Schrik om vondst resistente schimmel in Nederlandse bloembollen

De bloembollensector is opgeschrikt door een artikel uit Ierland waarin de vondst van een resistente schimmel op Nederlandse bloembollen werd beschreven. De schimmel Aspergillus fumigatus komt algemeen voor en kan bij mensen met een verminderde weerstand een longontsteking veroorzaken. Sinds 20 jaar worden van deze schimmel ook resistente vormen gevonden die minder gevoelig zijn voor medicatie. De oorzaak voor deze resistentieontwikkeling wordt gezocht in het gebruik van triazolen, een groep van fungiciden die wordt gebruikt in de (dier)geneeskunde, de industrie en de land- en tuinbouw. Het RIVM is aan het onderzoeken waar de exacte oorzaak ligt voor de resistentie. Gezien de algemene verspreiding van deze in de grond levende schimmel is een vondst op bloembollen, die in de grond worden geteeld, uit wetenschappelijk oogpunt niet opmerkelijk.

In het grijze verleden werden bloembollen voor de verkoop wel behandeld met fungiciden om ervoor te zorgen dat consumenten een ‘schoon’ product zouden krijgen. De sector is daar al vele jaren geleden mee gestopt om zo de milieubelasting en te verlagen en om de blootstelling van consumenten aan gewasbeschermingsmiddelen te vermijden. Er zijn ook veel goede soorten schimmels die in de grond juist uitstekend samenleven met bloembollen. Het gevolg is wel dat er in de praktijk inderdaad schimmels op bloembollen worden gevonden, die over het algemeen met het blote oog niet waarneembaar zijn maar met de microscoop of zelfs met DNA-tests wel kunnen worden opgespoord. Van een besmetting van mensen door dit soort schimmels is nog geen enkel geval bekend. Desondanks neemt de sector de aanwezigheid van resistente vormen van de schimmel Aspergillus fumigatus zeer serieus.

Schimmels zoals de Aspergillus fumigatus komen wijdverspreid voor in de wereld. Ze leven in de grond en worden verspreid door de lucht. Resistente vormen van deze schimmel zijn op vele plekken in Nederland gevonden, maar ook in andere Europese landen en in Azië. Bloembollen worden in de grond geteeld en kunnen daar met de schimmels in aanraking komen. Hetzelfde geldt voor alle andere planten die in de grond groeien. Daarnaast verspreiden sporen van schimmels zich gemakkelijk via de lucht, waardoor iedereen er elke dag mee in aanraking kan komen.

Er zijn vijf triazolen die in het bijzonder worden bekeken in het onderzoek naar resistentievorming van Aspergillus fumigatus. Van deze vijf stoffen wordt er één gebruikt in de bloembollensector, namelijk tebuconazool. Deze stof is volgens de meest recente cijfers van het CBS verantwoordelijk voor 0,79% van het gebruik aan gewasbeschermingsmiddelen in de sector. De andere triazolen worden niet gebruik in de bloembollensector. Op basis van de huidige wetenschappelijke inzichten heeft het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) geoordeeld dat alle toegelaten middelen op basis van triazolen veilig zijn voor mens, dier en milieu.

In opdracht van het ministerie van VWS is het RIVM in 2015 gestart met onderzoek naar fungicide-resistentie bij de schimmel Aspergillus fumigatus. Het RIVM voert dit onderzoek samen uit het Radboudumc, het Centrum voor Landbouw en Milieu (CLM) en de Wageningen Universiteit (WUR). Doel van het onderzoek is inzicht te krijgen in de ontwikkeling en verspreiding van de resistente schimmel om vervolgens maatregelen te kunnen nemen om het resistentieprobleem te verminderen. De sector volgt dit onderzoek met veel belangstelling.

Voor meer informatie:
KAVB
Postbus 175
2180 AD HILLEGOM
Weeresteinstraat 10a
2181 GA HILLEGOM
T: 0252-536950
F: 0252-536951
kavb@kavb.nl
www.kavb.nl