Energie-update: Gasprijs stabiliseert na recente stijging, zorgen blijven

Er lijkt na het hard oplopen van de gasprijs afgelopen week sprake te zijn van enige stabilisatie. De wintercontractprijs ligt ondertussen rond 42 euro per megawattuur en het dichtstbijzijnde TTF-maandcontract net onder de 40 euro woensdagochtend. De EPEX-dagprijs ligt met 107 euro voor het eerst sinds 3 juni weer boven de 100 euro per megawattuur.

TTF-gasprijs contract kwartaal 1 2025 t/m 13 augustus 2024. Bekijk hier de meest actuele prijzen.

De maximale onbalansprijzen stijgen de laatste weken weer richting €1.800/MWh. Dit is een logisch gevolg van de biedprijsladders, waar deze prijzen ook terug te zien zijn, stipt Jaap Vreugdenhil van Ampowr aan. Het wijst volgens hem op een beperkt aanbod van regelvermogen, waarbij het beschikbare vermogen alleen tegen een zeer hoge prijs wordt aangeboden. Batterijen profiteren hiervan, omdat dit de onbalansprijsspread vergroot. Ook op de aFRR-markt kunnen batterijen hoog bieden en daarmee nog steeds kans maken op energieopbrengsten.

Oorlogsperikelen spelen de gasprijs parten. De markt houdt nauwgezet de ontwikkelingen in het Midden-Oosten in de gaten, maar ook de oorlog tussen Rusland en Oekraïne blijft een rol spelen.

Bedrijven zijn niet bereid om de huidige prijzen te betalen voor groene waterstof, zegt René Peters, energie-expert bij onderzoeksinstituut TNO, bij BNR. Voorlopig blijft daarom grootschalige afname van groene waterstof in Nederland uit.

Heftige prijsbewegingen van kritische metalen zitten de wereldwijde energietransitie dwars. Het veroorzaakt onzekerheid waardoor investeerders op de rem trappen. Dit uitstel is voor Europa slecht nieuws want Brussel wil juist op het gebied van de winning van kritische metalen een inhaalslag maken om zo de afhankelijkheid van landen als China te verkleinen. Het tegenovergestelde gebeurt. Zo blijkt uit een analyse van kredietverzekeraar Allianz Trade.

De winning van kritische metalen als lithium, kobalt en nikkel zijn essentieel voor de productie van batterijen, energieopslag, elektrische voertuigen, windturbines, zonnepanelen en andere groene technologieën. Kritische metalen zijn cruciaal voor een succesvolle energietransitie. Gezien de vele klimaatmaatregelen zouden deze metalen een goudmijn moeten zijn, maar het huidige marktbeeld is anders. Johan Geeroms, Director Risk Underwriting Benelux van Allianz Trade: "Het is een paradoxale situatie. Duidelijk is dat de vraag naar deze metalen enorm toeneemt. Wereldwijde klimaatdoelen zijn zonder kritische metalen onhaalbaar. Je verwacht daardoor een prijsopdrijvende werking. Maar we zien juist heftige dalingen. In de afgelopen 18 maanden zijn de lithiumprijzen met -85% gedaald. Belangrijke oorzaak is het aanbod dat fors is gestegen. Sinds 2021 met +70%." Naast het extra aanbod speelt volgens Geeroms ook speculatie een belangrijke rol bij de prijsbewegingen.

Kloof steeds groter
"De prijsbewegingen hebben een fnuikend effect. Bij mijnbouw gaat het om langetermijninvesteringen. En het duurt steeds langer om die terug te verdienen. De zogeheten 'mining lead time' is toegenomen. Dat is de tijd tussen de ontdekking van het metaal en de commerciële exploitatie. Die is nu 18 jaar tegenover 13 jaar in de periode 2005-2009. Het vergt nogal wat van investeerders. De heftige prijsbeweging maakt ze terughoudend. Langer wachten met mijnbouwprojecten vergroot de kloof tussen de landen mét metalen en landen zónder metalen."

"Voor Europa pakt dat slecht uit. Net als met olie zie je de afhankelijkheid toenemen. Dat maakt de EU kwetsbaar voor manipulatie en handelsoorlogen. Je krijgt dan naast de OPEC een soort OMEC. Landen mét metalen bepalen de prijs en het aanbod. Europa probeert daar wel onderuit te komen, maar met de huidige marktontwikkelingen wordt dat alleen maar moeilijker." Geeroms doelt op plannen van Brussel zoals het CRM-wetsvoorstel (Critical Raw Materials). Daarin staat onder meer dat Europa van 18 geselecteerde grondstoffen 10% uit eigen mijnen wil winnen. "Onze researchafdeling heeft al eerder aangetoond dat dit een heel moeilijk verhaal gaat worden. In onze ogen is het too little too late."