De gemeente Rotterdam heeft in 2006 het Warmtebedrijf opgericht. Met het Warmtebedrijf wil de gemeente Rotterdam de uitstoot van broeikasgassen beperken en de luchtkwaliteit verbeteren. Sindsdien heeft de gemeente het Warmtebedrijf verschillende keren geholpen. Opgeteld is € 73,5 mln. kapitaal gestort in het Warmtebedrijf. Ook staat de gemeente garant voor de schulden van het Warmtebedrijf. Deze gegevens vormden voor de Rekenkamer Rotterdam aanleiding om onderzoek te doen naar de manier waarop het college het Warmtebedrijf aanstuurt.
Doel Warmtebedrijf op de achtergrond
De rekenkamer concludeert op basis van haar onderzoek dat gaandeweg het maatschappelijke belang van het Warmtebedrijf op de achtergrond is geraakt. Zo heeft het college geen concrete doelstellingen opgesteld voor de vermindering van broeikasgas of verbetering van de luchtkwaliteit. Ook ontbreekt volgens de rekenkamer een bedrijfsplan en strategiedocument waarin het maatschappelijke belang van het Warmtebedrijf zou moeten zijn vastgelegd. De financiële prestaties staan centraal in de huidige koers van het Warmtebedrijf. Doordat de gemeente allerlei financiële verplichtingen is aangegaan kan ze niet zomaar meer uit het Warmtebedrijf stappen.
"Grote risico's"
In 2017 is een contract gesloten tussen het Warmtebedrijf en Nuon voor levering van warmte in Leiden. De gemeente heeft aangestuurd op dit contract terwijl de financiering van de warmteleiding naar Leiden nog niet geregeld was. Het Warmtebedrijf kent nog andere grote financiële risico’s, zoals vertraging van de aanleg van de warmteleiding en onvoldoende klanten. De gemeente heeft deze risico’s niet goed in beeld gebracht en onvoldoende gedaan om ze te verminderen, zo oordeelt de rekenkamer. Ook is de gemeenteraad niet goed geïnformeerd over de risico’s.
Aansturing
De manier waarop de gemeente het Warmtebedrijf aanstuurt past niet bij de grote financiële risico’s die gemeente loopt, zo meldt de rekenkamer verder. Taken en verantwoordelijkheden zijn niet goed vastgelegd en de relatie met het Warmtebedrijf is te weinig zakelijk. Bij overleggen tussen de gemeente en het Warmtebedrijf zijn steeds andere deelnemers. Bovendien worden de overleggen niet goed vastgelegd.
"Weinig lerend vermogen"
De rekenkamer doet op basis van haar onderzoek verschillende aanbevelingen. Bijvoorbeeld dat het Warmtebedrijf zich weer moet richten op uitbreiding van het warmtenet in Rotterdam. Maar eerst moeten de financiële risico’s worden verkleind door afspraken te maken met Nuon. Ook moet de gemeenteraad in het vervolg vooraf worden geïnformeerd over de risico’s van belangrijke contracten die het Warmtebedrijf afsluit.
Het college zegt in haar reactie de meeste conclusies over te nemen. Ook neemt het college alle aanbevelingen over. Wel vindt het college, terugkijkend, haar handelen ten opzichte van het Warmtebedrijf onvermijdelijk. Hiermee laat het college volgens de rekenkamer weinig lerend vermogen zien.