Tholen - Zo'n honderd geïnteresseerden luisterden gisteren tijdens Future Trends & Innovations naar het futuristische verhaal van de futurist Christian Kromme. Veel van de technieken en ontwikkelingen die hij benoemde, zijn echter lang niet zo futuristisch als wij vaak nu nog denken, betoogde hij aan de hand van golven, een pyramide en de nodige filmpjes van (tuinbouw)technieken.
De futurist was de keynotespreker tijdens de vijfde editie van het evenement, georganiseerd door AVAG, stichting Hortivation en TNO. Net als vorig jaar een online editie. Hierdoor was het programma ingekort. Op 12 april 2022 hoopt de organisatie alsnog het volledige programma af te maken.
Techgolf
Het thema van gistermiddag was 'ecosystemen'. De futurist liet zien dat biologie uiteindelijk 'de roadmap' is waar het met de technologie heen gaat. Op dit moment zien we, voor wie er oog voor heeft, 'een tsunami van digitalisering, automatisering en disruptie onze kant op komen'. Voor velen een stressvolle ervaring, volgens de futurist, maar niet voor iedereen.
Wat voor de één een bedreiging is, is voor de ander een kans. Christian wijst erop dat het momenteel veel startups zijn die die kansen zien. Zij gebruiken de 'krachtige techgolf' om snel vaart te maken. Vervolgens is het zo dat wie nieuwe technieken omarmt de concurrentie een slag voor kan zijn. Wie te laat is of te laat heeft gereageerd, kan pijn ervaren van disruptieve technologie.
Oogkleppen af
De futurist riep iedereen, zowel online met op de piek 120 deelnemers als een 25-tal luisteraars fysiek aanwezig in het World Horti Center, uit om 'oogkleppen af te doen en om je heen te kijken.' Binnen bedrijven helpt het om een cultuur te creëren waarin mensen in 'een relaxte modus' staan, waardoor ze fouten durven maken en tegelijk ook creatiever en innovatiever kunnen zijn, volgens Christian. Hij haalde hier, zoals vaker in zijn betoog, de vergelijking met menselijke cellen aan. Die doen 'precies hetzelfde' als hoe het nu met technologische ontwikkelingen gaat.
De futurist vergeleek de ontwikkelingsfases in de techniek met die van cellen (rechtsonder)
Op dit punt in zijn betoog kwam het model met zeven golven erbij. De futurist liet, de theorie van Darwin volgend, zien hoe het ooit van cellen in zeven fases tot de mens was gekomen. "Vandaag de dag gaan we door dezelfde fases heen, alleen gaat alles nu veel sneller."
Exponentiële versnelling in technologische ontwikkeling
Bedrijven die met die enorme versnelling in ontwikkelingen het beste omgaan, hebben volgens Christian de beste overlevingskans. En dat zijn zeker niet altijd de grote bedrijven, zo stelde hij. Hier spitsten de tuinbouwluisteraars de oren.
Een reeks voorbeelden van (tuinbouw)technologische ontwikkelingen volgde. De futurist liet filmpjes zien van apps die mensen in planten laten kijken, systemen van Iron Ox, Seeder en van robots van Boston Dynamics die op basis van artificiële intelligentie sterk op de mens gelijkend een hindernisparcours aflegden. "Dit kunnen de toekomstige tomatenplukkers zijn", zo spiegelde de futurist iedereen voor. "Het lijkt nog ver weg, maar het gaat veel sneller dan we denken."
Algoritmes verkopen
Vanuit de zaal en van de mensen thuis of op kantoor werden vervolgens tal van vragen op de futurist afgevuurd. Eén van de vragenstellers merkte terecht scherp op dat veel van de voorbeelden die de futurist aanhaalde van internationale bedrijven zijn. Hoe zit het dan met Nederlandse tuinbouwtechniekbedrijven? Kunnen die in deze competitieve wereld vol disruptieve technieken nog wel meedoen? Ja, zo gaf Christian antwoord. Wel wees hij de luisteraars erop dat volgens hem de kansen niet langer liggen in grootschalig produceren, maar in het in de toekomst verkopen van algoritmes. "Daar kunnen relatief kleine bedrijven met veel kennis zich mee onderscheiden."
De futurist vindt dat wij, de mens, zich in het licht van golf zes of laag zes waarin we ons nu bevinden, niet langer moeten focussen op hardware, maar op software. Door verregaande automatisering wordt het voor mensen mogelijk om nu naar golf zeven of laag zeven door te stoten (de holografische golf / de laag van 'everything as a service', zoals er nu al steeds vaker 'intelligence as a service' is). Daarbij moeten mensen zich volgens de futurist richten op de zogenaamde 'soft skills' en de connectie zoeken met elkaar. De 'hard skills', die gaan robots en machines voor hun rekening nemen.
Pyramide van Maslow
Reptielenbrein
Wat dit laatste punt betreft was het jammer dat het evenement gisteren opnieuw grotendeels online gehouden moest worden. Een borrel met een biertje en babbeltje na afloop was er niet bij. Wel werd, voordat iedereen het webinar afsloot of huiswaarts keerde, nog een korte paneldiscussie gehouden met twee 'nieuwkomers' in de sector: Hans van der Salm van Havecon en Sander Baraké van Ridder.
Annie van de Riet van AVAG, zij praatte het programma aan elkaar, vroeg beide heren naar hun eerste ervaringen in de sector. Hans, die voorheen bij KLM werkte, vertelde verrast te zijn door hoe internationaal de sector al is. "Ik had niet gedacht dat al 80-90% Nederlands is bij tuinbouwprojecten wereldwijd."
Sander en Hans
Sander, met een achtergrond in de telecom, toonde zich ook verrast, in dit geval over hoeveel techniek er al in en om de kas te vinden is. Hij gaf aan dat volgens hem vooral de crux zit in het brengen van de techniek naar de gebruiker, niet in de techniek zelf. Hoe makkelijker techniek te gebruiken is, hoe beter. En juist daar is vaak weer nieuwe techniek voor nodig.
Hans greep tot slot nog even terug op het betoog van de futurist. "Volgens mij zitten we nu in fase 4 en zijn we vooral veel van elkaar aan het leren. We zitten middenin de automatiseringsrevolutie, de periode van het 'reptielenbrein'." Zo omschreef de futurist de fase waarin processen geautomatiseerd worden en mensen zich meer op de wereld om zich heen kunnen focussen.
Rol van brancheorganisaties
Bij dat 'leren van elkaar' ziet de futurist een belangrijke rol weggelegd voor brancheorganisaties. Nu vinden individuele bedrijven het vaak nog lastig echt kennis met elkaar te delen, zeker in de tuinbouw, terwijl in andere sectoren (Christian noemde o.a. de logistiek) bedrijven al zover zijn dat ze weten dat het niet anders kan.
Annie haalde hier nog een keer de presentatie van twee jaar terug van Ben Verwaayen aan. Anderen zullen zich misschien het Nationaal Tuinbouwcongres van dit jaar herinneren. Daar was het transitie-expert Jan Rotmans die juist weer helemaal niet in brancheorganisaties geloofde, als het op transitie en verandering aankomt.
Jeroen Sanders (Vertify), Egon Janssen (TNO) en Annie van de Riet (stichting Hortivation)
De organisatoren, AVAG, TNO en stichting Hortivation, geloven hier zelf duidelijk wel in. TNO en stichting Hortivation tekenden helemaal aan het eind van het programma een overeenkomst voor nog intensievere samenwerking met Vertify, het onderzoeksinstituut dat kassen heeft in het World Horti Center. In die kassen gaan de partijen nieuwe technieken systemen demonstreren (de Hortivation Hub en het Hortivation Point). Op 12 april volgend jaar volgt daar meer over.
Het hele webinar rustig nog eens terugluisteren kan met de webinarregistratie hieronder.