Vorig jaar kwamen de eerste commerciële moswol-substraatmatten van het Finse Novarbo Oy (deel van Biolan Group) op de markt. Dit nieuwe substraat, een combinatie van sphagnum en turf, trekt de aandacht van telers over de hele wereld. Het belangrijkste element is sphagnum mos, waarmee een teler duurzamer en meer circulair kan telen. De matten worden tot dusver vooral gebruikt voor komkommer- en tomatenteelt, maar sphagnum werkt ook goed als substraatingrediënt voor bijvoorbeeld sierteelten, frambozen, bramen, aardbeien, sla en kruiden. Andere substraatbedrijven willen het ook graag gebruiken in hun mixen als alternatief voor turf. Op dit moment is de Biolan Group als enige gepatenteerd voor het oogsten en leveren van sphagnum, en ze werken aan een nieuwe, verbeterde moswol-versie waar nog minder turf inzit. Pirita Luolamaa-Vollebregt vertelt er meer.
Het Novarbo team op de Fruit Logistica in 2019. Pirita is de tweede van links.
Sphagnum
Door de jaren heen zijn duurzame alternatieven steeds belangrijker geworden. In Finland wordt turf veel gebruikt, maar omdat het niet duurzaam is wordt het steeds minder geaccepteerd. De voordelen voor het telen van veel gewassen zijn echter enorm en daarom is Novarbo gaan zoeken naar alternatieven. "Ze zijn twintig jaar geleden al begonnen met het zoeken naar alternatieven en ontdekten de mogelijkheden van sphagnum. Sphagnum mos is een echte, vernieuwbare bron met veel goede eigenschappen als teeltmedium. Het blijft natter maar er blijft ook lucht inzitten, de pH is minder dan 5, en het heeft desinfecterende karakteristieken, dus schimmels groeien er slecht op.
In de video hierboven kunt u zien hoe het geoogst wordt. "Een voordeel van dit natuurproduct is dat het levende mos terug aangroeit na het oogsten," legt Pirita uit. "Het oogstproces doelt op snelle teruggroei. Daar kan verschil inzitten bij verschillende ondergronden, als het moeras bijvoorbeeld niet helemaal kaalgezet is, of als het oppervlak vlakgemaakt is om snellere aangroei te bevorderen. Het natuurlijke watermilieu blijft altijd in het moeras, net als veel sporen en deeltjes mos om de hergroei snel terug op te starten. Na oogst begint het moeras direct terug te gaan naar de oorspronkelijke staat. Na ongeveer 25-30 jaar kan er weer geoogst worden. Daarom is dit een duurzaam alternatief, of toevoeging, voor turf."
Moswol: alternatief voor steenwol
Door de jaren heen heeft Novarbo Oy een nieuwe, milieuvriendelijke teeltmat ontwikkeld voor kasteelt. Deze hebben ze Mosswool genoemd. "De matten zijn een combinatie van mos en turf in luchtige teeltmatten die hun vorm behouden gedurende de teelt. Naast in onderzoeksfaciliteiten is het ook uitgeprobeerd bij verschillende commerciële komkommer- en tomatentelers in Finland; met positieve resultaten. "Finse telers zijn gewend te telen op turfmatten, maar na het proberen van de moswol zijn velen daarnaar overgestapt." Het blijkt ook een goed alternatief te zijn voor steenwol. "Net als steenwol behoudt het zijn vorm en structuur tijdens de teelt en bij proeven met komkommerplanten in Finland liet het zelfs een hogere productie per vierkante meter zien. In proeven waar het naast kokosnoot lag in Nederland, leken de opbrengstresultaten veel op elkaar. Daarnaast kan het telers geld schelen in afvalkosten omdat deze matten makkelijk verwerkt kunnen worden als groenafval. Gebruikte matten kunnen worden gebruikt om de structuur van landbouwgrond te verbeteren, of als waardevol gecomposteerd ingrediënt voor bijvoorbeeld groeisubstraat voor particulieren."
Markten uitbreiden
In 2019 opende Novarbo Oy de eerste moswolfabriek, en na wat afstemmen verlieten de eerste grotere hoeveelheden de fabriek in 2020. Verschillende Finse telers gebruiken het, en markten worden uitgebreid. "Sinds 2019 staan bij zowel Tomato World als Wageningen UR gewassen op moswol, maar we zijn nu ook betrokken bij opleidingen op andere scholen, en bij komkommer- en tomatentelers met zowel matten als Mosscube teeltblokken. We krijgen ook steeds meer vraag uit andere landen, in het VK bijvoorbeeld, wat zo min mogelijk turf wil gebruiken, hebben we actieve, geïnteresseerde partijen die graag proeven willen doen."
Nieuwe versie van de Mosswool mat
Bij Novarbo Oy zijn ze blij met wat ze tot nu toe hebben bereikt, maar ze proberen ook altijd hun product te innoveren en te verbeteren. "We willen het gebruik van turf zoveel mogelijk verlagen en in 2020 zijn we een 'nieuw onderdeel' gaan testen in de mix: houtvezel. De combinatie van sphagnum en houtvezel is voordelig, omdat sphagnum vocht vasthoudt en hout juist het tegenovergestelde doet." Op dit moment liggen er proeven met deze nieuwe versie van Mosswool bij verschillende telers in verschillende landen. "Het is een lang proces maar de resultaten zijn tot nu toe veelbelovend."
Voor meer informatie:
Novarbo Oy
Lauttakyläntie 570
FI-27510 Eura
+358 2 5491 680
sales@novarbo.fi
www.novarbo.fi