledmodule te meten.
#2 Check de reflectiefactoren
Een andere belangrijke parameter om te checken zijn de reflectiefactoren die zijn gebruikt in het lichtontwerp. Een reflectiefactor geeft de hoeveelheid licht weer dat wordt gereflecteerd door de muren en andere objecten in de ruimte. DIALux berekenings-software is oorspronkelijk ontwikkeld voor binnenruimtes zoals kantoren, waar je reflectie krijgt van de muren, het plafond en de vloeren, wat van invloed is op het lichtniveau op jouw bureau. Om niet te enthousiast te worden over de uitslag zijn de reflectiewaarden voor een lichtontwerp voor een kas in DIALux op 0% gezet, omdat het glas van een kas het licht van de groeibelichting niet reflecteert.
#3 Check het gebied dat is gebruikt om de lichtintensiteit te berekenen
Het volgende punt om te checken is de oppervlakte waarop de berekening is gebaseerd. De grootte van het berekeningsgebied en de positionering van de ledlampen binnen dat gebied zal een grote invloed hebben op het gemiddelde aantal actieve fotonen dat de oppervlakte van het gewas bereikt (PPFD waarde in µmol/m2/s). Wees er bij het vergelijken van de resultaten van lichtontwerpen van verschillende leveranciers zeker van dat de berekeningsoppervlakte een gelijk aantal maximale (pieken) en minimale (dips) lichtintensiteitswaarden toont. Alleen dan krijg je een realistisch gemiddelde PPFD waarde in het lichtontwerp.
In het voorbeeld hieronder zie je twee posities van een berekeningsgebied binnen hetzelfde lichtplan. Situatie B zal veel betere gemiddelde lichtintensiteitswaarden opleveren, omdat de lichtintensiteit is berekend met een gebied wat meer pieken toont, en daardoor minder dipjes met de minimale hoeveelheid groeibelichting. Dit is geen goede weergave van de werkelijkheid na installatie.
Positie van meetraster bepaalt de uitkomst van de gemiddelde lichtintensiteit
#4 Check de afmetingen van het berekeninsgoppervlak
Een andere belangrijke factor is de afmeting van de oppervlakte die is meegenomen in de berekening. Dit heeft invloed op de waarde van de algemene uniformiteit. Controleer of dezelfde berekeningsoppervlak is toegepast bij het vergelijken van de lichtontwerpen van verschillende leveranciers.
Om een echte situatie na te bootsen moet er een berekening voor het hele compartiment worden gemaakt, inclusief de randen van de kas. In het geval van een typisch productiegebied wordt een gecentreerd gebied gebruikt. Je zult begrijpen dat een volledig compartiment lagere uniformiteitswaarden zal geven, vanwege de lagere lichtintensiteit aan de randen. Vergelijk dus altijd óf volledige compartimenten óf kleinere oppervlaktes.
#5 Check de gebruikte uniformiteit
De laatste parameter om te checken is de uniformiteit die wordt gebruikt. Uniformiteit kan namelijk op verschillende manieren worden uitgedrukt. Als je de DIALux software gebruikt, geeft het de verschillende soorten weer. Als je de lichtontwerpen van verschillende leveranciers gebruikt, controleer dan of dezelfde soort uniformiteit is toegepast. Voor een toepassing in de tuinbouw geven we uniformiteit bij voorkeur weer als de gemiddelde lichtintensiteit gedeeld door de maximale lichtintensiteit, wat de beste weergave is van een echte situatie.
Grow with the pros
Je wilt zeker zijn van een snel rendement op je investering en dat alle aspecten van je project op professionele wijze worden uitgevoerd. Bij Signify is jouw project in ervaren handen. Signify is de wereldleider op het gebied van verlichting en heeft een aanzienlijke ervaring opgebouwd met meer dan 1000 projecten in de tuinbouwbelichting sinds 1995. Dit is inclusief meer dan twee decennia van toegepaste ervaring in het ontwikkelen van op maat gemaakte licht recepten met ledbelichting, waarmee telers de groei kunnen versnellen, opbrengst verhogen, en de kwaliteit van hun gewas verbeteren. Met de nieuwste ledtechnologiën tot onze beschikking, kunnen wij een op maat gemaakte, wetenschappelijk onderbouwde oplossing voor u creëren.
Tekst: Pascal van Megen. Pascal is een application engineer bij Signify, met een achtergrond in mechanical engineering. In zijn werk als application engineer zorgt Pascal ervoor dat tuinders worden voorzien van de beste lichtontwerpen voor de tuinbouw. Hij geeft interne en externe training aan klanten en partners in de toepassingen van de producten en systemen van Philips LED Horticulture. Hij werkt als consultant voor klanten en ingenieurs om Philips LED lighting solutions te blijven verbeteren.
