Kurk bezig aan opmars in de orchideeën

Tholen - Kurk beschikt over een set wonderlijke eigenschappen, die het tal van toepassingen geven die je niet op het eerste gezicht vermoedt. Zo blijkt het prima geschikt om phalaenopsis op te kweken en misstaat het niet als decoratie. Voor één of voor beide toepassingen blijken verschillende orchideeënkwekers geïnteresseerd. Dat merken Tonnie en Marco van den Broek, die al 35 jaar kurk uit Portugal naar Nederland rijden.

Uit Portugal inderdaad, want dat land is verreweg de grootste kurkproducent van Europa. “Er zal een enkele olijfboom tussen staan, maar in een straal van enkele tientallen kilometers is het enkele kurkeiken wat hier staat”, vertelt de in het land woonachtige Tonnie. “We zijn min of meer per ongeluk met deze handel begonnen. We exporteerden altijd keramiek, maar die handel is geleidelijk aan een meer Chinese aangelegenheid geworden. Daarnaast leverden we schouwen van natuursteen, maar ook dat is met de tijd minder geworden. Op een dag moesten we een paar grote keramieken wijnkruiken naar Nederland rijden. Ter bescherming deden we er wat kurk tussen. De bewuste klant, iemand die een tuincentrum runde, vroeg nieuwsgierig naar de kurk en wilde het graag hebben. En zo is dat balletje gaan rollen.”

De heren hebben nu twee grote klanten onder de orchideeënkwekers. De ene, OptiFlor, zaagt de bast in stukken en zet de planten erop; de ander, So Natural, verwerkt het in allerlei creaties. Zoals op de foto’s te zien geeft het de plant een bijzondere uitstraling, zoals ook de bloemist weet. In elk geval levert Van den Broek ook aan een groothandel nabij Eindhoven (Verhoeven Bloemen), een toeleverancier van bloemisterijartikelen. “Die koopt elke november een vrachtwagen + aanhanger vol. Dat is een kilo of 1500-1600. En zo hebben we nog wat kleinere klanten, zoals een bloemenzaak in Veghel waar ik nu net vandaan rij. Elke keer als ik in Nederland ben mag ik weer even langskomen, dus hij zal er wel een goeie bestemming voor hebben.”

In Portugal staan enorme plantages kurkeiken, die geëxplodeerd worden door grote landeigenaren die tot wel 300 hectare hebben. Marco koopt de kurk, eigenlijk niets meer dan de bast, bij hen in. Deze bast stript men eens in de 9 jaar van de bomen, waarna deze weer aangroeit. Een boom wordt 150 à 200 jaar, wat betekent dat je er gemiddeld zo’n 15 maal van kunt oogsten. “De eerste kurk is echter te ruw voor de kurk op de wijnfles (toch de grootste toepassing) en wordt normaal gesproken vermaald tot bolletjes, voor gebruik als isolatie in spouwmuren. Maar ook als decoratiemateriaal of als groeimedium is het uitstekend geschikt.”

Dit jaar is men laat begonnen met oogsten. Het was in Nederland de afgelopen weken zowat warmer dan in Portugal. Om het makkelijk te oogsten moet het een graad of 30 zijn. Dan gaat de boom zweten en kun je de bast er het makkelijkst afhalen. “Voor vers geoogste kurk kunnen we 4 euro de kilo vragen. Bestellingen nemen we aan vanaf 50 kilo. Platte of halfronde kruk met nog wat houtresten gaat weg voor 2 euro de kilo, ronde stukken kunnen (vanwege het volume) voor 2,50 geleverd worden.

De handel in kurk is natuurlijk niet van gisteren, maar als groeimedium voor de bloementeelt is het tamelijk onbekend. Althans, van concurrentie – iemand die net als zij direct levert aan kwekers, zonder allerlei tussenschakels – daar hebben beide heren nog niet van gehoord. “Ik rij 4 keer per jaar met een trailer vol naar Nederland”, besluit Tonnie. “Ik ben geen teler en ik zal ook zeker geen teeltadvies geven, maar die paar orchideeënboeren zijn er erg enthousiast over. Er is kortom een markt aan te boren en omdat wij - wijzelf, maar ook Portugal an sich - kurk te over hebben, hebben we zeker ruimte voor twee of drie extra vrachtjes."

Voor meer informatie: