Tholen - Waar vertical farming-enthousiastelingen de afgelopen jaren misschien vooral meesmuilend gekwalificeerd werden als hipsters met toch wel een erg dure hobby, is deze nieuwe tak van tuinbouw-sport bezig aan een gestage opmars en vinden ook traditionele telers de weg naar de meerlaagse installaties. Zij zien kansen in het inzetten van de technieken uit de verticale teelt in bijvoorbeeld opkweek. “Het gaat niet alleen om het verbeteren van de kwaliteit van de jonge planten, maar vooral om de controleerbaarheid van de teelt, en daarmee de snelheid en de kwaliteit,” vertelt Koen van Mechatronix.
Wat is de duurste kas die er is? Dat is een lege kas, en dat is precies waar volgens Koen van Mechatronix kansen liggen voor vertical farming. “In de slateelt zie je veel kwekerijen werken met volledig geautomatiseerde teeltsystemen. Met mobiele goten kunnen ze de beschikbare ruimte in de kas zo efficiënt mogelijk inzetten. Het blijft echter moeilijk om de snelheid van de voorteelt aan te passen op de beschikbare ruimte in de vijver. Door traditionele, onbelichte of belichte opkweek te vervangen door een beter te controleren teelt in een meerlaags systeem, kun je veel preciezer plannen hoeveel planten je opzet. Tot op de dag nauwkeurig, weet je hoeveel planten er klaar zijn om de vijver in te gaan,” vertelt hij.
Het belichtingsbedrijf ontwikkelde hiervoor samen met Meteor Systems een meerlaags teeltsysteem: een geautomatiseerd track, inclusief spuitbomen. Het afgelopen kwartaal werd er al intensief getest bij een teler die met drijvende goten werkt. “In de testopstelling hebben we 120.000 stekken opstaan. Meerlaags, omdat het anders qua vloeroppervlakte te duur wordt. Nu kun je op een paar vierkante meter voldoende stekken opkweken om 1/3e van de tuin mee te vullen,” laat hij zien.
De gecontroleerde opkweek maakt het mogelijk het gehele teeltsysteem intensiever te gebruiken, waardoor de terugverdientijd en de afschrijvingsduur verkort wordt. “Je kunt meer kroppen sla uit je dure kas halen,” vat Koen samen. “Bovendien stuur je telkens precies dezelfde kwaliteit planten de vijver op en heb je daardoor ook weer meer controle over je uitgroei. Als je dan nog de juiste belichtingsstrategie aanhoudt, kun je een perfecte voorspelling gaan maken op je planning. Dat zag er vroeger niet in.”
Verdere kansen
Ook in de kruiden zijn er kansen voor hybride teelten, waarbij een deel van de cultivatie in een indoor of meerlaags teeltsysteem plaats zal vinden en de uitgroei ‘gewoon’ in de kas geschiedt. “In de klassieke, de snelgroeiende kruiden wordt al snel een volledige teelt indoor gedraaid, maar in de houtachtige kruiden is het puur de beworteling die in een VF-installatie plaatsvindt”, vertelt Koen. “De totale teelt is te traag hiervoor. Je doorlooptijd wordt te lang en dat maakt de investering per m2 te duur, maar de beworteling gaat vaak perfect in een VF-systeem.” Op eenzelfde manier zetten plantenkwekers de technieken in in een deel van de propagatie, om bijvoorbeeld de genezing na het enten te verbeteren, of om de opkweek vanuit moederplanten te versnellen. “Uiteindelijk gaat het in de propagatie om de controleerbaarheid van een bekende fase van de opkweek.”
Al met al betekent dit dat er steeds meer verrassende kansen blijken te zijn voor vertical farming, ook in Europa. “De eerste grote projecten beginnen te komen, al zien we ook dat mensen hier nog minder bekend zijn met de mogelijkheden en het vaak afschilderen als dure teelt,” vertelt Koen. “En er moet natuurlijk altijd een economische afweging gemaakt worden. Het zal niet zo zijn dat er hier morgen volledige teelten indoor gezet worden – er is altijd een reden om naar de zon te kijken. Waar het kan gebruiken we de zon, en waar het moet de belichting.”
Voor meer informatie: 
Koen Vangorp
MechaTronix
koen@mechatronix-asia.com
www.horti-growlight.com