Update Oekraïne: Alle banden met Rusland verbreken?

Precies een week geleden werd iedereen verrast door de inval van Rusland in Oekraïne. Een week verder is duidelijk dat het oorlog is, maar veel is ook onduidelijk. In dit overzicht opnieuw berichten over de oorlog met betrekking tot de tuinbouw.  

Vanochtend om 11.00 uur zou het Nederlands kabinet een persconferentie geven over de situatie in Oekraïne. Veertig minuten later nam premier Mark Rutte het woord. Hij sprak zich fel uit over de toenemende agressie van Rusland, ook tegen burgerdoelen. Ook ging hij in op de sancties, waarmee de Europese Unie het 'Russisch leiderschap wil raken, niet de burgers, al is dat laatste onvermijdelijk'. Hij wees erop dat Nederland 'waakzaam' is voor eventuele aanvallen in het cyberdomein en dat men bezig is met de vluchtelingenstroom die op gang is gekomen. "Wij zullen zo ruimhartig mogelijk opvang bieden." 

Rutte gaf op vragen aan dat het aanpakken van de oplopende brandstofprijzen en energieprijzen moet wachten tot de voorjaarsnota. Hij noemt de gevolgen te groot om binnen 24 of 48 uur 'even' aan te pakken. Het kabinet wil de effecten van oplopende gas- en brandstofprijzen dempen, maar dat heeft 'weken' nodig. 

Minister Kaag ging in op hacks vanuit Rusland op routers bij onder meer mkb-bedrijven in Nederland. Precieze cijfers heeft Kaag niet, maar het gaat niet om 'honderden of duizenden gevallen'. Zij spreekt van een willekeurige hack, waarbij ook 'de bakker om de hoek' doelwit kan zijn. Zij riep bedrijven en particulieren op te zorgen dat updates en veiligheid van systemen op orde is. Om 12.05 zat de persconferentie erop. 

Nederlanders en Belgen die in Oekraïne aanwezig waren hebben het land verlaten. Eén van hen is John Elsgeest van Flower Circus. Hij woont al zes jaar in Oekraïne en doet in het Algemeen Dagblad zijn vluchtverhaal. "Een half uur later en we hadden het niet gered.” 

In het sierteeltwereldje kent men John als de man van de video's. Vorig najaar maakte hij zijn honderdste. 

Het is ook in de sierteelt dat ze de gevolgen van de oorlog merken in de export. Onder meer chrysantentelers spraken zich de afgelopen tijd al uit, maar ook boomkwekerijproducten vinden doorgaans gretig aftrek in Oost-Europese landen en voormalige Sovjetrepublieken. Het Vlaams infocentrum land- en tuinbouw (VILT) sprak er met deelnemers op de beurs Florall in Waregem over. 

Wie niet exporteert op landen in de oorlogsregio en ook geen medewerkers heeft met banden met de regio (zoals menig tuinder wel heeft, bijvoorbeeld vanwege medewerkers uit buurlanden, zoals Moldavië bij tomatenteler Roots) ontkomt alsnog niet aan de oorlogsgevolgen. 

In het oog springt direct de gasprijs. Die sloot gisteren voor aprilcontracten op het Nederlandse gashandelsplatform Title Transfer Facility (TTF) af op ruim 1,65 euro/MWh. Op een gegeven moment werd zelfs 1,94 euro/MWh aangetikt voor daggas.

De Intraday gasprijs vanochtend tussen 9-10 uur. Klik hier voor vergroting en actuele prijzen. 

Vanochtend opende de daggasmarkt op 1,80 euro/MWh, om vervolgens door te stijgen met om 9.30 uur een piek tot 1,98 euro/MWh.

Ook de langetermijncontracten blijven stijgen in prijs. Het betekent dat wie nu gas moet kopen, ook voor in de verdere toekomst diep in de buidel moet tasten. De vraag is of telers dat nog wel kunnen als ze rendabel willen telen. Voor de winter van 2023 lag de contractprijs gisteren op 58 euro/MWh. Tot afgelopen najaar lag de prijs hier nog rond de 20 eurocent. 

Ondertussen zwellen de geluiden aan over het stoppen met Russisch gas. In het Achtuurjournaal gisteren besprak ook politiek commentator Ron Fresen die geluiden. Hij stipte daarbij een heikel punt aan: het gas wordt hoe dan ook duurder en geld om dat te compenseren moet uit de Nederlandse schatkist komen, net als extra geld voor defensie. Gratis geld bestaat echter niet, aldus Fresen. 

De brandstofprijzen blijven ook stijgen. De Gemiddelde Landelijke Adviesprijs (GLA) voor benzine, diesel en LPG wordt in een overzicht bijgehouden door United Consumers. De GLA voor diesel is inmiddels 1,969 euro, voor Euro95 benzine 2,279 euro. Bekijk hier de actuele prijzen.  

Ook de sanctiepakketten die de Europese Unie instelt tegen Rusland hebben effect op bedrijven in de sector. De Nederlandsche Bank zet de pakketten op een rijtje. In het pakket van 2 maart sluit de Europese Unie zeven Russische banken uit van het betaalsysteem SWIFT. Het verbod treedt op de tiende dag na bekendmaking in werking. Niet alle banken worden uitgesloten, zodat betaling van Russische gasleveranties mogelijk blijft. Gisteren werd nog de grootste hoeveelheid Russisch gas voor dit jaar ontvangen, zo was te horen in het NOS Achtuurjournaal. 

Ook zonder de sancties is het echter moeilijk zo niet onmogelijk geworden om nog financiële transacties uit te voeren. Zowel Russen als Europeanen anticiperen hier dan ook op. Zo verkoopt de rijke Rus Abramovitsj voetbalclub Chelsea uit vrees dat met toenemende sancties eigenaar blijven straks niet meer mogelijk is. Hij belooft de opbrengst van de verkoop aan de slachtoffers in Oekraïne te geven, bericht De Telegraaf. Ook het Hollandse HAK is in Russische handen, schrijft De Stentor. Het bedrijf laat weten dat de eigenaar geen banden heeft met Poetin en dat "HAK gewoon HAK is gebleven." 

Een ander financieel onderwerp is verzekeren. Op de website van het Verbond van Verzekeraars gaat woordvoerder Chantal Deen namens de O.O.M. Onderlinge Molestverzekering Maatschappij UA, de enige Nederlandse verzekeraar die oorlogsdekking biedt, in op ze wel en niet kunnen doen. De verzekeraar merkt dat er nu al meer aandacht is voor de verzekering. “De telefoon staat nog niet roodgloeiend, maar er wordt wel meer naar onze specifieke dekking gevraagd. Wij kunnen namelijk ook molestdekking bieden op de brandverzekering. (...) Ik durf niks te voorspellen, maar het zou me niet verbazen als er morgen ineens iemand van de Rotterdamse haven op onze stoep staat om over molestdekking te praten.”