Lange dagen, onzekere inkomsten, afhankelijk van het weer, de markt en de regels: veel tijd om stil te staan bij hoe het met jou gaat, heb je als boer meestal niet. En als je al hoort dat er een inspiratieavond komt rond welzijn, dan denk je waarschijnlijk: "Fijn voor anderen. Maar daar heb ik echt geen tijd voor." Sterker nog – misschien heb je de excuses al klaar. Psycholoog Joris Bruyninckx (je kent hem van Kalm Waes, maar ook van Boer zoekt Vrouw of De Mol) helpt je meteen om ze van tafel te vegen. Want jij bent de motor van je bedrijf. En zelfs de beste motor heeft af en toe onderhoud nodig.
"Als ik weg ben, loopt alles hier in het honderd!"
Je bent geen melkrobot op laarzen. Als jij stilvalt, droogt de hele boel op.
Joris: "Het klopt: jij kent je bedrijf het best. Jij houdt alles draaiende, en als jij wegvalt, lijkt het alsof de routine ook verdwijnt. Maar dat betekent niet dat je er altijd moét zijn. Durven delegeren en aanvaarden dat het soms 95% is in plaats van 100%, is echt oké. Je geeft anderen zo ook de kans om te tonen wat ze kunnen. En geloof me: er zijn meer mensen dan je denkt die klaarstaan om jou wat ademruimte te geven. Zelfs als het niet altijd makkelijk is om los te laten, kan het echt een opluchting zijn om te zien hoe anderen in jouw bedrijf functioneren."
"Als je tijd hebt om aan zelfzorg te doen, werk je niet hard genoeg."
Of misschien werk je gewoon slim? Zelfs een tractor heeft af en toe onderhoud nodig en die klaagt ook niet als je 'm smeert.
Joris: "Vergelijk het met iemand die studeert voor een examen: je wil alles opnemen en zo gefocust mogelijk blijven. Maar als je blijft doorblokken tot 's nachts, krijg je een black-out. Je brein werkt gewoon beter met voldoende rust. Even pauzeren maakt je niet minder productief – integendeel, het helpt je net vooruit. Je brein heeft ruimte nodig om informatie te verwerken en nieuwe energie te tanken. Neem die tijd om weer op te laden; het zal je uiteindelijk verder helpen."
"Doorbijten en zwijgen, da's pas karakter. Echte boeren klagen niet, die ploegen gewoon voort."
Klagen om te klagen helpt niemand vooruit. Maar delen wél.
Joris: "Mooi als je dat kan, maar dat werkt zeker niet voor iedereen. In het aardbeibedrijf van mijn schoonfamilie was de mentaliteit duidelijk: niet klagen, gewoon doorwerken. Daar zit kracht in, absoluut. Maar alles blijven opkroppen is wel riskant. Ieder mens heeft een emmer, en zelfs de grootste loopt op een dag over."
"Mijn vrouw/dochter/zus is met zo'n dingen bezig. Da's niks voor mij."
Gevoelens zitten niet in een rok of een jurk. Ze zitten in elk mens. Een boer die zijn stal kan ventileren, mag ook wel eens zijn hoofd verluchten.
Joris: "Je zou versteld staan hoeveel je als man kan leren van je vrouw of dochter. Maar dan moet je wel openstaan voor wat zij bijdragen aan je bedrijf. Emoties tonen is geen zwakte meer – in de 21ste eeuw is het zelfs een kracht. Een man die zijn emoties niet verbergt, is niet alleen sterker, hij is vaak zelfs aantrekkelijker. Het beeld van de stoere, emotieloze man is passé. We kunnen van elkaar leren, en emoties zijn echt niet gebonden aan één geslacht. Het maakt je als mens completer en kan zelfs de communicatie binnen je bedrijf verbeteren. Je hoeft niet altijd de harde, stille man te zijn om krachtig over te komen."
"Stress? Dat is toch voor mensen met een kantoor job en een brooddoos."
Nee hoor, stress lust ook patatten en rijdt met een trekker.
Joris: "Mensen die met hun handen werken en afhankelijk zijn van externe factoren zoals het weer, de regelgeving en de markt, ervaren vaak meer stress dan een ambtenaar die zijn werk gewoon kan afsluiten. Jij hebt geen luxe om even vakantie te nemen of het bedrijf een tijdje los te laten. Die constante druk is er altijd. En dat gaat niet alleen over de lange werkuren, maar ook over de zorgen die je hebt voor het succes van je bedrijf, voor je medewerkers en zelfs voor de toekomst van je familie. Best een stevige boterham."
"Als ik tegen mijn maten zeg dat ik met zelfzorg bezig ben, lachen ze mij vier weken uit."
En toch komt er dan eentje zeggen: "Amai, ik voel me eigenlijk ook al een tijd zo." Je bent misschien de eerste die durft, maar zelden de enige die ermee zit.
Joris: "Bij Boer zkt vrouw valt het me op hoe vaak boeren met elkaar praten over wat hen bezighoudt. Als je dat gesprek verder durft te trekken naar wat echt zwaar valt, zal je merken dat je alleen maar steun krijgt. Er is een groot verschil tussen blijven zagen zonder oplossing en iemand die toegeeft dat het moeilijk is, en actief zoekt naar manieren om eruit te komen. Hulp en advies vragen is helemaal niet zwak, integendeel, het opent vaak een deur voor anderen. Wanneer je jezelf kwetsbaar opstelt, geef je anderen ook de ruimte om hetzelfde te doen."
Een avond vol welzijn, maar zonder zever
Op 24 juni (Leietheater, Deinze) en 26 juni (CC De Werft, Geel) organiseert Boerenbond een avond over iets wat er vaak bij inschiet: jezelf. Geen zware kost, geen zweverig gedoe, wél herkenbare verhalen, een vleug humor en ruimte om eens (letterlijk) stil te staan. Op een manier die wérkt.
De avond start om 19.30 uur met een warm welkom. Daarna opent TIM Theater de avond met een voorstelling over boeren(zelf)zorg: grappig, herkenbaar en raak. Psycholoog Joris Bruyninckx laat vervolgens zien waarom zelfzorg niets is om je voor te schamen. En dan is er nog Tom Waes. Die brengt het allemaal terug naar de praktijk.
Verwacht geen therapie, wel een avond die deugd doet. Gewoon, om even op adem te komen.
Je betaalt voor deze avond 15 euro, inclusief hapje en drankje. Inschrijven kan via www.boerenbond.be/robuustondernemen
Bron: Boerenbond