Tholen – Van een tekort aan arbeiders is er momenteel geen sprake, merken ze bij OTTO Work Force. Wel is de situatie totaal anders dan voor de Corona-crisis. “Waar we normaal 40% lokaal werven, werven we nu 80% van onze arbeidskrachten uit Nederland”, vertelt directeur Frank van Gool. “Waarom zou je van ver halen, wat dichtbij ook beschikbaar is?” Hij hoopt dat de nieuwe situatie ook zorgt voor een hernieuwde waardering voor arbeidsmigranten. “De crisis heeft zeker zichtbaar gemaakt hoe belangrijk alle arbeidsmigranten voor Nederland zijn.”
Frank van Gool, directeur OTTO Work Force
Verschoven arbeidsvraag
Gesloten grenzen, een mogelijk tekort aan arbeiders, hoog ziekteverzuim en bijna dagelijks veranderende regels. Het team van OTTO Work Force heeft de afgelopen weken niet bepaald stil kunnen zitten. Toen de Corona-crisis begon, verschoof de arbeidsvraag in Nederland eigenlijk direct. Met name vanuit de logistiek in de voedingsketen was er veel vraag naar personeel – een direct gevolg van het hamstergedrag van de consument. Met klanten als Heemskerk en Jumbo kreeg het Limburgse uitzendbureau daar direct mee te maken. Die vraag is inmiddels iets afgenomen, maar ligt nog steeds hoger dan normaal. “Zolang de horeca dicht is en mensen thuiswerken, eet men thuis een stuk meer. Supermarkten verkopen nog steeds meer en ook bij groentesnijderijen wordt er meer geproduceerd. Hoewel ik ook wel hoor dat inmiddels het aankoopbedrag verandert door de crisis en mensen minder voorgesneden groenten kopen, blijven we hogere aantallen zien.”
Crisistijd bij OTTO
Een goede tijd dus, voor het bedrijf? Dat valt nog te bezien: doordat de vraag uit andere sectoren wegliep, is de totale omzet niet noemenswaardig gegroeid. Bovendien liepen de kosten op door de vraag naar meer communicatie en de vereiste veiligheids- en hygiënemaatregelen. “De bezetting van ons callcenter is in coronatijd verdubbeld, net als de transportkosten van werknemers. Onze arbeidskrachten mogen bijvoorbeeld niet meer met z’n vieren in de auto. Daar moesten we een oplossing voor bedenken”, geeft Frank als voorbeeld. En hoe Hollands kan het af en toe zijn: inmiddels zijn er honderden e-bikes aangeschaft. “Zo kunnen mensen tot tien kilometer ook op de fiets naar het werk en eigenlijk bevalt dat heel goed. Het is mooi weer, dat helpt natuurlijk ook.”
Meer Nederlanders aan het werk
Ook het aanbod aan werknemers is flink verschoven. Voor de crisis haalde OTTO Work Force was 40 procent van de arbeidskrachten afkomstig uit Nederland en 60 procent uit Europa, met name uit het Oosten. Inmiddels ligt de verhouding anders. 80 procent wordt geworven in Nederland en nog maar 20 procent komt uit Oost-Europa. “Zij zijn wel beschikbaar, want ook in Polen neemt de werkloosheid toe, maar we vinden dat je niet mensen van ver weg hoeft te halen als er dichtbij ook beschikbaar zijn. Als we een goede Nederlander vinden, zetten we die eerder in dan iemand die geen Nederlands spreekt. Mensen uit de horeca bijvoorbeeld en ook mensen uit Oost-Europa die hier al langere tijd zijn en nu zonder werk zitten. Bij ons staat kwaliteit boven nationaliteit.”
Tekorten ziet Frank in ieder geval vooralsnog niet. Berichten dat Poolse arbeidskrachten voor de crisis vanuit Nederland en masse terugkeerden naar Polen herkent Frank niet. “Sterker nog, het aantal mensen dat terugkeerde naar het woonland was lager dan normaal. Veel mensen hebben hun vakantie gelukkig geannuleerd. Dat hadden we hard nodig omdat zij ingewerkt waren.” En berichten over gesloten grenzen en lange quarantainetijd, bijvoorbeeld vanuit Oekraïne? “In Nederland mogen Oekraïners sowieso niet werken, vanwege bepaalde verdragen. Middels bepaalde werkvergunningen zou dat wel kunnen, maar dat doen wij niet omdat het volgens ons neigt naar een schijnconstructies. Wel kun je zien dat door dit soort regelingen sprake kan zijn van een soort waterbedeffect: doordat er minder Oekraïners naar Polen komen, komen er ook weer minder Polen naar Nederland. Maar vooralsnog is daar geen sprake van.”
Opleiden
Arbeidskrachten zijn er dus, maar niet altijd mensen met de juiste ervaring. Dat vergt wat opleiding. “Je kunt niet binnen twee uur tomaten plukken. In Nederland zijn er wel mensen met groene vingers die het snel kunnen en willen leren." Dat laatste is namelijk ook van belang: het hangt bij veel uitzendwerk ook af van of de werknemer - in dit geval de Nederlander - het wil. "Ik ken er goede en minder goede voorbeelden van. Je hebt mensen die gewend zijn van acht tot vijf te werken en daar hun maatschappelijk leven om georganiseerd hebben. Dan is een baan in de logistiek even omschakelen - dan praat je over werktijden die het mogelijk maken dat pakketten die om 8 uur 's avonds besteld worden, de volgende dag op de mat liggen.”
Zo'n stap kan een ingrijpende zijn en zo'n keuze maken kost voor een werknemer ook best wat tijd. Frank wijst op een onderzoek over wanneer mensen naar ander werk gaan zoeken. “In de eerste zes weken overweegt slechts tien procent een andere baan te zoeken. Na dertien weken wordt dat dertig of veertig procent. Het is nodig dat de overheid duidelijk is in welke sectoren dit jaar nog wel open gaan en welke niet. Dan zullen mensen de afweging maken: in de WW of ander werk zoeken. Het gaat nog een aantal jaren duren voordat onze economie over deze crisis is. De overheid zal niet bij machte zijn om bedrijven jarenlang overeind te houden.”
Waardering
De crisis heeft het team van OTTO Work Force in ieder geval nogmaals laten zien hoe belangrijk communicatie naar medewerkers en klanten is. “We geven meerdere keren per week een update van wat er speelt en wat ze kunnen verwachten, welke ontwikkelingen er zijn en hoe we daar als uitzendbureau op inspelen. We hebben voor alle klanten handboeken gemaakt over veiligheid op het werk en toegang tot de zorg. Onze medewerkers informeerden we twee keer per week via een vlog over wat er in Nederland aan de hand is.” Een flinke investering en zeker niet altijd makkelijk. Toch werpt hebt zijn vruchten af: ondanks de spannende tijd, zijn de werknemers enorm tevreden. “Gemiddeld waarderen klanten/medewerkers ons met een 8,02. In periode 3, tijdens de coronapiek kregen we van 1500 mensen gemiddeld een 8,44. Daar zijn we erg trots op. Dat we in dit soort tijden voor klanten en voor werknemers het verschil kunnen maken.”
Die trots, die mag wat hem betreft ook wat breder gedeeld worden. Niet zozeer op het bedrijf, maar vooral op alle arbeidsmigranten en het vele werk dat ze doen. De spotlight ligt namelijk vaak op wat er niet goed gaat – en dat is niet altijd terecht. “We moeten keihard aanpakken wat niet goed gaat, maar we moeten oppassen dat we incidenten niet gaan generaliseren. Er gaat namelijk heel veel goed. Onze medewerkers zijn medeverantwoordelijk dat er voldoende producten in de schappen liggen. En tijdens de hamsterweken zorgden ze ervoor dat de schappen snel weer vol lagen. Door de crisis is zichtbaar geworden hoeveel werk zij verzetten. De aandacht daarvoor, die mag wat ons betreft zeker wel blijven.”
