Tholen – Hygiëne, hygiëne, hygiëne. Vanuit alle kanten wordt er in de glastuinbouw met het telkens weer opduiken van nieuwe virussen en plagen gehamerd op schoon. Schone handen, schoon water en een schone kas. Maar hoe doe je dat én vooral, hoe doe je dat goed en veilig? Specialisten geven met de aankomende teeltwissel tekst en uitleg en roepen op vooral te waken voor het doorslaan van de hygiënedrang. “Omdat alcohol niet werkt om plantenvirussen af te doden, zijn er andere middelen nodig, maar daarbij hoort ook een andere toepassing.”
Dat laatste is tenminste wat Wim Esselink adviseert. Hij is hygiëneadviseur bij Elpress, dat actief is op hygiënegebied in onder meer de voedingsmiddelenindustrie, de gezondheidszorg en de glastuinbouw. Met zijn kennis uit andere sectoren ziet hij dat er in de glastuinbouw, waar de virus- en plaagdruk de laatste jaren een zorgenpunt is, gezocht wordt naar middelen om specifiek plantenvirussen mee te doden. “Daarbij lijkt het er soms alleen op dat hygiëne in de glastuinbouw belangrijker wordt gevonden dan de Arbowet en dat baart mij zorgen.”
Huidcontact
Jarenlang werd er alcohol gebruikt als desinfectiemiddel in de glastuinbouw. Een desinfectiemiddel dat ook in de voedingsmiddelenindustrie en gezondheidszorg veelvuldig met succes gebruikt wordt. Uit onderzoek is echter alweer geruime tijd bekend dat alcohol niet werkt tegen plantenvirussen. De reden? Plantenvirussen hebben anders dan humane virussen geen membraan/enveloppe. Alcohol is in staat die membranen/enveloppes bij humane virussen te breken en daarmee virussen te doden. Voor plantenvirussen gaat dat dus niet op.
In het hygiëneprotocol dat door de partijen verenigd in TuinbouwAlert is opgesteld, wordt daarom ook continu gewezen op dit punt. “Alcohol werkt alleen tegen bacteriën en niet tegen plantenvirussen”, valt er dan te lezen.
Andere, sterkere middelen, zijn wel effectief tegen plantenvirussen. “Maar”, zo stelt Wim, “die middelen zijn lang niet altijd geschikt voor contact met handen of andere ledematen. Lees er de etiketten maar op na. Op zulke zogenaamde safety data sheets staat vaak heel nadrukkelijk dat contact met huid of ogen vermeden moet worden, net als het inademen van eventuele nevel.”
Simpele oplossing
Albert van der Burg, branchespecialist glastuinbouw bij Stigas, herkent de geluiden over onjuist gebruik van handdesinfectiemiddelen niet direct. Hij ziet in de praktijk dat alcohol vrijwel altijd al vervangen is door effectievere middelen tegen plantenvirussen. Middelen die verkrijgbaar zijn bij toeleveranciers en die een Ctgb-toelating hebben en dus geschikt zijn bevonden voor cosmetisch gebruik. “Maar het zijn geconcentreerde stoffen waarmee wel zorgvuldig omgegaan moet worden.”
Dat telers de etiketten niet van voor naar achter doorlezen, dat kan Wim goed begrijpen. Toch kan een blik op het etiket of goed advies bij de levering van het product het verschil maken. “Alleen al het dragen van simpele wegwerphandschoenen is een eenvoudige oplossing. Op die manier voorkom je dat je personeel in aanraking komt met middelen die niet voor huidcontact bestemd zijn. En zelfs als een middel wel ‘vriendelijk’ is voor de huid, is een wegwerphandschoen volgens mij geen overbodige luxe.”
Tandartsen
Stigas komt in de praktijk al veel wegwerphandschoenen tegen. “Vooral bij opkweekbedrijven en veredelaars”, vertelt Albert. “In het begin van de keten is zeer strikte hygiëne al langer ingeburgerd. De uitdaging is nu om die hygiëne ook verderop in de keten op te schroeven en daarbij zou ook het gebruik van wegwerphandschoenen goed passen.”
Op scepsis over of het wel lekker werkt, zo’n handschoen, heeft Wim wel een antwoord. “Kijk maar naar tandartsen. Die werken heel nauwkeurig en dragen al sinds jaar en dag handschoenen. Misschien werkt het zonder handschoen inderdaad nog net wat fijner, maar het goed beschermen van het personeel dat dagelijks met middelen werkt, moet het belangrijkste zijn.”
Zorgplicht
Daarmee kan Albert het alleen maar eens zijn. “De Arbowet is over het gebruik van ‘gevaarlijke stoffen’ algemeen, maar er is voor ondernemers sowieso sprake van een zorgplicht voor hun personeel. Ook het beschikbaar stellen van goede, dunne handschoenen, die vrij zijn van latex om een latexallergie te voorkomen, is daar een onderdeel van. Voor handschoenen worden poedervrije vinyl of nitril (hypoallergene) handschoenen aanbevolen die voldoen aan de NEN-EN-ISO-374 en daarnaast een CE-markering hebben. En daarbij is het ook weer een stukje extra hygiëne, mits de handschoenen regelmatig worden vervangen natuurlijk. Of gedesinfecteerd, maar dat gebeurt in de praktijk niet zo is onze ervaring.”
Voor meer informatie:
Elpress
www.elpress.com
Wim Esselink
we@elpress.com
Stigas
www.stigas.nl
info@stigas.nl
Albert van der Burg
albert.van.der.burg@stigas.nl