SIerteelt Oeganda weer on track

Na een jaar Covid-19 is de Oegandese tuinbouw zich aan het herstellen van de pandemie. Olav Boenders, mede-eigenaar van stekkenproducent Wagagai, zegt dat de vraag nu de maximale capaciteit van het bedrijf evenaart. Bovendien zijn er, ondanks de uitdagingen die de pandemie met zich meebracht, ook veel lessen geleerd, waaruit blijkt dat de pandemie in feite verschillende positieve invloeden op hun bedrijf heeft gehad.

(Alle foto's van Andrew Kartende)

Lockdown: een uitdagende tijd
Op 1 april 2020 ging Oeganda volledig op slot, wat betekende dat er een avondklok gold en er geen voetgangers buiten mochten zijn. Voor Wagagai betekende dit ook improvisatie. Boenders: "In onze 36 ha grote kas werken 2.300 mensen, waarvan 98% binnen een straal van 5 km woont en elke dag naar het bedrijf loopt. Geen medewerkers in onze kas hebben, ook al was het laagseizoen, was geen optie omdat planten nu eenmaal altijd aandacht en verzorging nodig hebben. Daarom besloten we om 500 mensen op het bedrijf te laten overnachten, ze te voorzien van alle benodigdheden en twee keer per dag de temperatuur te laten controleren en we hebben ervoor gezorgd dat alle regels met betrekking tot sanitaire voorzieningen en sociale distantie werden nageleefd." Klik hier om meer te lezen over de lockdown in de kas vorig jaar.

Video over 2020. "Een jaar om nooit te vergeten"

Toegenomen vraag door Covid
Het was een uitdagende tijd, maar gelukkig waren de Covid-gevallen in de kas minimaal en konden ze het hoofd boven water houden. Boenders: "We hebben veel geluk dat we het zo goed doen in de sierteelt, vergeleken met veel andere bedrijfstakken, zoals bijvoorbeeld het toerisme." Gedurende het afgelopen jaar was Wagagai in staat om de teelt voort te zetten, alle werknemers te behouden en hun loon door te betalen. "Ondanks dat we een deel van onze stekken en daarmee onze winst van vorig jaar zijn kwijtgeraakt, mogen we echt niet klagen. Niet alleen zaten we in ons laagseizoen, wat betekent dat we ons verlies van het vorige jaar tot een minimum hebben beperkt, onze huidige vraag is ook nog eens sterk toegenomen."

Verhoogde productiviteit en betere lonen
Door de huidige situatie hebben ze gemerkt dat hun werknemers ontzettend dankbaar zijn dat ze in deze onzekere tijden een baan hebben. "Dit leidde eigenlijk tot meer efficiëntie, omdat de werknemers harder werkten. Met een terugloop van 10% in werknemers, wat het normale ontslagpercentage is, hoefden we gelukkig niemand te ontslaan, we konden nog steeds de gebruikelijke hoeveelheid stekken produceren." Door de toegenomen productiviteit kon Wagagai ook in 2020 hogere salarissen bieden. Bovendien onderhandelen de vakbonden momenteel over een betere cao, met een verdere loonsverhoging.

Poinsettia stekken

Lessen getrokken uit Covid
Ze hebben ook een aantal waardevolle lessen geleerd uit de Covid-19-periode en de lockdowns. Zo kan de hoeveelheid reizen die de eigenaars tussen Oeganda en hun thuislanden in Europa maken, sterk worden verminderd. "Vroeger reisde ik zo'n acht tot tien keer per jaar heen en weer tussen Nederland en Uganda. Toen reizen niet meer tot de mogelijkheden behoorde, ontdekten we dat het lokale managementteam ongelooflijk goed werk verrichtte om het bedrijf draaiende te houden en dat veel vergaderingen online kunnen worden gedaan. Daarom is ons doel nu om onze reizen terug te brengen tot zo'n drie tot vier keer per jaar, zodat we milieuvriendelijker en kostenefficiënter kunnen werken, terwijl we ook nog meer verantwoordelijkheden aan het lokale management overdragen. Dit is hoe dan ook altijd een belangrijk doel geweest van de eigenaars van Wagagai, Covid heeft gewoon geholpen om deze overgang te versnellen. Vandaar onze slogan: Wagagai, De plek om samen te groeien."

Eerlijke lonen en duurzaamheid in de toekomst
Een aspect van de pandemie dat voor het bedrijf bijzonder uitdagend is geweest, en nog steeds is, is de plotselinge stijging van de prijzen van grondstoffen. "Zo is cocopeat uit India 50% duurder geworden door transportproblemen en de beschikbaarheid van grondstoffen. Het is niet gebruikelijk dat de kosten zo snel zo sterk stijgen." Natuurlijk hoopt het bedrijf dat het om een tijdelijke stijging gaat, maar de gestegen kosten leiden wel tot een hogere prijs. "Gelukkig is de consument door de pandemie meer geïnteresseerd in planten en bereid om er meer voor te betalen, maar ik hoop dat de consument ook in de toekomst bereid blijft om meer te betalen." En hij hoopt dat dat mogelijk is. "Consumenten willen producten die op een eerlijke manier zijn geteeld en onze sector moet hen ervan doordringen dat een lichte prijsstijging voor het eindproduct noodzakelijk is. Op die manier kunnen we werken aan nog eerlijkere lonen en meer duurzaamheid op de lange termijn."

Hij hoopt dat de wereldwijde Covid-crisis ons allemaal zal leren dat het anders moet, onder meer door te kijken naar innovatieve manieren om de extra kosten voor eerlijke lonen en volledige duurzaamheid in de verkoopprijs door te berekenen. "Waar het hier om gaat is dat we laten zien dat de extra kosten om dit te bereiken relatief klein zijn en dat we het niet over heel grote verhogingen hebben. Laten we deze crisis dus gebruiken om nieuwe manieren van zakendoen te vinden die meer rekening houden met de kritieke factor eerlijke lonen en duurzaamheid, als de hele sector dat omarmt, moet het mogelijk zijn."