Sensoren zijn tegenwoordig overal aanwezig en niet alleen in de tuinbouw. Waarom hebben we dan nog laboratoria nodig? Dat is de vraag die Ines van Marrewijk van Normec Groen Agro Control vorige week stelde tijdens het International Propagation Seminar van Grodan. "Laboratoriumapparatuur is meestal veel duurder dan sensoren en gegevens moeten gevalideerd en gecrediteerd worden, zeker als het om wetgeving gaat."
Kortom, laboratoria hebben hun plaats verdiend. Voor Normec Groen Agro Control begon het allemaal zo'n dertig jaar geleden, met onderzoek naar waterkwaliteit. "Toen was UV een van de standaarden in waterzuivering en daar deden we onderzoek naar, maar we doen ook voedings- en residu-analyses. Persoonlijk ben ik ook verantwoordelijk voor monitoringsystemen voor GlobalGAP."
Vervolgens vertelde Ines over een aantal van hun onderzoeksmethoden, bijvoorbeeld het gebruik van gasbuizen om ethyleen of fluoride in kassen te 'simuleren' en de impact ervan op het gewas te onderzoeken. "We hebben ook onze eigen proefkassen, waar we kijken naar de effecten van bepaalde bestanddelen op gewassen."
Methoden om plantenziekten te testen
Vervolgens besprak Ines verschillende methoden om te testen op plantenziekten. "Allereerst visueel: als je goede ogen hebt, kun je een idee krijgen van wat er aan de hand is met je plant. We doen dat ook in het laboratorium, bijvoorbeeld met behulp van een microscoop, om het bereik van de analyse te verkleinen: is het een virus, een insect, of misschien een voedingstekort?"
Dan zijn er nog sneltesten, die door de teler kunnen worden gebruikt, maar ook door laboranten. Als de teler sneltesten gebruikt, is het belangrijk om het goed te doen: "Als je te veel bladeren gebruikt of te veel water toevoegt, kun je vals-positieven krijgen, zelfs als het monster negatief is in de virussen. Daarom ontwikkelen we ook betere protocollen, om betere resultaten te krijgen met die snelle tests."
'Ouderwetse' agarplaten
Bij Normec Groen Agro Control gebruiken ze ook veel agarplaten. "Dat lijkt misschien een beetje ouderwets, maar we gebruiken ze veel, vooral voor waterkwaliteitsmetingen. PCR's en Elisa-testen detecteren DNA-materiaal of RNA-materiaal, maar in het water wil je weten of het dood of levend DNA of RNA is."
Dat is waar agarplaten van pas komen: hoewel ze niet kunnen worden gebruikt om plantenvirussen te detecteren, kunnen ze wel worden gebruikt voor "kiemtellingen op algemene schimmels. En voor phytophthora en pythium hebben we onze eigen plaat ontwikkeld."
Elisa
Een andere testmethode is Elisa, dat werkt met antilichamen. "Die zoeken naar een eiwit van een specifiek virus. Elk virus heeft zijn eigen specifieke eiwit en dit antilichaam reageert daarop. Na de reactie kleurt de test geel en aan de hand van de intensiteit van het geel kun je zelfs specifieke ziekteverwekkers identificeren."
Elisa-testen speelden een belangrijke rol bij het ontdekken van de wereldwijde ToBRFV-uitbraak. "Elisa test op het tomatenmozaïekvirus. ELISA-TMV lieten in één keer veel positieve resultaten zien, waardoor de wereld op zijn hoede was." Er werden zelfs specifieke Elisa-testen ontwikkeld voor ToBRFV, hoewel die niet zo goed zijn, legt Ines uit. "Voor ToBRFV is het beter om PCR-tests te gebruiken, die gevoeliger zijn."
PCR om te testen op ToBRFV
Zoals Ines al uitlegde, zijn PCR-testen beter in het detecteren van ToBRFV en daarom heeft Normec Groen Agro Control hun eigen PCR-testen ontwikkeld. Dat deze de standaard worden, wordt ook benadrukt door de International Seed Federation, die bepaalt dat PCR-testen moeten worden gebruikt bij het testen van zaden op ToBRFV.
Die PCR-testen kunnen worden uitgevoerd op plantmateriaal of op water, legt Ines verder uit. Er is ook de optie om bio-PCR-testen te gebruiken, waarbij water wordt getest op zuiverheid door wat op planten te druppelen en te kijken wat er met ze gebeurt. Deze methode is echter een beetje te ingewikkeld voor telers om zelf uit te voeren. "Als je je water wilt testen op zuiverheid, controleer het dan op fusarium en pythium, alle levende pathogenen. Zijn alle ziekteverwekkers dood? Dan weet je dat de virussen waarschijnlijk ook dood zijn."
Voor meer informatie:
Ines van Marrewijk
Normec Groen Agro Control
Distributieweg 1
2645 EG Delfgauw
Tel.: +31 15 257 25 11
Mob.: +31 6 11347778
[email protected]
www.agrocontrol.nl