De afgelopen jaren heeft het Nederlandse chrysanten vak in samenwerking met FloraHolland flink ingezet op kwaliteitsverhoging in de chrysantketen. “Rond 2010, 2011 kregen we regelmatig klachten uit Rusland, vooral over slecht blad en Botrytis in het blad”, vertelt Gitta ten Hoope van FloraHolland. “En dan werd de hele lading afgekeurd.” Om dit te kunnen veranderen werd onderzocht hoe het eigenlijk zat met de koeling in de keten. En eerlijk is eerlijk: dat bleek niet al te best. Na oogst werd er nauwelijks gekoeld. In de zomer werden de meeste chrysanten aangevoerd met een temperatuur boven de 20 graden en ook in de winter was de aanvoertemperatuur te hoog: 15-19,9 graden.
Gitta ten Hoope, FloraHolland, aan het woord op de NVTL Studiedag
En dat is nog niet alles. Om de douanekosten zo laag mogelijk te houden, wordt aanvoer voor Rusland zeer compact omgepakt: als voorbeeld van 31 veilingdozen naar 6 Ruslanddozen – ofwel tot 350 stelen in een doos. Efficiënt – maar voor de kwaliteit niet zonder gevolgen. “De temperatuur kan in die dozen en in ongekoeld transport oplopen tot 40 à 45 graden”, vertelt Ten Hoope. “En ook de temperatuur van gekoeld product blijft gedurende het transport in de dozen oplopen.”
Graaddagen
Dat die temperaturen niet best zijn voor de kwaliteit van de bloemen is iedereen wel duidelijk – maar hoe drastisch de gevolgen kunnen zijn werd nog scherper aan de hand van het begrip graaddagen. Een bloem heeft, onder ideale omstandigheden, een x aantal 'levensdagen'. Een chrysant zou in theorie tot 75 graaddagen hebben, maar ieder graadje erbij haalt er daar een aantal vanaf. Zo bleek uit een proef dat bij een bewaartijd van 5 dagen en een temperatuur van 15 graden, een chrysant praktisch aan het einde van zijn latijn is. "De vuistregel is maximaal 10 graden en minder dan tien dagen transport", vervolgt Ten Hoope. “En die grens verbaasde de kwekers. Wat dat betreft kan er aan bewustwording nog veel gewonnen worden.”
Eisen in de sector
Volgens Ten Hoope is het onderwerp koeling in de chrysantenketen een onderwerp dat nu, drie jaar later, nog steeds benadrukt moet worden. Dat heeft ook te maken met de eisen die markten aan het product stellen: die verschillen sterk, maar worden over het algemeen alleen maar strenger. “De Engelse retail stelt al enorme eisen aan transportcondities en tijdslimieten”, vertelt ze. “Alles wordt gespecificeerd en de hele keten is inzichtelijk. Nu zie je ook dat markten als Rusland steeds meer eisen beginnen te stellen. Terwijl het aantal stelen per doos hoger wordt – tot wel 480 in een dubbel AA-doos – wordt er ook gevraagd om koude bloemen omdat de doelgroep meer kwaliteitsbesef krijgt.” Ook in Nederland zijn er ontwikkelingen gaande. Grote retailers als AH en Jumbo werken aan specificaties voor kwaliteit en ketenverloop. “De temperatuur in de keten speelt een steeds grotere rol.”