Teeltwisselingen zijn het uitgelezen moment om de hygiëne op een teeltbedrijf te optimaliseren. Het onder handen nemen van het complete watersysteem hoort daar zeker bij. De belangrijkste bron van verontreiniging in watersystemen is biofilm. Hardnekkige vervuiling die om een goede aanpak vraagt, tijdens maar zeker ook ná de teeltwisseling, stelt Joost Hovens van Cindro. “Iedere teler weet hoe geruststellend het is om het complete bedrijf weer op nul te hebben klaarstaan voor de nieuwe planten.”
Biofilm dus. Een laag micro-organismen, omgeven door zelfgeproduceerd slijm, die zich afzet tegen alle oppervlakten in een watergeefsysteem. Door de slijmlaag om de bacteriën heen, zijn de bacteriën beter bestand tegen toxische stoffen zoals gewasbeschermingsmiddelen. “Bacteriën in de film hebben een hoge resistentie en kunnen 10 tot 1000 keer meer resistent zijn tegen desinfectiemiddelen en toxische stoffen dan ‘losse’ bacteriën”, vertelt Joost. “Dat maakt biofilm het meest hardnekkige hygiëneprobleem in de kas.”
Biofilm (1e en 3e foto) en anorganische neerslag (2e foto) op microscopisch niveau
Neerwaartse spiraal voorkomen
En dat probleem, dat kost ‘stiekem’ ook veel geld, aldus Joost. “Enerzijds omdat het de werking en betrouwbaarheid van onder meer pompen en druppelaars aantast met ongelijke afgiftes, storingen en frequenter onderhoud tot gevolg. En anderzijds omdat het de gietwaterkwaliteit aanpast. Biofilm onttrekt namelijk cruciale elementen zoals calcium en fosfaat uit de voedingsoplossing die voor de plant bestemd is.”
Als vervolgens de desinfectie van het watergeefsysteem niet op orde is, dreigt een neerwaartse spiraal stipt Joost aan. “Bij pH-schommelingen neemt de kans op neerslag van meststoffen toe en dat is vervolgens weer een voedingsbodem voor nieuwe micro-organismen. Bovendien onttrekt biofilm zuurstof uit het gietwater, en dit proces zal steeds sneller verlopen na iedere watergift”
De goed bedoelde inzet van niet-gestabiliseerde waterstofperoxide om biofilm en schadelijke pathogenen te bestrijden kan daarbij voor extra problemen zorgen, menen ze bij Cindro. “Het gebruik van niet gestabiliseerde waterstofperoxide in een lopende teelt kan door gebrek aan stabiliteit en effectiviteit door de geboden omstandigheden in bemest gietwater (Ph, EC, samenstelling en temperatuur) ernstig tekortschieten. Er is hierbij echter wel een optimalisatie van de O2 verzadiging in het water (sterkere microbiologische groei) waardoor deze methode in de praktijk vaak tegengesteld werkt.”
Stiekem overblijvende resistente bacteriestammen
Met dit gegeven en praktijkervaringen is er volgens Joost een directe link naar resistenties en valt de sterk afnemende werking van chemische gewasbeschermingsmiddelen in de glastuinbouw goed te verklaren. ‘’Ik hoor vaker van klanten dat de effectiviteit en werking van gietwaterbehandelingen met gewasbeschermingsmiddelen vaak al binnen enkele seizoen sterk is afgenomen”
In een met biofilm besmet watersysteem zal door de inzet van gewasbescherming en onvoldoende desinfectie het meest sterke micro-organisme onvermijdelijk uitgeselecteerd worden, stelt Joost. “Dit micro-organisme kan vervolgens in de kleinste uithoek van het watersysteem verblijven in de biofilm. Bij gebruik van chloor, 35% H2O2 of zuur zal de biofilm niet voor 100% verwijderd dan wel gedesinfecteerd kunnen worden. Bij een nieuwe teelt zijn die voor gewasbescherming resistente stammen vervolgens nog steeds aanwezig, herinfecteren het gewas opnieuw en zijn bij afdoende preventieve maatregelen nog hardnekkiger te bestrijden.”
Als chloor of niet- gestabiliseerde waterstofperoxide in dit geval niet optimaal werkt, is zuur dan een oplossing? “Wel voor anorganisch vuil, maar niet voor de organische verontreiniging”, vertelt Joost. “De werking op biofilm, organisch vuil, is gering. Zuur is wel goed te gebruiken in combinatie met zilver gestabiliseerde waterstofperoxide.”
Vanaf ‘de bron’ aanpakken
Joost adviseert de toepassing met Oxyl-PRO®S, de zilvergestabiliseerde waterstofperoxide die Cindro zelf produceert. “Keer op keer haal ik hier samen met de telers die ik begeleid hele goede resultaten mee. Het is een biocide met als werkzame stof 50% waterstofperoxide. De kleine zilverdeeltjes die door middel van een coating aan het waterstofperoxidedeeltje zijn verbonden, zorgen voor de stabilisatie, de selectiviteit (reageert alleen op organisch materiaal) en voor de effectiviteit, onafhankelijk van omgevingsfactoren, in tegenstelling tot gewone waterstofperoxide.”
Foto: links vóór, rechts ná toepassing van Oxyl-PRO®S
Bij het toepassen van de zilver gestabiliseerde waterstofperoxide is het belangrijk dat zo vroeg mogelijk in het systeem te doen. Dat wordt nog weleens vergeten ziet Joost in de praktijk. “Het is efficiënter om vooraan in het systeem 1 micro-organisme af te doden en daarmee biofilm te voorkomen dan om 100.000 micro-organismen in vuile dagvoorraden, filters of andere potentiële besmettingsbronnen of dode stukken in het systeem te bestrijden.”
Goed reinigen tijdens de teeltwisseling is belangrijk voor een volledige desinfectie, maar continu lage concentraties Oxyl-PRO®S aanhouden in het watersysteem zorgt de gehele teelt voor een schoon watersysteem zonder biofilm. “De hele cyclus van biofilm tot teeltproblemen start bij de aanwezigheid van micro-organismen en de juiste omstandigheden.
Een goed doordachte doseerstrategie heeft een directe invloed op de stabiliteit van pH en beschikbaarheid van zuurstof in water, naast de overduidelijke reductie aan micro-organismen. Hiermee groeit het gewas uniformer met een beter wortelgestel, voedingsopname en alle daaropvolgende voordelen in de teelt qua gewasweerbaarheid, gewasbescherming, gewasverzorging, arbeidsprestaties en algemene plant-, vrucht- en oogstkwaliteit. En dat in alle denkbare irrigatiesystemen.”
Voor meer informatie:
Cindro B.V.
0228-852649
info@cindro.nl
www.cindro.nl