"Meer capaciteit met minder mensen"

Tholen - “Je moet het zo zien. Het is geen machine die de zure bollen eruit schiet, het is een verlichting van de arbeid. We kunnen gewoon veel meer capaciteit draaien met veel minder mensen. Daar zit de grote winst.”

Aan het woord is Peter Lommerse van Nord Lommerse uit Hillegom. Het bedrijf is, met een jaarlijkse productie van bijna 300 miljoen bollen, een van de allergrootste jongens in de Internationale broeierijhandel. De bollen worden geleverd van begin augustus tot eind oktober en om ervoor te zorgen dat alle afwijkende of door fusarium aangetaste bollen er voor verzenden uit worden gefilterd, lopen ze allemaal een keer door de BulbStar. Deze machine wordt in de sorteerlijn gemonteerd en licht alle bollen, wel 30 tot 40 duizend stuks per uur, middels röntgen door. 12 jaar geleden startte Peter met een machine, van lieverlee zijn het er vijf geworden en een zesde zit in de planning.

Boven, de bollen worden over de lopende band naar de BulbStar aangevoerd. Daar worden de ze gescand, wat een plaatje oplevert als die rechtsonder.

De BulbStar selecteert zo’n 80% van de gezonde bollen eruit. Er blijft dus maar 20% over welke door mensen worden nagekeken en nagelezen. “Naar de 90 of zelfs 100 procent zou natuurlijk fantastisch zijn, maar dat is aan de technici van Havatec. De nauwkeurigheid, snelheid en ook bedrijfszekerheid van de machine is echter de afgelopen jaren steeds verder verbeterd, zo zeer zelfs dat wij praktisch niet meer zonder kunnen.”

Dubbel inzetbaar
Een ‘dingetje’ is echter de rentabiliteit. Bij Nord Lommerse draaien ze maar drie maanden en dan nog niet eens allemaal tegelijk. De piek ligt in september, dan wordt de bulk "export klaar" gemaakt. Daarvoor en daarna bouwt die productie op en weer af.

Gelukkig is er echter een andere toepassing voor: in de plantlijn van de waterbroei. “Op de broeierij wordt doorgaans gepland van november tot maart”, licht Peter toe. “Omdat hygiëne standaarden omhoog zijn gegaan en men vanwege ziektedruk/fusarium druk de bollen liefst niet aanraakt vóór het planten, kan de BulbStar ook daar de bollen nog eens bekijken. Er is dan minder contact en het ontlast de planters.”

Een wippertje schiet het grootste gedeelte van de zure bollen eruit; de twijfelgevallen komen over een aparte band terug en worden door een kundig oog nogmaals beoordeeld.

Lommerse broeit zelf niet, maar is 12 jaar geleden wel met precies deze insteek ingestapt. “We hadden samen met een broeier een BBX machine, de voorloper van de huidige BulbStar, aangeschaft. Deze werkte al wel met dezelfde techniek, maar zat mechanisch totaal anders in elkaar en de software is flink doorontwikkeld. De bedoeling was dat wij er mee zouden selecteren in het exportseizoen, en dat hij hem vervolgens met het opprikken zou gebruiken. Maar dat werkte niet. De machine had te weinig capaciteit en ontmantelen en elders weer neerzetten was een hele onderneming. De huidige BulbStar is veel zekerder en ook vrij eenvoudig te verplaatsen.”

Hoewel het testen op fusarium bij de broeier steeds meer gangbaar wordt, is deze dubbele toepassing nog lang geen standaard. Ook is delen lang niet altijd een logisch gevolg van aanschaf, weet Peter, want er zijn er genoeg hem enkel voor zichzelf houden. Wil men echter samenwerken, dan is Lommerse geïnteresseerd.

Noodzaak
De laatste jaren is de producent-exporteur steeds verder opgeschaald. Steeds verder automatiseren was daarom cruciaal, maar ook wordt het vinden van extra handjes steeds lastiger. “Personeel is een issue, het tekort wordt nijpender en bovendien wordt seizoenswerk steeds duurder. Volgend jaar gaat een nieuwe regeling (WAB) in en gaan de kosten van seizoensarbeid met minimaal 10 procent omhoog. Machines werken constant en tijdens de piek werken we bovendien in twee shifts, zodat het werk van ’s ochtends 6 tot ’s avonds 10 doorgaat. Je zou bij wijze van spreken zelfs ’s nachts willen doorwerken, maar dan zou ook alle aan- en afvoer door moeten gaan. Dat is wel zo’n belasting op je vaste medewerkers, dus dat zien we in ieder geval voor nu nog niet zitten.”

Havatec heeft zich, tot slot, in deze niche een mooie positie verworven. Concurrerende machines zijn er eigenlijk niet en zou iemand de handschoen willen oppakken, dan moet hij van goeden huize komen. “Wat zij goed doen is de ondernemer van A tot Z betrekken bij de ontwikkeling van zijn eigen machine. Wij zijn ook telkens bij iedere update betrokken geweest.”

De machine in het echt zien? Breng dan in januari een bezoekje aan de Stichting Mechanisatie Tentoonstelling Bollenstreek (standnummer 2C01) en/of aan het Tulip Trade Event in maart, alwaar Havatec er een zal presenteren.