"In 2025 zien we een duidelijke verschuiving bij telers: ze willen meer controle en minder risico," zegt Chris Vaos, Product- en Business Development Manager bij HortGrow. "De keuze voor het juiste substraat, irrigatiesysteem en hygiënestrategie is nu essentieel voor elke hoogrenderende teelt." HortGrow richt zich op substraat- en systeemstrategieën voor moderne kasfaciliteiten.
Van grote commerciële bedrijven tot kleinschalige vertical farms: telers stappen af van traditionele systemen die risico's met zich meebrengen. Ze kiezen voor methodes die precisie, duurzaamheid en eenvoud in de bedrijfsvoering combineren.
Aeroponics blijft een niche, ondanks de technologische belofte
Hoewel aeroponics al jaren bekendstaat om het hightech potentieel – met zeer nauwkeurige controle over de wortelvoeding – blijkt het in de praktijk weinig betrouwbaar voor commerciële grootschalige toepassing.
"Er zijn zeker technologische verbeteringen," zegt Chris, "maar dat maakt aeroponics nog niet betrouwbaarder. Stroomuitval, verstopte sproeiers en beperkte flexibiliteit in voedingsstrategieën blijven grote uitdagingen. Het werkt vooral in onderzoeksinstellingen of streng gecontroleerde laboratoria."
De terugval van recirculerende systemen?
Recirculerende teeltsystemen zoals eb-en-vloed of NFT werden jarenlang geprezen vanwege waterbesparing. Toch kiezen steeds meer telers voor systemen met afvoer, met name om biofilmvorming en de verspreiding van wortelziektes te voorkomen.
"Tijdens Indoor Ag-Con eerder dit jaar vertelden veel vertical farmers me dat ze overstappen op afvoersystemen," aldus Chris. "Alleen zo kun je kruisbesmetting tussen planten echt uitsluiten. Het gaat inmiddels niet meer alleen om waterbesparing, maar vooral om gewaszekerheid."
Het onderliggende probleem is structureel: "Zodra één plant in een gedeeld systeem besmet raakt, is het hele gewas in gevaar."
Linksonder: Ruck's Citrus Nursery met veen in Frostproof, Florida. Rechtsonder: foto van WGVU Public Media / Patrick Center
Hybride systemen: trend of tijdelijke hype?
Hybride systemen – die elementen van zowel recirculatie als afvoer combineren – trokken in eerste instantie veel belangstelling. Toch ziet Chris ze niet als een werkbare oplossing tegen verontreiniging.
"Zodra een ziekteverwekker in het systeem komt, kun je het praktisch niet meer isoleren zonder alles weg te gooien. Die kwetsbaarheid blijft bestaan bij elke vorm van recirculatie."
Substraattrends: kokos wint terrein
Wat substraten betreft, wint kokos snel marktaandeel ten opzichte van veen en steenwol. Dat komt vooral door de neutraliteit, duurzaamheid en het gebruiksgemak.
"Kokos is nu echt dominant in de commerciële teelt," stelt Chris. "Zelfs bekende merken die voorheen veenmixen aanboden, zoals Promix, stappen over op kokosmengsels vanwege de vraag."
En nieuwe alternatieven? "In 2025 heb ik nog geen geloofwaardige concurrenten voor kokos gezien," voegt hij toe.
Conditioneringsvereisten blijven bestaan
Waar kokos meestal voorgebufferd en pH-neutraal is, vereisen substraten zoals steenwol en veen nog steeds klassieke conditioneringsmethoden.
"Daar is weinig in veranderd," zegt Chris. "Steenwol heeft nog altijd een zuurbad nodig om de pH te verlagen. Veen vraagt om kalkbuffering of calcium silicaat – iets wat nog te weinig telers toepassen."
Afvoer vs. recirculatie: het debat over waterverbruik
Afvoersystemen worden vaak bekritiseerd vanwege hun hogere waterverbruik, maar Chris plaatst daar vraagtekens bij.
"Recirculatie klinkt goed op papier, maar als je om de 5 tot 7 dagen je reservoir moet legen, bespaar je dan echt water? Met afvoersystemen en moderne monitoring kun je irrigeren met slechts 2-5% verlies, en alles optimaal afstemmen."
Onderaan op de foto's: links een DWC-systeem waarin wortels het water opnemen, rechts een aeroponics systeem waarbij wortels afvoeren verstoppen
Duurzaam afvalwaterbeheer: meten is weten
Volgens Chris draait duurzaam afvalwaterbeheer om goede monitoring en strategische irrigatiemomenten.
"Gebruik real-time EC-metingen, splits je irrigatie op in fase 1- en fase 2-cycli, en analyseer regelmatig het substraat met tests zoals Verzadigde Media Extract," adviseert hij. "Het gaat erom dat planten daadwerkelijk opnemen wat je toedient, zonder dat er zich residuen ophopen."
In streng gereguleerde sectoren zoals de cannabisteelt is dit extra belangrijk.
"Een faciliteit in Californië waar ik bij betrokken was, betaalde $6.000 per week om afvalwater af te voeren vanwege milieuregels. In zulke gevallen is afvoer zonder lozing de enige duurzame optie."
Veelvoorkomende fouten bij nieuwe telers
Voor wie nieuw is in de glastuinbouw, waarschuwt Chris voor onderschatting van de systeemcomplexiteit.
"Onderdimensioneerde pompen, geen terugslagkleppen, en het ontbreken van inline EC- of pH-sensoren zijn grote risico's," zegt hij. "En mensen die nog handmatig het klimaat proberen te regelen in dynamische omgevingen? Dat is vragen om problemen."
Arbeid en veiligheid beïnvloeden substraatkeuze
Arbeidsefficiëntie en werknemersveiligheid spelen steeds vaker een rol in de keuze van substraten. Steenwol, ooit standaard, verliest terrein.
"Steenwol is eigenlijk glasvezel. Bij droge verwerking heb je PBM's en zelfs ademhalingsbescherming nodig," legt Chris uit. "Dat drijft telers richting vriendelijkere alternatieven."
Daarnaast is de keuze vaak praktisch van aard. "Kokos dat uitzet met water verkort de voorbereidingstijd aanzienlijk. Voor telers die meerdere zones of teams beheren, telt dat snel op."
Tot slot benadrukt Chris: "Kies altijd gereedschappen en systemen die passen bij jouw teeltdoelen – niet alleen wat in het verleden is gebruikt."
Voor meer informatie:
Chris Vaos
HortGrow Solutions
[email protected]
www.hortgrow.com