De nieuwe Franchisewet komt eraan met vergaande spelregels voor een betere balans tussen de belangen van franchisegevers en franchisenemers. De wet beschermt franchisenemers die in Nederland gevestigd zijn. Het maakt hierbij niet uit wat het land van herkomst van het merk en de formule is. Deze wetgeving is dus ook toepasselijk op een (franchise)vestiging in Nederland waarvan de franchisegever in het buitenland is gevestigd.
Hoe partijen hun samenwerking noemen is niet relevant. De Wet Franchise is van toepassing zodra er sprake is van een operationele, commerciële en organisatorische formule voor de productie of verkoop van goederen of diensten. Binnen die formule wordt samengewerkt onder 1 merk of handelsnaam en met gebruik van dezelfde knowhow. Beide zijn eigendom van de franchisegever. Die geeft naam en knowhow tegen vergoeding in gebruik voor de exploitatie van een lokale onderneming.
Verplicht en onmiddellijk werkend
De nieuwe wet gaat naar verwachting in per 1 januari 2021 en heeft voor het grootste deel directe werking. Dat wil zeggen dat franchisegevers en franchisenemers zich met onmiddellijke ingang aan de bepalingen uit de wet moeten houden.
De wet is van dwingend recht. Dit betekent dat een afwijkende afspraak in het nadeel van de franchisenemer ongeldig is. Franchisenemers kunnen daar tot 3 jaar na het ondertekenen van het contract een beroep op doen. De afspraak heeft dan nooit bestaan, met alle gevolgen van dien. Daarnaast is het zo dat als beide partijen afspreken dat bijvoorbeeld Duits recht van toepassing is op het franchisecontract, de Nederlandse franchiseregels toch gelden.
Nieuwe spelregels
Vooraf informatie verstrekken - De franchisegever is verplicht informatie af te geven vóór het aangaan van een nieuwe franchiseovereenkomst. Het gaat om een flinke lijst van onderwerpen waarover hij een kandidaat moet informeren, zoals de definitieve tekst van het contract met alle bijlagen, de benodigde investeringen en kosten en informatie over de locatie. Het is aan te raden dit alles te formaliseren en goed vast te leggen. Bewijs is belangrijk.
Bedenktermijn - Een kandidaat moet 4 weken de tijd krijgen om alle documentatie rustig te bestuderen. In die periode mogen er geen wijzigingen meer worden doorgevoerd, geen verplichtingen gaan lopen en geen investeringen worden verlangd. Het doel van deze termijn is dat een kandidaat-franchisenemer zich in alle rust kan laten adviseren en nadenken of hij de relatie echt wil aangaan. Er mag geen point-of-no-return ontstaan. Iedere wijziging in het papierwerk betekent opnieuw 4 weken wachten. Het heeft geen zin in onderling overleg een kortere termijn af te spreken; de franchisenemer kan daar gedurende 3 jaren altijd op terugkomen en de franchiseovereenkomst ongeldig laten verklaren.
Goed gedrag - Franchisegever en franchisenemer hebben zich als goed franchisegever en goed franchisenemer te gedragen. De Wet Franchise werkt niet uit wat dit exact betekent, maar het laat zich wel raden. In ieder geval is de franchisegever verplicht advies en bijstand te verlenen aan de franchisenemer en de franchisenemer kan daar ook om vragen.
Doorlopende informatieplicht en overleg - De franchisegever is doorlopend verplicht de franchisenemers te informeren over alles wat relevant kan zijn. Denk aan wijzigingen in de franchiseovereenkomst, geplande investeringen, het idee om een afgeleide formule te beginnen, een gewenste financiële bijdrage en informatie over hoe de ontvangen gelden zijn besteed. De wet schrijft voor dat er minimaal 1 keer per jaar overleg plaatsvindt tussen de franchisegever en zijn franchisenemers.
Instemmingsrecht - Ook nieuw is het instemmingsrecht. De franchisegever die van plan is een wijziging in de (werkwijze van de) formule door te voeren die mogelijk gevolgen kan hebben voor het kostenniveau of de omzet van de franchisenemers, heeft daarvoor voorafgaande instemming van de franchisenemers nodig. Zo’n instemmingrecht bestaat nu niet.
Drempelwaarde - Het is wel toegestaan af te spreken dat instemming pas nodig is vanaf een bepaald financieel niveau. Voorwaarde is dat de drempelwaarde redelijk is en in de franchiseovereenkomst wordt vastgelegd.
Goodwill - Verder moeten franchisegever en franchisenemer in hun contract afspraken maken over de berekening en betaling van goodwill als de franchisegever de onderneming van de franchisenemer op de einddatum van het contract overneemt. Deze afspraak ontbreekt op dit moment bij veel formules.
Non-concurrentiebeding - De franchisegever mag een franchisenemer verbieden na afloop van de franchiserelatie concurrerende activiteiten te verrichten. Een dergelijke afspraak kent wel beperkingen. De afspraak mag maximaal voor 1 jaar gelden en alleen voor het gebied waarop de franchiseovereenkomst betrekking had.
Buitenlandse wetgeving
De nieuwe Nederlandse wetgeving sluit aan bij onder andere België, Frankrijk, Spanje en Italië, die al eerder regels kenden voor een beter evenwicht in de relatie tussen franchisegever en franchisenemer. Verschil is dat in Nederland ook de franchiseovereenkomst zelf gereguleerd wordt. De wetgeving in veel andere landen blijft beperkt tot informatieplichten in de fase voorafgaand aan het sluiten van het contract.
Op Europees niveau wordt op dit moment gewerkt aan een nieuwe verordening met daarin ook franchise gerelateerde onderwerpen, zoals de mogelijkheid van exclusieve verzorgingsgebieden, toepassing van e-commerce en het gebruik van een non-concurrentiebeding ter bescherming van de knowhow van de franchisegever.
Conclusie
De balans in veel franchisesamenwerkingen zal de komende jaren veranderen. Als het aan de wetgever ligt vooral in het voordeel van de franchisenemer, aldus Esther Brons-Stikkelbroeck, advocaat en oprichter van DOEN Legal. Haar specialisme is onder meer franchise.
Bron: evofenedex