Tholen - Het was onlangs een opvallend bericht dat Huib Herbert naar buiten bracht op sociale media: Vyverberg koopt een kas. We zien Huib handen schudden met Frank van Kleef, de voormalig tomatenteler van wie Vyverberg de kas overneemt. Daar waar het adviesbureau doorgaans betrokken is bij de bouw van kassen, is men nu zelf in Westdorpe tomaten aan het telen. Hoe dat zit en wat het grotere plan achter deze aankoop is, legt Huib hieronder uit. Want dat Vyverberg geen tomatenteler wordt, dat moge duidelijk zijn.
Het adviesbureau uit De Lier is gespecialiseerd in energie in de glastuinbouw en alle technieken die daarbij komen kijken en dat is ook precies de reden dat Vyverberg tot aankoop van een kas is overgegaan. In de Zeeuwse kas wil men laten zien dat het op grote schaal mogelijk is energieneutraal te telen. Hiervoor is de tak Vyverberg Indoor Growing opgericht. In de kas in Westdorpe komt een grote daglichtloze teeltruimte.
Rob Schilperoort, René van Ruijven, Huib Herbert van Vyverberg en voormalig tomatenteler Frank van Kleef bij de officiële overdracht van de kas.
Het begin van een idee
Huib spreekt van 'een ideologisch idee'. Het idee ontstond zo'n zeven jaar geleden, en eigenlijk gaat de oorsprong nog verder terug. Al in 2014 begon men in De Lier allerlei energiedata in een Exceldocument samen te brengen. Dag- en nachttemperaturen, de relatieve luchtvochtigheid van dag en nacht en ook data over lichtspectrum, kunstmatig en van de zon.
Vyverberg helpt telers al jaren met het optimaliseren van energiesystemen voor de glastuinbouw. Bij het koppelen van dergelijke systemen is het van belang om te weten wat de energievraag van een teler is, en de teler zelf die wil graag weten wat een investering in energietechnieken financieel op gaat leveren. "Daarvoor gebruikten we veel data. Maar op een bepaald moment liep onze Excel vast", lacht Huib.
Energievoorspellende software
Dat moment was zo'n drie jaar terug. Het was het moment waarop de stap werd gezet om energievoorspellende software te gaan schrijven. De hierboven opgesomde parameters samen met historische weerdata heeft het Westlandse adviesbedrijf gecombineerd in energievoorspellende software die men zelf heeft geschreven. Een partner werd gevraagd een specifiek lichtspectrum te ontwikkelen en, omdat men in de markt niet de besturingssoftware kon vinden die men zocht, besloot men ook die besturingssoftware zelf te schrijven.
In 2022 kon daarna het systeem gaan draaien, in een klimaatcel op kantoor. "Hier hebben we toen voor het eerst een energieneutrale teelt gerealiseerd", zegt Huib. "Maar zelfs al zou een teler op grote schaal in de praktijk nog maar de helft zo zuinig telen, dan is dat al een grote winst." Vyverberg Indoor Growing is daarom in de woorden van Huib ook 'op weg naar klimaatneutraal' telen. In de huidige teeltpraktijk moeten nog wel de nodige stappen gezet worden, onder meer omdat voorlopig gas vaak nog (te) goed te betalen is. "We lopen zeg maar voor de muziek uit."
Energiekosten
Nu richt Vyverberg Indoor Growing zich, zoals de naam al een beetje verraad, ook niet per se op de glastuinbouw. Of ten minste niet in eerste instantie. Ja, er is een kas gekocht om zelf op grote schaal te testen, maar in de kas zal een daglichtloze klimaatcel gerealiseerd worden. Met zonne-energie gaat elektriciteit worden opgewekt om de klimaatcel van energie mee te voorzien.
De mensen aan wie Huib het plan al schetste, keken hem dikwijls juist op het punt van 'gratis' zon uitsluiten in de teelt meewarig aan. Hij snapt ook wel waarom. Vertical farming heeft het de laatste tijd moeilijk gehad. Er is vaak te veel geïnvesteerd in zelf overal opnieuw het wiel voor uitvinden. Ook energie bleek voor vertical farms een struikelblok toen de kosten voor energie op gingen lopen. "Wij kiezen er in dit concept voor om allemaal al bestaande technieken te combineren. Zo gaan we buisrails gebruiken en systemen zoals warmtepompen." Ook kijkt men naar bestaande techniek om CO2 mee af te vangen uit de buitenlucht, maar in Westdorpe is dat nu nog niet nodig. "Er is een aansluiting voor restwarmte en CO2 van de meststoffenfabriek van Yara." Ook nu al is de teelt er op die manier al aardig energieneutraal.
Op dit scherm zie je de parameters uit de lopende teelt. Klik hier voor vergroting.
Tomatenteelt
Als geen ander weten ze in De Lier dat zo'n 25-30% van de kosten van een teler energiekosten zijn. "Maar net als de grote, moderne tomatenbedrijven gaan ook wij belichten en we passen ook net als steeds meer tomatenbedrijven al doen luchtbehandelingssystemen toe om te koelen en te verwarmen. In de huidige teelt vraagt een veranderend klimaat ook om een andere manier van telen."
Huib wil er maar mee zeggen: er zijn zeker raakvlakken met de huidige glastuinbouw en het innovatieve concept waaraan men werkt. "En het concept waaraan we werken gaat ook geen kassen vervangen. Onze focus ligt op kwaliteit voor markten die daarom vragen, zoals speciale aardbeien met een hele hoge brix in landen met een uitdagend klimaat, en op het garanderen van voedselzekerheid in regio's waar dat nu nog lastig is met bestaande systemen."
In de kas van 7000 vierkante meter staat momenteel een tomatenteelt. Die teelt wordt voortgezet met hulp van de al lokaal aanwezige mensen en een nieuw aangenomen teler, terwijl ondertussen toegewerkt wordt naar het uitrollen van het plan voor het indoorteeltconcept. Aan dit plan is lange tijd in stilte al gewerkt. Het bouwplan ligt al klaar. "Alles is tot in detail uitgewerkt, al zullen we zeker ook fouten gaan maken. Onze ambitie is om komende winter het eerst tomaten te oogsten uit de nieuwe daglichtloze teeltruimte."
Technieken combineren tot succesvolle puzzel
In eerste instantie gaat het om 1500 vierkante meter. Er komt één grote klimaatcel, iets wat op dit moment voor andere teelttoepassingen ook al in de praktijk voorkomt bij klanten van Vyverberg, benadrukt Huib. "Alles wat wij hier nu samenvoegen is in de praktijk al getest bij verschillende ondernemers."
Voor telers in de praktijk blijkt de stap die Vyverberg Indoor Growing nu in Westdorpe zet op hun eigen bedrijf nog te groot. Het combineren van een hele reeks technieken in het concept waarvoor 3 patenten zijn aangevraagd is voor praktijktelers nog lastig. "Wij steken met deze stap onze nek uit voor telers die deze kant van energieneutraal telen ook op willen, maar het niet zelf als eerste in hun eigen bedrijf willen testen."
Met het concept tikt Vyverberg Indoor Growing volgens Huib 10 SDG's aan, maar uiteindelijk moet het concept ook financieel rendabel zijn.
Voor meer informatie:
Vyerberg Indoor Growing
Oude Liermolenweg 2
2678 MN De Lier
+31 174 610 586
[email protected]
www.vyverberg.eu