Tholen - Onlangs startte een groep kwekers een petitie om, zoals ze het zelf omschrijven, aan de noodrem te trekken. Onvrede en zorgen over de strategie en de toekomst van de coöperatie bewegen hen ertoe de directie van Royal FloraHolland op te roepen pas op de plaats te maken. Niet zonder bombarie verscheen een groot pamflet in de Bloemenkrant. Over het ‘verzet’ van de boze kweker werd tot in de landelijke media aan toe bericht. De directie van Royal FloraHolland is van haar kant verwonderd over de gang van zaken. Niet alleen wordt er voortdurend en op alle niveaus gecommuniceerd, vertelt directeur Steven van Schilfgaarde, ook is deze manier van ageren niet gebruikelijk. “Eerst wisten we niet eens van wie het precies uitging. Zeker voor een coöperatie, waarin het collectieve belang voorop staat, een rare gang van zaken.”
De petitie is, zoveel is nu in elk geval duidelijk, een initiatief van Maurits van der Arend van Patioplants, Rémi van Adrichem van RM Plants, Martin Hogenboom van Vireõ en, als enige niet-kweker in het gezelschap, Robin Jongkind van Fresh Portal. In onderstaande horen we hen, bij monde van Maurits en Rémi, uit over de eigenlijke pijnpunten, maar we doen er misschien goed aan eerst dit onfortuinlijke misverstand de wereld uit te helpen. De heren opereren min of meer op eigen houtje en de betreffende Ingezonden brief was niet duidelijk ondertekend. De hierdoor ontstane geheimzinnigheid was onbedoeld, van iets anders als inhoudelijke meningsverschillen is geen sprake.
Floriday
Maar van inhoudelijke meningsverschillen is dan ook echt sprake. In de eerste plaats is, in elk geval voor Maurits en Rémi, Floriday de steen des aanstoots. Het werkt niet. Of niet naar behoren, of niet naar verwachting. “We gaan van een werkend naar een slecht werkend platform”, steekt Maurits van wal. “We hebben er niet om gevraagd, het is niet getest, het is zeker niet af en in de basis werkt het niet goed genoeg. Het zou in de toekomst misschien een goed systeem kunnen zijn, zoals de Fyra misschien goed gewerkt zou hebben, maar dat is het nu niet. Je kunt als koper niet zoeken op product (maar alleen op producent), je kunt als kweker geen staffelprijzen invoeren, veel kwekers moeten een veelvoud aan aanbodsregels invoeren ten opzichte van het bestaande FX. Bovendien ligt het regelmatig plat. Er is jaren geroepen dat Floriday er zou moeten komen, toen kwam er uitstel – coulance heette dat, omwille van de gebruiker dus – maar het is gewoon niet klaar.”
Allé, zo gaat dat met grote ICT projecten, ben je geneigd te nuanceren. Maar er lijkt meer aan de hand. “Niet alleen zijn er legio voorbeelden van wat niet werkt”, vervolgt Rémi, “maar het verandert fundamenteel hoe we in onze sector handel drijven. In onze branche bellen, appen en mailen kweker en koper voortdurend met elkaar, en komen zij bij elkaar over de vloer. Veel handel is op afspraak, op basis van relatie en vertrouwen, en daarom is een doosje extra, een plantje erbij, iets nieuws of even een kar afvullen nooit een probleem. De kweker vult zijn elektronische aanvoerbrief (EAB) in, de veiling incasseert bij de koper, de bestelling wordt geleverd en de kweker krijgt zijn geld. Klaar is Kees. Maar nu is het dus omgekeerd. Nu moet de koper zelf de order inschieten. Hij moet, precies zoals een consument op bol.com, artikelen aanklikken, zijn winkelwagentje vullen en dan uitchecken.”
Emotie
Ga je in een nieuw systeem werken dan kom je erachter dat bepaalde functionaliteiten waarmee je gewend bent te werken er niet inzitten. Of dat de dingen toch complexer zijn dan je had voorzien. Tot zover kan Steven meegaan: “De emotie is terecht, want emoties zijn altijd terecht”. Tegelijkertijd is hij ervan overtuigd, zo stelt hij bij herhaling, dat Floriday – de ingezette koers, het 100% digitaal, het Landelijk Veilen – op zich niet ter discussie staat. “Het is ruim twee jaar in ontwikkeling, met voortdurende input van gebruikersgroepen, van kwekers en kopers. Op basis daarvan zijn keuzes gemaakt m.b.t. functionaliteiten. Een meerderheid kan er goed mee overweg, waarbij aangetekend dat natuurlijk niet iedereen noodzakelijkerwijs met alle keuzes even gelukkig is.”
De discussie gaat volgens hem dan ook niet over die of deze functionaliteit - overigens is Floriday niet "af", in overleg met gebruikers komen er steeds nieuwe functionaliteiten bij -, maar het sentiment van ‘anders moeten gaan werken’ herkent hij wel. “We gaan steeds meer van een aanbod gedreven naar een vraag gedreven markt. Het is inderdaad steeds vaker de koper die de order inlegt, en dat doet hij bovendien steeds vaker last minute. Floriday maakt dat mogelijk. Is een kweker niet gewend op deze manier te werken, dan zal dat zeker in het begin energie kosten, bijvoorbeeld door zijn catalogus netjes op orde te maken. Op de langere termijn wordt hij echter flexibeler en gaat hij efficiënter werken.”
Bovendien, pareert Steven de kritiek, wordt vaak het onderscheid tussen automatisering en digitalisering slecht begrepen. “Dat is niet hetzelfde. Automatiseren is hetzelfde doen maar dan met behulp van de computer. Digitaliseren behelst een nieuwe manier van werken. De veranderende dynamiek in de markt zelf is daar een gevolg van. Ik sta helemaal niet negatief tegenover het inbouwen van nieuwe functionaliteiten, maar het gevaar is om te denken in bestaande oplossingen.”
Hooligans
Veel kwekers en kopers zijn daarom over het geheel genomen blij met Floriday, weet de voorman, maar toch staan – evident – niet alle neuzen dezelfde kant op.
Dat zit hem in het algemene beleid, weet Rémi. “Goed beleid creëert draagvlak, daarmee maak je fans. Als fan accepteer je af en toe een teleurstelling, maar de liefde voor de club houd je vast. In plaats van zich op de kerntaak te richten, namelijk het behartigen van de belangen van de leden, worden allerlei randzaken bedacht, doorgeduwd, verplicht. En dan krijg je hooligans. We zijn geen bank, we zijn geen financiële instelling. Hoezo, kopers kunnen kredieten krijgen bij de veiling? Weliswaar verzekert en met rente, maar…waarom? Dat gebeurt met de spaarcentjes van de leden, met het kapitaal van de leden. Waarom de Amerikaanse Citibank? Misschien een capabele partij, daar kun je namelijk in roebels afrekenen, maar wil jij roebels? En wat nou, een kweker uit Ecuador kan via Floriday zijn bloemen afrekenen in dollars en deze leveren in Kuwait? Dat is prachtig, maar 95% is eurohandel. Dat zou vóór moeten gaan, voordat je allemaal sexy oplossingen gaat bedenken.”
Tot die ‘randzaken’ en ‘sexy oplossingen’ rekenen de kwekers ook Floriway en de veelbesproken verplichte milieucertificering. “Laat dat aan de markt”, aldus Maurits. “We willen de efficiëntie bevorderen, is vaak het argument. Wij werken dus niet efficiënt. Voor wat betreft Floriway: vraag het de transporteurs, die rijden leeg van hot naar her? Natuurlijk niet. We moeten digitaal werken, maar we werken digitaal, dus wat bedoelen jullie dan eigenlijk? Op dat soort vragen krijgen we geen antwoord.”
Logisch
Ook hier is Steven toch wel wat verbaasd. “Om het Landelijk Veilen mogelijk te maken, moeten we de regie over de aanvoerlogistiek pakken. Toen ik vijf jaar geleden binnenkwam lag er al een rapport dat stelde dat deze logistiek 15% beter kon. De bedoeling was toen al dit op te pakken, maar het is er niet van gekomen. Dat we dat nu doen is omdat wij de enige partij zijn die dat zou kunnen doen en die dat ook kan doen omdat we geen winstoogmerk hebben.”
Floriway is naar eigen zeggen het format geworden waarmee dit het meest effectief georganiseerd kan worden; als los bedrijf gepositioneerd, op afstand van de coöperatie en in gezamenlijkheid met bestaande transporteurs. Dan kun je het goed organiseren, dan is de kennis in huis en is effectief een duurzamere planning te realiseren. Bovendien is een specialist – Toon Vos – van buiten gehaald, die de operatie gaat leiden. Dit maakt echter ook investeringen in bijvoorbeeld ICT noodzakelijk, en om dat weer terug te verdienen is een bepaalde grootte noodzakelijk. Bovendien zijn de onderhandelingen gevoerd in afstemming met de Ledenraad, vertelt Steven, en is de markt sinds de aanvang van de plannen op de hoogte.
Niks randzaken dus, maar een essentieel onderdeel in het realiseren van gestelde doelen. Op een iets andere, misschien iets abstractere wijze geldt dat volgens de directeur ook voor de milieucertificering. “De verplichte milieucertificering ligt al twee jaar op tafel en is een wens van de Ledenraad. Die heeft deze wens naar voren gebracht op vraag van de exporteurs, en er zijn in feite drie goede redenen om ervoor te pleiten: vanuit duurzaamheidsperspectief – het is goed voor de aarde; vanuit commercieel perspectief – ons product komt positief voor het voetlicht; en vanuit bedrijf-economisch perspectief – we willen geld verdienen.”
Veel geld
Toch gaan deze argumenten er bij Maurits en Rémi niet in. Het grote bezwaar zit hem in de kosten; in discussies in de facebookgroep Kwekers tegen VERPLICHTE certificering komt het woord diefstal voorbij. Zie “Kweker Klaas”. “Van alle leden zijn er misschien wel 2000 die met elkaar zo’n 5% van de omzet doen. Kwekers die in het voorjaar een veldje zomerbloemen hebben en 30, 40 duizend euro omzet draaien. Die moeten nu ineens honderden euro’s betalen om überhaupt te mogen blijven aanvoeren. Is het echt zo belangrijk, maak dan een formuliertje op de website. Daar vult de kweker alles netjes in en klaar is kees, gecertificeerd. Dat is ook niet gratis, dat moet ook geregeld en gecontroleerd worden, maar reken 75 euro en je bent er ook.”
Vraag is echter of het kosten-argument op het bordje van de directie kan worden gelegd. Je zou immers ook kunnen stellen dat juist dit aan de markt is. “Wat we kunnen doen, en wat we dus ook doen, is in de eerste plaats zoeken naar een oplossing voor de kleine kwekers en daarom het gesprek aangaan met MPS en Greenlinq/GlobalGAP. In de tweede plaatst doen we ons best afspraken te maken met de handel, opdat zij zich ook daadwerkelijk committeren.”
Hand in eigen boezem
Wat het beleid en de strategie ook precies behelzen, de leden zijn uiteindelijk zelf verantwoordelijk. “Al dan niet bewust, al dan niet gedwee hebben we de ledenvergadering ingeruild voor een Ledenraad”, zeggen beide kwekers. “En de Ledenraad kan niet veel uitrichten. Sla de statuten erop na, de Ledenraad is marginaal, is leuk voor de bühne. Bovendien hebben we twijfels aangaande de kundigheid van de ledenraadsleden, of ze wel altijd goed op de hoogte zijn van wat er speelt. De directie mag er graag mee schermen, in de praktijk stelt het – niet de mensen die zich inzetten natuurlijk, maar voor wat betreft de machtspositie – weinig voor.”
Audit
De petitie is inmiddels ondertekend door ruim 600 branchegenoten en is nog open t/m zondag (7 februari). Volgens de initiatiefnemers is deze ingevuld door een brede afspiegelen uit het vak; door grote en kleine kwekers, door bloemen en plantenkwekers, door kwekers uit Nederland, uit Europa en van daarbuiten. Een juridisch adviseur zal de resultaten valideren en een rapport schrijven, over een week of twee wordt deze dan formeel aan de directie aangeboden. Het uiteindelijk doel, dat gezien het aantal handtekeningen gehaald is (namelijk meer dan de benodigde 250 handtekeningen en 5% van de omzet), is een formeel overleg af te dwingen met de Ledenraad en deze ertoe te bewegen de zaken hierboven besproken – de ins en outs van Floriday, de Verplichte milieucertificering, de prioriteiten van de directie – tegen het licht te houden.