Zondag 10 januari overleed Jaap Zegwaard. De Maaslander, zelf verdienstelijk tuinder aan de Kwakelweg in zijn dorp, verwierf mondiale bekendheid als uitvinder van het buisrailsysteem.
Zegwaard was in de jaren ’60 van de vorige eeuw de eerste tuinder in de wereld die verwarmingsbuizen in kassen op de grond neer ging leggen, waardoor deze meteen dienst konden gaan doen als transportsysteem met daarop buisrailwagens. Het systeem kende een lange aanloop, maar vanaf de jaren ’70 brak het echt door. Toen was er ook direct geen houden meer aan.
Zegwaard heeft met zijn in die tijd revolutionaire uitvinding de basis gelegd voor een innovatie die al decennialang niet meer is weg te denken uit de glastuinbouwindustrie, zoals hij zelf toen al voorspelde. Stap anno 2021 een willekeurige kas binnen en je signaleert een – uiteraard geëvolueerd – buisrailsysteem met daarop inmiddels hypermoderne buisrailwagens. De uitvinding was van onschatbare waarde voor de glastuinbouw. Het zorgde voor tal van voordelen, waarvan de mogelijkheid tot opschalen in tal van aspecten een van de belangrijkste was.
Met zijn ontdekking veroverde de Maaslander onder meer een plekje in de Hillenraad100, een lijst met daarin de meest invloedrijke personen uit de glastuinbouwindustrie. In 1969 werd hij winnaar van een prijsvraag van Land- en tuinbouwmechanisatie, uitgeschreven onder auspiciën van de federatie Het Landbouwwerktuig. In 1993 was Zegwaard een van de genomineerden voor Nederlandse Tuinbouw Ondernemersprijs.
Levensverhaal opgetekend in boek
Zegwaard overlijdt juist op het moment dat er gewerkt wordt aan een boek(je) over zijn leven én zijn grootste uitvinding: het buisrailsysteem. Gelukkig heeft auteur Fred Louter van uitgeverij RETROVISION hem in oktober daarover twee keer uitgebreid geïnterviewd en is het (levens)verhaal van Zegwaard inmiddels opgetekend.
Hierin kijkt Zegwaard uitgebreid terug op zijn leven en het idee achter zijn uitvinding. Hij zegt daarin onder meer: ‘Ik liep in de tuin altijd na te denken of iets gemakkelijker kon. Zo kwam ik ook op het idee van het buisrailsysteem. Natuurlijk was het heel moeilijk en werd ik door sommigen voor gek verklaard. Maar als mensen zeiden dat iets onmogelijk was, motiveerde mij dat des te meer om tóch door te zetten. Daarom zei ik ook altijd: ‘Kan niet, moet toch!’
Zijn lijfspreuk is niet toevallig ook de titel van het boekje dat in 2021 het levenslicht zal zien en kan worden gezien als een postuum octrooi voor Zegwaards uitvinding.