Tholen - België is om 12 uur op slot gegaan. Gesproken wordt van een lockdown-light tot en met 5 april. Het openbare leven wordt nog verder teruggeschroefd met sluiting van niet-essentiële winkels en thuiswerken als de norm, al zullen bedrijven waar het niet kan niet verplicht worden te sluiten. Toch raakt het de economie hard en dus roept men om ook om noodmaatregelen en steun, al is het nog gissen naar de exacte schade die er al is en nog gaat komen.
Door de Boerenbond, Fevia, de federatie van de Belgische voedingsindustrie, en FWA (la Fédération Wallonne de l'Agriculture) zijn de federale en regionale regeringen gisteren opgeroepen de agrovoedingssector te erkennen als sector van vitaal belang. Dat is inmiddels gebeurd.
Carry-back regeling uitbreiden en faillissementen beperken
Vanochtend kwam daar nog een oproep bij. Er worden dringend steunmaatregelen gevraagd. "We rekenen erop dat land- en tuinbouwers steeds als volwaardige ondernemers en zelfstandigen worden meegenomen in alle maatregelen ter ondersteuning van bedrijven en zelfstandigen. Specifiek voor land- en tuinbouw dringt zich bijkomend en zeer dringend een opkoopregeling op voor vers product dat niet geoogst, niet verhandeld of niet opgehaald kan worden.
Ook de beschikbaarheid van arbeidskrachten is hierin cruciaal en kan verliezen beperken. Een uitbreiding van de carry-back regeling moet toelaten opgelopen verliezen te spreiden. Het komt er op aan faillissementen te vermijden en de bevoorrading te verzekeren, in de komende weken maar ook op de langere termijn", stelt de Boerenbond.
Constant veranderende situatie
Gegeten moet er worden, maar net als in Nederland, wordt momenteel vooral de sierteelt hard geraakt. Acties om siertelers een hart onder de riem te steken worden er op poten gezet, terwijl de telers andersom mensen in bijvoorbeeld rusthuizen met een bloemetje ook steunen.
Concrete schadegetallen erop plakken vindt men in Vlaanderen echter nog moeilijk. "De situatie is over de ganse linie catastrofaal maar ook verandert van dag tot dag", liet woordvoerder Vanessa Saenen van de Boerenbond gisteren desgevraagd weten.
Op de klokprijzen in de groententeelt is ondertussen geen pijl te trekken, zo liet Luc Vanoirbeek van het Verbond Belgische Tuinbouwcoöperaties (VBT) gisteren al weten. “Hoe de komende dagen eruit gaan zien, is nog heel onzeker. Ook qua productprijzen kun je er geen lijn op trekken. De situatie is zo verstorend voor de markt, laten we hopen dat het snel voorbij is.”
Sierteelt
De AVBS, de beroepsvereniging voor de Vlaamse sierteelt en groenvoorziening, schatte de schade, nog vóór het ingaan van de nieuwste lockdownmaatregelen, voor 'de brede sierteeltsector (binnen, buiten en boomkwekerij) al op bijna 135 miljoen euro. Een voorzichtige raming zo benadrukt men, die nog zwaarder zal uitvallen met de nieuwste maatregelen. Telers proberen ondertussen zo goed mogelijk het hoofd koel te houden, zowel in Vlaanderen als ook in Nederland bleek tijdens een rondgang van Bloemen- en PlantenNieuws vanochtend.
Naast naar de eigen regering, kijkt de AVBS, samen ook met de Boerenbond, naar Europa. Steeds meer grenzen gaan op slot met mogelijk grote gevolgen voor bederfelijke producten zoals ook bloemen en planten. Er is namelijk mondjesmaat nog wel handel, maar dan zijn lange wachttijden voor vrachtwagens (zoals bijv. onlangs op de Brennerpas toen Oostenrijk de grenzen sloot).
"Wachttijden mogen niet hoog oplopen", waarschuwt de AVBS. Ook het tegenhouden van seizoensarbeiders uit Polen is niet gewenst. "Dat heeft in dit stadium weinig zin en berokkent veel extra schade aan de sector."
Sommige landen kunnen corona misbruiken om protectionistische maatregelen te treffen, vreest de AVBS. "De Europese Commissie moet streng tegen eventueel misbruik optreden."
De corona-uitbraak komt net in de drukste verkoopweken van het sierteeltseizoen. AVBS-Boerenbond vraagt dat de Europese Unie snel maatregelen neemt die een vangnet kunnen vormen voor deze bedrijven.
Voldoende voedselvoorraden
Bart Buysse, CEO van Fevia, stelt ondertussen de Belgische consument gerust. “Onze voedingsbedrijven hebben voldoende voorraden om ook tijdens de coronacrisis voldoende voeding en dranken te blijven voorzien. Ze blijven daar 24/7 samen aan verder werken. Samen met de landbouw en de handelssector natuurlijk, die ervoor zorgen dat onze bedrijven beschikken over de nodige grondstoffen en dat onze producten tot bij de consument geraken.
Ook qua voedselveiligheid is er geen enkele reden tot ongerustheid: het coronavirus verspreidt zich niet via voeding, zo bevestigen nationale en internationale instanties”, aldus Bart Buysse CEO van Fevia.
Keten gaande houden
“Toch roepen we de federale en regionale overheden op om te anticiperen op de mogelijke impact van het coronavirus in de sector”, stelt Sonja De Becker, voorzitter van Boerenbond. “We vragen de nodige maatregelen om de beschikbaarheid van arbeidskrachten te verzekeren en het vrij verkeer van landbouw- en voedingsproducten te waarborgen.
De veldwerkzaamheden, noodzakelijke toelevering en dienstverlening hiervoor, oogst, ophaling en verwerking van verse producten moeten door kunnen gaan, om de voedselbevoorrading optimaal te blijven garanderen.”
Continuïteitsplan
Boerenbond, Fevia en FWA maakten aan de verschillende regeringen de aandachtspunten voor een continuïteitsplan over en vragen op korte termijn aandacht voor volgende uitdagingen binnen de agro-voedingssector:
1. Agro-voedingsbedrijven moeten kunnen blijven rekenen op voldoende werknemers in de productie. Net zoals bij zorgverleners moeten ook medewerkers in de agro-voedingsketen de expliciete garantie hebben op noodopvang voor hun kinderen in scholen. Boerenbond, Fevia en FWA vragen daarover een duidelijke communicatie vanuit de overheid.
2. Zowel voor het vervoer van grondstoffen en voeding als voor het vrij verkeer van werknemers uit andere landen is het belangrijk dat de grenzen open blijven.
3. Zo nodig moet men in deze sectoren eventuele personeelstekorten kunnen opvangen door onder andere beroep te doen op de beschikbare arbeidskrachten, bijvoorbeeld werknemers die in andere bedrijven in tijdelijke werkloosheid zijn of studenten. Uiteraard zou dit beperkt blijven tot taken waarvoor een beperkte voorkennis vereist is.