Schimmige uitzendbureaus ronselen Oekraïners voor laagbetaalde banen in Nederland. Deze goedkope krachten worden via Polen naar Nederland gehaald, vaak onder valse toezeggingen over werk en huisvesting. Dat stelt EenVandaag na onderzoek.
"Ze worden met lege handen weggestuurd." Bij Stichting FairWork zijn sinds het begin van de oorlog – in februari 2022 – al 460 klachten binnengekomen, vooral over problemen met het salaris. Bij het CNV zijn veel voorbeelden bekend waarbij het misgaat met contracten en uitbetaling.
EenVandaag belde undercover met deze buitenlandse uitzendbureaus. Met behulp van een tolk in het Oekraïens werden vragen gesteld over de arbeidsvoorwaarden, de huisvesting en de reis naar Nederland.
Item van EenVandaag
Oekraïners die naar Nederland worden gelokt moeten geld betalen voor de vacature en de reis naar Nederland. "Daar gaat het al mis," zegt Henry Stroek van het CNV-project Bestrijding Misbruik Uitzendconstructies (BUMC). "Want je mag iemand nooit laten betalen voor een vacature." Eenmaal aan het werk blijken de Oekraïners kwetsbaar te zijn voor uitbuiting en kunnen ze vaak fluiten naar hun salaris. Honderden meldingen van misstanden zijn in kaart gebracht. Die hebben vaak te maken met kortlopende contracten of helemaal geen contracten. Ook zijn er problemen met uitbetalingen.
Sociale media
De vacatures waarmee de Oekraïners naar Nederland worden gelokt, worden veelal geplaatst in Facebook- en Telegramgroepen. Vaak staat er een telefoonnummer vermeld van een Pools of Oekraïens uitzendbureau. Werknemers met namen als 'Diana Holandia' werven op platformen Facebook en Viber potentiële Oekraïense arbeidskrachten die dan via Polen naar Nederland komen.
In één van de telefoongesprekken van de Undercover van EenVandaag werd gezegd: "Het vervoer uit Oekraïne regelen wij. We vertrekken uit Lviv. We rekenen 250 euro voor de vacature en 200 euro voor de reis." De tolk vroeg vervolgens: "Dus we gaan met ons paspoort naar Nederland en alles wordt daar geregeld?". Waarop werd geantwoord dat Nederland tijdens de oorlog tijdelijke bescherming biedt.
A1-constructie
De uitzendbureaus verwijzen in de vacatures vaak naar een Europese regeling (de zogenaamde A1-constructie). In die constructie staat dat iemand tijdelijk in het buitenland kan werken, maar in eigen land verzekerd blijft voor werkloosheid, ziekte en arbeidsongeschiktheid. "Die regeling is niet bedoeld voor dit soort situaties," vertelt Stroek. "Want wat er nu gebeurt, is dat Oekraïense werknemers op papier in dienst zijn van een Pools uitzendbureau en vervolgens hier goedkoop worden aangeboden. Het komt voor dat mensen 3 of weken bij een bedrijf werken. Met belooft een contract op te stellen maar als de Oekraïense vluchteling begint te vragen over loon, wordt die weggestuurd met lege handen."
Bron: CNV & EenVandaag