Tholen - De tuinbouwtechniek is volop in ontwikkeling. Een bedrijf dat de afgelopen decennia diverse aspecten van die ontwikkeling van dichtbij heeft gezien, is Stolze Installatietechniek. Van water tot klimaatcomputer en van automatisering tot belichting.
Als het om techniek gaat hebben ze er bij het bedrijf wel kaas van gegeten. Carel van Ruijven, operational manager bij Stolze, is dan ook bij uitstek geschikt om meer te vertellen over de nieuwste ontwikkelingen rond groeilicht in de kas.
Ledbelichting
Op het gebied van belichting is de introductie van led een enorm belangrijke ontwikkeling geweest, volgens Carel. "Zeker in de begintijd woog de kosten-batenafweging zwaar mee in het besluit van een teler om al dan niet voor led te gaan. Nu speelt dat minder, maar het is nog wel degelijk van belang. Het is heel belangrijk dat het recht te rekenen is. Het is een andere techniek, met een andere verhouding qua warmte en licht, waardoor de kweker in staat is meer te sturen. Een SON-T lamp is immers voor sommige teeltomgevingen gewoon te warm, terwijl een ledlamp veel breder ingezet kan worden."
Een andere belangrijke reden waarom led zo populair is geworden, is de toepassing van lichtrecepten. “Als een plant van origine van de evenaar komt, kun je deze minder sturen dan een plant van de Noord- of Zuidpool, omdat die altijd één kleur licht ‘op z’n koppie’ heeft gehad. Het ene gewas is beter te sturen dan het andere, maar daarin zijn absoluut doorbraken bereikt, waardoor ledlichtrecepten kunnen worden gebruikt om gewassen te sturen. Doorbraken genoeg als het gaat over spectra. Maar we zijn er nog niet. Ik verwacht dat er nog slagen te halen zijn. Het optimum is nog niet bereikt.”
Technisch is er heel veel mogelijk, zoveel is zeker. "Het is echter wel de vraag hoe de vertaling naar de plant is", geeft Carel aan. "En weten we al wat er allemaal met licht gedaan kan worden, als we naar de verschillende gewassen kijken?"
Led versus SON-T
De voordelen van ledbelichting zullen op termijn zelfs leiden tot het verdwijnen van SON-T, verwacht Carel. “SON-T gaat eruit, daar ben ik vrij zeker van. Alleen zal dat niet zomaar gebeuren, want led is nog steeds tweeënhalf keer zo duur als SON-T. Maar het is een kwestie van tijd. Ook vanwege regelgeving zal er steeds minder SON-T worden geproduceerd, waardoor deze op een gegeven moment geheel door led worden overgenomen."
Dimmen
Ook binnen de ledbelichting zelf zijn de nodige technische ontwikkelingen te zien. Zo wijst Carel op de dimbaarheid van ledlampen. Anders dan bij SON-T lampen, waar je een ‘dambord’ moet gebruiken (in een soort grid-vorm de helft van de lampen uitzetten), kan je met led heel eenvoudig alle lampen tegelijk dimmen om het lichtniveau te verlagen. “Met die dimbaarheid van ledlampen kan je nog meer doen. Denk aan de verlichting in een klaslokaal, waarbij de kleur aan het begin van de dag anders is dan aan het eind, om de leerlingen wakker te houden. Bij planten moet zoiets ook kunnen, waarbij gedurende de dag of het teeltseizoen de lichtkleur wordt aanpast.”
Sensoren
Carel ziet veel heil in het gebruik van sensoren in de tuinbouw. Ook in de belichting kunnen sensoren hun nut bewijzen. “Als je met behulp van zo’n sensor veranderingen ziet, kun je zonder dat ieder armatuur apart in de gaten wordt gehouden, toch tot de conclusie komen dat er in een streng twee armaturen kapot zijn.” Zo’n sensor kan enerzijds meten, en anderzijds alarmeren als er iets fout gaat.
Toekomstperspectief
Al met al een veelbelovende toekomst voor de ledbelichting, iets wat Carel beaamt. “De helft van wat we verkopen is nu al led. In de groenteteelt zie je bijvoorbeeld dat alle nieuwe installaties hybride zijn – er is geen groenteteler meer die geen led gaat ophangen.”
Ook de dimfunctie van de ledbelichting blijkt populair. “Die functie is pas zo’n anderhalf, twee jaar voorhanden. We zien nu al dat we 5 a 6 dimbare grote installaties, van 5 tot 10 hectare, hebben.”
Vanwege de energiekosten daar liep vooral België voorop met het toepassen van ledbelichting, maar Carel ziet dat Nederland hierop al aansluit. “Zodra er één of twee over de brug zijn, komt de rest ook wel. Je hebt gewoon een paar pioniers nodig die ermee aan de slag gaan, zoals bij alle nieuwe ontwikkelingen in de tuinbouw.”
Voor meer informatie:
Carel van Ruijven
Stolze
+31 (0) 174 516 779
carelvanruijven@stolze.nl
www.stolze.nl