Tholen - Is vertical farming iets van de laatste jaren? "Welnee, dat doen we al dertig jaar met bieslook", lacht Erik Buijsman van Buysman Kruiden uit Andijk. Ook hangen er alweer 15 jaar LED-lampen boven de potkruiden van het familiebedrijf. Niet voor niets is het teeltbedrijf genomineerd als Agrarisch Ondernemer van het jaar.
Erik Buijsman
Buysman Kruiden - de Y in de naam werd ooit per abuis geregistreerd bij de Kamer van Koophandel - kan met recht een familiebedrijf worden genoemd. Het bedrijf begon net als veel streekgenoten als vollegrondsgroententeeltbedrijf. Inmiddels teelt het bedrijf alweer dertig jaar kruiden, heeft de vierde generatie zijn intrede gedaan en staan er met Piet, Vok, Jos, Louis, Erik, Mark en Jeroen en Paul Buijsman een vader, drie neven en hun vier zoons aan het roer. Ze worden geholpen door een vijftiental scholieren, waaronder - je raadt het al - de nodige junior Buijsmannen.
Nuchter volkje
"Vergaderen doen we wel twee keer op een dag, namelijk bij de koffie. Verder vergaderen we dan ook nooit", lacht Erik. Volgens hem is het niet lastig om de neuzen dezelfde kant op te krijgen. "West-Friezen zijn een nuchter volkje, dat scheelt. Tijdens de koffie kunnen we heus weleens fel discussiëren, maar als de koffie op is, dan werken we weer aan het zelfde doel."
Buysman verzorgt zelf de afzet van haar kruiden. Zo'n 45% van het volume wordt verkocht aan supermarkten, het overige deel aan groothandels door heel Nederland. Een nieuw afzetkanaal heeft de kruidenkweker vorig jaar gevonden bij Floraholland, waar het een concept in grote potten heeft geïntroduceerd met onder meer hanging baskets met theekruiden. Ook belanden de kruiden via groothandels en exporteurs in de naburige landen, maar export naar verre bestemmingen is volgens Erik niet aan de orde. "Wij proberen 's ochtends vers te oogsten om de klant een vers product te leveren. Dat gaat ook nog in landen als Frankrijk, Duitsland, België en Engeland, maar daarna houdt het toch snel op."
In totaliteit teelt Buysman een elftal verse kruiden, waarvan basilicum, bieslook, koriander, peterselie, munt en tijm de grootste zijn en het aandeel basilicum verreweg het grootste is. Volgens Erik is de algehele vraag naar verse kruiden de laatste jaren fors toegenomen en dat is volgens hem voor een groot deel te danken aan de vele aandacht die de kruiden krijgen bij kookprogramma's op televisie. "Met name de afzet van verse munt, voor bijvoorbeeld in de thee, heeft echt een vlucht gemaakt."
In de loop der jaren is Buysman uitgegroeid tot de grootste drie potkruidenkwekerijen van Nederland. Het bedrijf werkt jaarrond met vaste prijzen. "We zijn zeker niet de goedkoopste, maar als je hier in de kas bent, zie je ook waarom we een andere kostprijs hebben dan collega's. Zo telen we veel minder potjes op een vierkante meter dan gebruikelijk, allemaal om de kwaliteit te verhogen. Onze klanten weten dat ze voor een degelijke prijs een heel degelijk product krijgen. Natuurlijk ervaren wij ook enorme prijsdruk van de retail, maar de kwaliteit maakt dat er niet alleen naar de prijs gekeken wordt. Uiteindelijk is dat beter voor iedereen in de keten tot de consument toe. Op derving zit een supermarkt ook niet te wachten."
Zonder Chemie
Uitbreiding naar bijvoorbeeld eetbare bloemen, ziet Erik niet zo zitten. "Voor wat betreft het assortiment zijn we toch wel van de school 'schoenmaker, blijf bij je leest'. Bloemen telen is toch wel weer een vak apart. Daarbij telen we al jaren zonder chemie. Ook dat maakt dat we selectief zijn in het aantal soorten dat we telen. We zouden bijvoorbeeld best rozemarijn kunnen telen, maar kiezen er niet voor omdat die veel plaaggevoeliger zijn. Wel zijn er op aanvraag meerdere soorten mogelijk."
De stap naar de biologische teelt is voor Buysman nog een stap te ver. "Chemische bestrijdingsmiddelen kom je hier in het bedrijf niet tegen, maar we gebruiken wel gangbare meststoffen. Deze zijn nodig om de plant optimaal te bedienen, want dat blijkt met biologische meststoffen toch een lastig verhaal", aldus Erik. Het bedrijf heeft voor 100% recirculatie van water. "Hierdoor benutten we de meststoffen optimaal, zodat er niets in de natuur terecht komt. We hebben rond het bedrijf zo'n 5 miljoen liter water in de bassins. Vorig jaar was het enorm droog, maar als we nog zo'n jaar zouden krijgen, hebben we nog geen watertekort."
Ook de anti-plasticdiscussie gaat aan Buysman niet voorbij, maar wat de teler betreft blijven de kruiden voorlopig verpakt in plastic. "Er wordt heel veel over gezegd, maar dat plastic zit niet voor niets om het product en heeft een functie om het product vers te houden. Nu lijkt het of iedereen aan het karton moet, maar ik vraag me af of de footprint daarvan wel beter is. Maar als de markt om andere verpakkingen vraagt, moeten we mee. Daarom kijken we al wel naar alternatieven."
Het gros van de kruiden wordt op kweektafels geteeld door middel van het eb- en vloedsysteem.De 'vertical farming' gebruiken de kruidentelers alleen voor de bieslook. "Dat blijkt een ideaal gewas om op deze wijze te telen. Voor de andere kruiden is dit nog lastig", vertelt Erik. Driekwart van de kruiden groeit onder traditionele Son-t belichting. Eén afdeling hangt vol met LED-belichting. "We waren vijftien jaar geleden één van de pioniers met LED. Het bevalt ons goed, al heeft elke plant weer een ander lichtrecept nodig om onze kwaliteitsnormen na te streven. Zo zijn we nu met partners aan het kijken welk lichtrecept ideaal is om ook de rest van de kruiden te telen onder LED."
Teelt onder LED
Het productieproces verloopt grotendeels handmatig. Alleen voor het vullen van de potjes met aarde en het zaaien van de kruiden heeft Buysman een machine. "Het is veel handwerk, maar zo kunnen we het snelste actie ondernemen, als er iets met de kruiden is." Hoewel Buysman haar afnemers jaarrond kruiden levert, zijn de maanden november tot en met januari met uitzondering van de feestdagen een wat rustigere periode. "Vanaf april gaat ons seizoen echt weer goed van start. Dan worden de plantjes buiten gezet, gaat de barbecue aan en worden er salades gegeten."
Voor meer informatie:
Buysman Kruiden
Kadijkweg 41
1619 PJ Andijk
Tel: 0228-597161
info@buysmankruiden.nl
www.buysmankruiden.nl