Elk jaar worden zo’n 4,5 miljoen containers gelost in een Nederlandse haven. De meeste komen op zeeschepen binnen in de havens van Rotterdam en Amsterdam om daarna met binnenvaart-schepen, treinen en vrachtwagens verder ons land of Europa in te gaan. Een volledig overzicht van dit containervervoer ontbreekt. Het CBS onderzoekt in een pilot in opdracht van Rijkswaterstaat de mogelijkheden om de route van containers door Nederland van begin tot eind in beeld te brengen. Nieuwe data van vervoersbedrijven en data van de douane zijn daarbij essentieel.
Data incompleet
De goederenvervoer statistieken zijn ingedeeld naar vervoersmiddel. Voor containers echter geeft dat een wat warrig beeld omdat ze makkelijk kunnen worden overgeslagen van het ene naar het andere vervoersmiddel. Dat zorgt voor een incompleet beeld van de goederenstroom. Daarnaast komt ook de lading en de route die de container aflegt ook niet duidelijk in beeld.
Belangrijk voor beleid
Het verzamelen van data over de beweging is niet alleen leuk voor de statistieken van het CBS maar is ook van belang voor het aanpassen van beleid. Als de goederenstroom van een container bananen beter in beeld wordt gebracht in Nederland kan daar het beleid op worden aangepast om de infrastructuur op bepaalde trajecten te verbeteren. Niet alleen op de weg maar ook in de havens, denk aan de plugs voor reefers. Dat kan immers efficiënter worden geregeld als men weet hoeveel containers er blijven staan. Daarnaast kan het een betere grip geven op de modalshift van weg naar water. Belangrijk omdat de Nederlandse wegen steeds voller raken en er in de toekomst een aantal wegwerkzaamheden staan gepland rond de haven van Rotterdam. Daarnaast is het duurzamer.
Pilot
Rijkswaterstaat geeft nu opdracht om aanvullende data te verzamelen. Dat zal gebeuren met de unieke nummering op de containers. "Die nummers zijn overal in de vervoersketen te traceren," vertelt Willem Otto Hazelhorst, senior adviseur verkeer en transport van Rijkswaterstaat. " Ook de douane registreert ze, met daarbij land van herkomst, volume, gewicht en de soort goederen. Als je data van de verschillende vervoersbedrijven en de douane aan elkaar koppelt, kun je op basis van dat containernummer en de tijdstippen de hele vervoersketen van de goederen in die containers door Nederland in kaart brengen."
"De benodigde data zijn bij vervoersbedrijven aanwezig", zegt Matthijs Jacobs, onderzoeker verkeer en vervoer bij het CBS. "Maar tot dusver was het moeilijk om die te verzamelen. Door verbeteringen in documentatie en automatisering kunnen bedrijven tegenwoordig echter vrij makkelijk data digitaal aanleveren. Dat maakt het veel eenvoudiger om de benodigde informatie bij elkaar te krijgen en verlaagt de administratieve lastendruk voor bedrijven. Ook als zij bijvoorbeeld al data aan een andere databank leveren, dan kijken we of we die kunnen gebruiken. Bedrijven zien ook de voordelen van meer kennis over het logistieke systeem. Alle bedrijven die we benaderden voor deelname aan de pilot zeiden toe: zo’n tien grote bedrijven en vervoerders/terminals in goederenvervoer over water, spoor en weg. Zij hebben ook al cruciale data aangeleverd.’ De pilot loopt tot 1 september 2020. ‘We onderzoeken in de pilot wat nodig is om met de data voldoende dekking over het logistieke systeem in heel Nederland te krijgen", stelt Hazelhorst. "Ook kijken we naar wat mogelijk is binnen de waarborging van privacy. Het CBS is een zeer belangrijke databron voor Rijkswaterstaat én bedrijfsleven, onder meer vanwege de strikte naleving van anonimiteit. Bedrijven zien het CBS daardoor als een betrouwbare partij om data aan te leveren."
Uniek
Na 1 september worden de resultaten van de pilot geanalyseerd en geëvalueerd. Hazelhorst: ‘We hebben van de deelnemende bedrijven vrijwel alle dagelijkse containerbewegingen in 2018, deels ook internationaal. We verwachten daardoor van individuele containers weer te kunnen geven hoe zij bijvoorbeeld van China naar hun eindbestemming zijn gereisd, via welke route en met welke inhoud. Ook verwachten we de verdeling van containervervoer over de verschillende vervoersmodaliteiten inzichtelijk te maken en daarmee de kansen voor de modal shift van weg naar water en ook spoor op te sporen. Dan weten we ook beter waar eventuele versterking van de infrastructuur en terminals nodig is. En door de efficiëntere data-inwinning en verwerking, komen de gegevens sneller en naar verwachting goedkoper beschikbaar voor overheid én bedrijfsleven. ‘Als het lukt om het containervervoer op die manier in kaart te brengen, dan is dat een fantastische prestatie en uniek in Europa’, stelt Wagter. ‘Als de pilot succesvol blijkt dan zal deze informatiebron vast en zeker structureel gebruikt worden in het voorgenomen Modal Shift programma, dat het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en de Topsector Logistiek nu ontwikkelen. We gaan dan deze digitale dataverzameling structureel vormgeven en uitbreiden. Ook willen we verder over de grens kijken, naar Duitsland en België, zodat we ook de internationale ketens van goederenvervoer verder in kaart kunnen brengen.’
Bron: CBS