Vlaanderen is en blijft een netto-exporteur van agrarische producten. De invoer bedraagt in 2022 46,4 miljard euro en de uitvoer 53,8 miljard euro. Het handelsoverschot bedraagt daardoor +7,5 miljard euro. In vergelijking met 2021 is zowel de invoer als de uitvoer met bijna een kwart gestegen. De stijging is het gevolg van de sterke inflatie. Tuinbouwproducten noteren een overschot van +0,6 miljard euro. Bij tuinbouwproducten en overige producten is de groei iets minder groot dan bij akkerbouwproducten en dierlijke producten. Bij tuinbouwproducten is een daling van het volume bij in- en uitvoer te zien. Dat is te lezen in het rapport 'De Vlaamse Agrohandel in 2022' van het Vlaamse Departement Landbouw & Visserij.
Naar jaarlijkse gewoonte blikt het departement terug in een rapport op de Vlaamse agrohandelscijfers. De agrohandel in Vlaanderen is verdeeld in vijf groepen waarvan tuinbouwproducten er één is. Het rapport beschrijft een brede waaier aan producten zoals groenten en fruit. De cijfers worden in een Belgisch en Europees kader gezet.
Figuur 1: in bovenstaande figuur is de agrarische invoer, uitvoer en handelssaldo in miljarden euro's weergeven.
In het rapport is te lezen dat tuinbouwproducten een overschot van +0,6 miljard euro noteren.
Figuur 2: De agrarische invoer, uitvoer en handelssaldo opgesplitst per productgroep
Vlaanderen wordt gekenmerkt door een open economie en een exportgerichte agrovoedingsindustrie. Het positieve saldo wijst erop dat de Vlaamse agrovoedingssector meerwaarde creëert. Het land voert veelal onbewerkte bulkproducten in en voeren in meer of mindere mate verwerkte producten uit.
Figuur 3: in deze tabel is het aandeel van Vlaanderen in de Belgische en EU-handel van tuinbouwproducten zien. En dat in miljoen en %.
Inflatie zorgt voor groei
De groei van de handelswaarde in 2022 hangt samen met de sterke inflatie. Het totale volume van de agrohandel is vrij constant gebleven, al zijn er verschillen tussen productgroepen. In 2022 was er op jaarbasis in België een toename van de prijzen voor goederen en diensten van 10,3%, aangewakkerd door fors stijgende voedsel- en vooral energieprijzen. De oorlog in Oekraïne versterkte de inflatie. Daarnaast speelt ook nog de heropleving van de economie na de covid-19-crisis die in 2020 begon. Bij tuinbouwproducten en overige producten is de groei iets minder groot dan bij akkerbouwproducten en dierlijke producten.
Ook de totale Vlaamse in- en uitvoer van goederen nam in waarde toe, en zelfs een pak sterker dan bij de agrohandel. Voedingsproducten zijn net iets minder conjuctuur- en crisisgevoelig omdat de consumptie ervan niet of nauwelijks uitgesteld kan worden. Vlaanderen heeft in 2022 een tekort bij de totale goederenhandel door de duurdere ingevoerde aardolie en aardgas.
Rol van tuinbouwproducten
Figuur 4: In dit figuur is de invoer en uitvoer van tuinbouwproducten te zien in het eerst kwartaal van het jaar in miljard euro in Vlaanderen.
Bij tuinbouwproducten is een daling van het volume bij in- en uitvoer te zien.
Het grootste handelsoverschot is er voor aardappelbereidingen, gevolgd door gewasbeschermingsmiddelen en diepvriesgroenten. Vlaanderen, centraal gelegen in het welvarende West-Europa, importeert via zijn havens veel uitheemse producten, zoals bananen en kiwi’s, die deels voor de wederuitvoer bestemd zijn. Een aanzienlijk handelstekort is er bij oliezaden (koolzaad en soja), granen (tarwe, gerst en maïs).
Afzetmarkten van Vlaanderen
Frankrijk is de voornaamste afzetmarkt van Vlaanderen, goed voor 10,4 miljard euro. Nederland en Duitsland volgen met respectievelijk 9,6 miljard euro en 7,9 miljard euro. Het Verenigd Koninkrijk staat afgescheiden op de vierde plaats. De export naar over het Kanaal blijft ook na de Brexit gestaag stijgen. De twee voornaamste niet-Europese klanten zijn de Verenigde Staten en China.
Nederland exporteert voor 12,9 miljard euro aan agrohandels-producten naar Vlaanderen en is met 28% van de invoerwaarde veruit de belangrijkste leveranciers van Vlaanderen. Daarna volgen Frankrijk en Duitsland. 31% van de geïmporteerde producten komt van buiten de EU. Vlaanderen boekt het grootste agrohandelsoverschot met het Verenigd Koninkrijk, gevolgd door Duitsland en Frankrijk. Met Nederland, Brazilië, Ivoorkust, Canada en Australië is er een stevig handelstekort.
Het Vlaamse aandeel in de totale Belgische invoer van agrarische producten bedraagt 86,5%, bij de uitvoer is dat 84,5%. Het aandeel van Vlaanderen in de EU-handel van agrarische producten zit rond de 6,5% bij de invoer en 7% bij de uitvoer. België is in de EU de zesde grootste uitvoerder van agrarische producten, na Nederland, Duitsland, Frankrijk, Spanje en Italië, en heeft het vierde grootste agrohandelsoverschot, na Nederland, Polen en Spanje.
Groei van de agrohandel
Uit voorlopige cijfers blijkt dat de groei van de agrohandel zich in de eerste drie maanden van 2023 doorzet, maar in iets mindere mate dan in dezelfde periode van 2022. De nog altijd duidelijke toename van de agrohandel, met een aantal goed boerende producten zoals aardappelbereidingen bij de uitvoer en koolzaad bij de invoer, staat in contrast met de totale Vlaamse handel, waar er zich een kleine daling optekent. De inflatie staat intussen ook al op een lager peil door de fikse daling van de energieprijzen.
De Vlaamse agrohandelscijfers zijn een weergave van de rechtstreekse in- en uitvoerbewegingen van goederen tussen twee landen op basis van gegevens van de Nationale Bank van België (NBB) en de Comext-databank van Eurostat. De handel tussen de gewesten binnen België is niet meegenomen.