Sierteeltsector Brazilië in kaart gebracht
In 2014 bedroeg de totale productiewaarde van de keten – inclusief tuin- en landschapsarchitectuur - R$ 4,51 miljard [uitgegaan van de wisselkoers op 14-12-2015: 1 € = 4,26 R$. 1 US$ = 3,88 R$]. De totale omzet bedroeg R$ 10,23 miljard. Van die omzet wordt 20 % gerealiseerd op de productiebedrijven, 13% in de toeleverende sector en 63% in distributie en diensten. De sierteeltketen biedt werk aan 190 000 mensen en levert de overheid via belasting en afdrachten R$ 2,5 miljoen aan inkomsten op. De consumptie van bloemen is met gemiddeld R$ 27 per hoofd van de bevolking per jaar nog laag.
Productie
Nederlandse immigranten hebben, samen met die uit Japan, een belangrijke impuls gegeven aan de ontwikkeling van de sierteeltsector in Brazilië. Snijbloemen en potplanten hadden in 2014 een omzet van meer dan R$ 5,4 miljard. Het sierteeltareaal wordt geschat op circa 15.000 ha en het aantal producenten op 8.248. De deelstaat São Paulo, met o.a. Holambra, is nog altijd veruit het belangrijkste productiegebied, met het grootste sierteeltareaal en de meeste producenten.
Het sierteeltareaal in São Paulo bedraagt 7.000 ha (46% van het totale areaal), gevolgd door Rio Grande do Sul en Santa Catarina, respectievelijk met een sierteeltareaal van 1360 ha en 998 ha. De bedrijven in Sao Paulo zijn met gemiddeld 2,99 ha ook het grootst. Ook vindt men in São Paulo de meeste producenten: 2.288 ofwel 28% van het totaal. In Rio Grande do Sul zijn 1.550 producenten (19%) en in Rio de Janeiro 1.030 producenten (12%). Tenslotte werd in 2014 in São Paulo 37% van de omzet gerealiseerd, gevolgd door Rio de Janeiro met 11%, 10% in Minas Gerais en 8% in Rio Grande do Sul.
Stimulans van coöperaties
Voor wat de deelstaat São Paulo betreft gaat er volgens het rapport een sterke stimulans uit van zowel de aanwezigheid van de drie Coöperaties (Holambra, Cooperflora en SP Flores) als van de nabijgelegen grote en sterke afzetmarkt. Zowel de CEAGESP als CEASA Campinas bevindt zich hier. In São Paulo treft men een combinatie aan van makkelijke toegang tot toeleveranciers van producten en diensten, investeringen in technologie, beter opleidingsniveau van arbeidskrachten , een wil tot samenwerken en betere toegang tot de afzetmarkt. Nadelen zijn de voor het merendeel ongunstige klimaatomstandigheden en de hoge arbeidskosten, grondprijzen en belastingen.
Belangrijkste productieregio’s in São Paulo zijn Holambra, Atibaia, Mogi das Cruzes en Ibiúna.
Kleinschalige familiebedrijven
Sierteeltproductie in de andere deelstaten is over het algemeen van een andere orde van grootte; veel simpeler. Het gaat veelal om kleinschalige familiebedrijven, met weinig gebruik van technologie, een laag training-opleidingsniveau en lage opbrengsten. De coöperatieve geest ontbreekt vaak. Zo ook in de op een na belangrijkste productiedeelstaat, Minas Gerais, met haar circa 576 producenten en sierteeltareaal van 645 ha. De productie van rozen is belangrijk, vooral in Barbacena en Andradas, hoewel het voor een belangrijk deel om vrije soorten gaat. Er is een groot gebrek aan opleiding en training en technische assistentie. De veelal traditionele producenten staan weinig open voor verandering.
De deelstaat Ceara neemt vanwege de geografische ligging en bepaalde microklimaten een wat speciale positie in. In 2014 waren er 191 producenten, met in totaal 338 ha. Vanwege de lokale omstandigheden is het mogelijk om hier rozen en planten te produceren welke vervolgens naar belangrijke markten worden geëxporteerd. Het heeft een gelijkmatig klimaat en het aantal uren dat de zon schijnt is hoog. De teelt van rozen vindt voornamelijk in kassen plaats. Op de internationale luchthaven bevinden zich koelcellen. Wel zijn er problemen met infrastructuur en energie- en watervoorziening. Men treft echter ook hier allerhande soorten bedrijven en producenten aan, met allerlei verschillende niveaus van technologie.
Toeleverende industrie
Het is voor het eerst dat geprobeerd is de toeleverende industrie aan de sierteeltproductie te kwantificeren. In 2014 had dit werd er in de toeleverende industrie een omzet van R$ 1,3 miljard gedraaid, waarvan R$ 855 miljoen aan inputs en R$ 435 miljoen aan machines/equipment en investeringen.
De omzet van stekken, zaden en bollen bedroeg R$ 248,5 miljoen. Dit is exclusief royalties. Substraat had een omzet R$ 171,1 miljoen. Gewasbeschermingsmiddelen hadden een omzet van R$ 30,7 miljoen en biologische controle een omzet van R$ 3,3 miljoen. Meststoffen en kunstmest een omzet van R$ 82,6 miljoen. Mechanisatie van de oogst staat nog in de kinderschoenen. Het merendeel wordt nog met de hand geoogst.
De omzet van kassen (structuur) wordt in 2014 geschat op RS$ 147,2 miljoen, dat van afdekmateriaal (plastic, doek, agrotextiel) op R$ 118 miljoen. Het aandeel van productietafels e.d. R$ 52,1 miljoen, klimaatinrichting R$ 15,5 miljoen en (ferti) irrigatie R$ 81,9 miljoen. In verlichting zou er R$ 6 miljoen omgezet zijn en in potmachines R$ 13,4 miljoen.
Distributie en diensten
Van de productie wordt 97% op de Braziliaanse markt zelf afgezet. Afzetkanalen zijn, in afnemende volgorde van belangrijkheid, de gespecialiseerde tussengroothandel (41%), tuincentra (14%), tuin- en landschapsarchitecten (12%), detailhandel (bloemenwinkels en supermarktketens (9%). Slechts 2% van de sierteeltproducten wordt aan de groothandel in groothandelscentra afgezet.
Verliezen welke optreden bij groothandel en detailhandel worden geschat op respectievelijk 10% en 20% voor snijbloemen en snijgroen en 5% en 10% voor potplanten.
São Paulo is niet alleen het belangrijkste productiegebied, maar ook het belangrijkste afzetgebied. De gemiddelde consumptie per hoofd van de bevolking bedraagt hier R$ 45.
Export/import
Brazilië moet een belangrijk deel van het uitgangsmateriaal importeren. In 2014 bedroeg de import van stekmateriaal en levende planten US$ 10,13 miljoen een sterke stijging ten opzichte van de import 10 jaar geleden, toen de import US$ 0,8 miljoen bedroeg. Er werd in 2014 ook voor een klein miljoen US$ aan bollen en wortelstokken geïmporteerd. Nederland is met een aandeel van 44% van de Braziliaanse import de belangrijkste toeleverancier.
Bij de presentatie van het rapport noemde OCESP, de organisatie van coöperaties van de deelstaat Sao Paulo, gebrekkig transport en opslag, gebrek aan goed opgeleid personeel, beperkte financieringsmogelijkheden en een fytosanitaire controle welke te wensen zou overlaten als belangrijkste bottlenecks in de keten.
Fava Neves, de coördinator van de studie liet weten de coöperaties als belangrijke grondleggers van het succes van de sierteeltketen te zien. De drie belangrijkste coöperaties in het land, Veiling Holambra, Cooperflora en SP Flores, bevinden zich allen in de deelstaat Sao Paulo, welke 40% van de lokale markt vertegenwoordigt. Buiten deze deelstaat is de sierteeltproductie erg versnipperd en trekt maar beperkt technologie en investeringen aan. Fava Neves ziet vorming van coöperaties als de weg voorwaarts voor expansie van de sierteeltsector in Brazilië.
Het rapport 'Mapeamento e quantificação da cadeia de flores e plantas ornamentais do Brasil' is hier te raadplegen, maar helaas alleen in het Portugees voor handen.
bron: Agroberichten
