Naar een actieagenda Groen en Zorg

Jeroen Nobel, voorzitter Stichting Greenport Aalsmeer, opende de bijeenkomst Blooming Cities #3: Groen en Zorg in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam met de oproep aan de ruim 80 belangstellenden vanuit de zorg, overheden en groene sector om met elkaar tot een actieagenda te komen: breng méér groen in de zorg. Het is immers wel bewezen dat groen zorgt voor rust, ontspanning en versneld herstel. Dit geldt voor woonwijken waar mensen langer thuis moeten wonen en zeker ook voor zorginstellingen. Vervolgens kwam Jolanda Maas (Vrije Universiteit Amsterdam) aan het woord. Maas onderzoekt het belang van groen in de zorg; de invloed van groen als decor en groen als medicijn. Zij stelde in Pakhuis de Zwijger dat groen zo langzamerhand is verdwenen uit de zorgomgeving door de grote rol die medicijnen wordt toegekend en door technologische ontwikkelingen. De uitdaging is nu om groen weer in te zetten in de zorg als ‘probleemoplosser’. Uit eigen onderzoek en elders blijkt dat bloemen, planten en groen in de (buiten)ruimte een bewezen positief effect hebben op de gezondheid. Natuur zorgt voor sneller herstel, kortere opnames, zorgt voor minder bezoek aan de huisarts, beter om kunnen gaan met pijn en depressie en het vermindert dus de zorgkosten.

Groene zorgprojecten in de praktijk
Ziekenhuis Tergooi in Hilversum heeft zeer positieve ervaringen met een zogenoemde Chemotuin: een speciaal ingerichte tuin waar de patiënten 9 maanden per jaar buiten kunnen worden behandeld; in het groen in plaats van tussen vier muren. Internist-oncoloog Pieter van den Berg van Tergooi en initiatiefnemer van deze Chemotuin geeft aan dat patiënten de tuin als rustgevend ervaren en dat zij zich in een groene omgeving minder ‘patiënt’ voelen.

Welke voorzieningen heb je nodig nu ouderen langer thuis moeten blijven wonen en wat kan groen daaraan bijdragen? Dat staat centraal in het project Groen voor Grijs dat het effect onderzoekt van groen in de wijken. Immers, “de wijk is het verzorgingshuis van de toekomst,” aldus Bert Klerks, lid van de wijkraad in Oisterwijk. De eisen die dit aan de wijk stelt, vraagt om experts, zogenoemde ‘zorghoveniers’.

Ook Radboudumc heeft doelbewust een tuin als Healing Environment ingericht. In hun geval is deze tuin voor patiënten van de afdeling psychiatrie. Het verplegend personeel, dat vanaf het begin nauw bij de ontwikkeling van de tuin is betrokken, ervaart dat de groene omgeving bij de patiënten duidelijk zorgt voor minder agressie. Groen helpt om te ontstressen. Er wordt nu onderzoek gedaan naar meetbare effecten.

Het project Grijs, Groen en Gelukkig van IVN ondersteunt zorginstellingen die willen vergroenen, onder andere met subsidies. In het project is aangetoond dat je met groen niet alleen het welzijn van cliënten in de zorg vergroot, maar ook dat het bijvoorbeeld drie keer zoveel vrijwilligers oplevert.

Gezond ecosysteem
Pauline Melis van Waag Society liet in haar presentatie zien dat volgens de onderzoeken naar Gezond ouder worden in de Stad, het vooral belangrijk is om verschillende disciplines bij elkaar te brengen. Door zorgprofessionals, mantelzorgers, landschapsarchitecten en ontwerpers samen te laten werken worden oplossingen gevonden waarin iedereen zichzelf terug kan vinden. Door gebruik en toepassing van groen goed in te bedden in de gemeenschap versterk je ook de community vorming en daarmee het welzijn in de stedelijke omgeving.

Actieagenda Groene Zorg: onbekend maakt onbemind
De vele ideeën van de aanwezigen in Pakhuis de Zwijger leverden een lange lijst ideeën op waarmee een Groene Zorg actieagenda gemaakt kan worden. Een willekeurige greep: zoek stakeholders vaker op en zet ze bij elkaar zoals vanmiddag, zet verenigingen ‘Vrienden van zorginstellingen’ in om groene initiatieven financieel mogelijk te maken, voeg zorgbudgetten samen, denk buiten de bestaande hokjes oftewel pak projecten integraal aan.

Belangrijkste reden volgens de zaal waarom er nog niet veel méér groen in de zorg is te vinden is: ‘onbekend maakt onbemind’. Advies is dan ook om het verhaal van deze middag vaker en op veel plaatsen te vertellen, ondersteund met de aantoonbare effecten van wat groen oplevert.

De resultaten van Blooming Cities #3 zullen worden opgenomen in een actieagenda Groene Zorg, die zal worden besproken met de topsectoren Tuinbouw & Uitgangsmaterialen en Health en de Amsterdam Economic Board.

Blooming Cities #3 Groen en Zorg werd georganiseerd door: Greenport Aalsmeer, Topsector Tuinbouw en Pakhuis De Zwijger. In samenwerking met: Waag Society, IVN, Royal FloraHolland, iVerde, IntoGreen, Greennest en Amsterdam Economic Board.

Voor meer informatie:
Greenport Aalsmeer
Jan-willem Donkers
jwdonkers@greenportaalsmeer.nl
www.greenportaalsmeer.nl