Het Europees Parlement stemde op dinsdag 18 april in met een verzwaard EU-Emissiehandelssysteem (ETS) en CO2-heffing op importproducten (CBAM). Na twee jaar onderhandelen zet het Parlement daarmee een handtekening onder de klimaatdoelen van de Green Deal. “Klimaatbeleid vraagt ambitieuze doelstellingen, maar mag Europese productie ten faveure van buitenlandse importen niet benadelen”, zo stelt Adri Bom-Lemstra, voorzitter van Glastuinbouw Nederland.
“Dubbele lasten door het ETS en CBAM leiden tot concurrentieverlies en een oneerlijk speelveld. Eerlijke concurrentie, waarbij glastuinbouw onderdeel is van de klimaatoplossing, zou als basis moeten dienen voor dit ‘Fit for 55’-klimaatpakket”, benadrukt Bom-Lemstra.
Hogere productiekosten door herzien ets
Het ETS gaat per 2027 volledig op de schop. De klimaatdoelstelling van het ETS wordt verder opgeschroefd: tegen 2030 moet 62 procent van de CO2-emissies onder het ETS worden verminderd ten opzichte van 2005. Een opgave vergeleken met de eerder afgesproken 43 procent.
Om dit te bereiken zal het ETS-emissieplafond sneller verlagen. Vanaf 2024 is dit met 4,3 procent per jaar, na 2028 zal dit jaarlijks 4,4 procent zijn. Het verlagen van de emissierechten in de EU, waaronder ook een geleidelijke afbouw van gratis emissierechten, moet meer financiering vrijmaken voor het koolstofvrij maken van ETS-sectoren.
Een tweede ETS-systeem zal worden ingevoerd voor emissies die nu nog buiten het systeem vallen. ETS 2.0 zal vanaf 2027 in werking treden, mits de energieprijzen betaalbaar zijn. Uiterlijk in 2028 zullen brandstoffen, gebruikt in nader te bepalen niet-ETS-sectoren, worden opgenomen in dit ETS.
Glastuinbouw Nederland waarschuwt echter voor een prijsopdrijvend effect voor brandstofkosten mocht worden overwogen de sector in ETS 2.0 op te nemen. Daarmee stijgen productiekosten in kassen, wat leidt tot een duurder boodschappenmandje aan de kassa.
Om groenten, fruit, bloemen en planten betaalbaar te houden, wijst Bom-Lemstra op de mogelijkheid om sectoren uit te sluiten. “Als een sector al onder een vergelijkbaar CO2-systeem valt, mag een lidstaat hiervoor een uitzondering op ETS 2.0 bieden. Al sinds jaar en dag kent de glastuinbouw zo’n klimaatsysteem. Ons CO2-sectorsysteem borgt ons klimaatdoel van 2030 en uiteindelijk klimaatneutraliteit in 2040.
Die afspraak is recent met het kabinet gemaakt in het convenant als bijdrage aan het ‘Fit for 55’-pakket. De telers zien dit CO2-sectorsysteem dan ook als een effectiever, eerlijker en beter passend maatwerkinstrument voor het behalen en borgen van de klimaatdoelen dan opname in ETS 2.0.”
Oneerlijke concurrentie door CO2-fort Europa
In aanvulling op het ETS wordt een CO2-heffing voor importproducten ingevoerd. Import van ijzer, staal, elektriciteit, kunstmest, aluminium en cement moet onder het koolstofgrenscorrectiemechanisme (CBAM) de CO2-emissies in het buitenland compenseren om de Europese markt te mogen betreden. Deze CO2-heffing aan de grens moet zodoende een gelijk speelveld voor Europese producenten creëren ten opzichte van buitenlandse concurrenten, die anders geen CO2-heffing betalen.
“We onderschrijven het belang van eerlijke concurrentie voor betrokken sectoren, maar vrezen dat een ‘CO2-Fort Europa’ zal leiden tot verplaatsing van tuinbouwproductie buiten Europa. De Nederlandse glastuinbouw kent al hoge productiekosten. Nu CBAM hieraan wordt toegevoegd, stijgen de bouw-, onderhouds- en productiekosten van onze Europese voedselsoevereiniteit nog verder, terwijl goedkope voedselimporten blijven toegestaan, omdat ze niet onder CBAM vallen en dus geen CO2-heffing hoeven te bepalen.
Deze dubbele straf is oneerlijk en leidt tot het tegenovergestelde van het beoogde effect, namelijk koolstoflekkage van de Europese tuinbouw en minder producten van Nederlandse bodem in de schappen”, aldus de voorzitter van Glastuinbouw Nederland.
Bron: Glastuinbouw Nederland