Tholen – Weken van droogte kunnen soms zomaar afgewisseld worden met hevige buien waarin in korte tijd grote hoeveelheden water uit de lucht valt. Aardbeientelers kunnen daar niets aan doen, maar kunnen ze er wel wat méé doen?
Jazeker, zorgen dat ze zoveel mogelijk water opvangen. Logisch, en het gebeurt ook al natuurlijk, maar toch zijn er nog genoeg stappen te zetten. Eén zo’n stap is de installatie van een first flush systeem, vanaf 1 januari 2021 (ook) wettelijk verplicht voor Vlaamse telers met tray- of containervelden voor aardbeien of in de sierteelt. Dit systeem zorgt ervoor dat nutriëntenrijk drainwater van deze vollegrond nauwelijks in het oppervlaktewater terecht komt. In de beschermde glasteelten zijn telers al langer bekend met het opvangen en verwerken van spuistromen.
Dieter Baets voor de drie proefopstellingen, die, zoals op de foto onder te zien is, middenin het grote trayveld staan.
Al dat water, dat moet natuurlijk goed gefilterd en gedesinfecteerd worden. Alleen dan kan een teler het weer aan zijn gewas teruggeven. Om die telers te helpen en te kunnen adviseren over de juiste installatie om in te investeren, is men op het Proefcentrum Hoogstraten aan het testen geslagen. Niet dat dat niet al gebeurde, maar met het oog op de nieuwe wet is wel een nieuwe proef opgestart.
In juli is een drietal filtratieopstellingen op het bestaande aardbeientrayveld geïnstalleerd om uit te zoeken welke combinatie van filtratie en/of desinfectie het beste werkt. “Zowel telers met tray- of containervelden, maar ook telers met sla op goten kunnen profijt hebben van onze onderzoeksbevindingen”, aldus Dieter Baets, aardbeienonderzoeker bij het Proefcentrum Hoogstraten en betrokken bij het project. Eenzelfde proefopstelling staat ook bij het Proefstation voor de Groenteteelt in Sint-Katelijne-Waver.
Nadat de sproeiers aan hebben gestaan en het water is opgevangen, start de filtratie.
Van de drie opstellingen, onderdeel van het Interreg Vlaanderen-Nederland project Recupa, zijn er twee met een doekfilter uitgerust. Doekfilters van Aqua D&S, al jaren bekend met legionellabestrijding in andere sectoren en ingestapt in de land- en tuinbouw door de toenemende interesse in water, gecombineerd met een trilzeef van hetzelfde bedrijf. Dieter: “Wat mij direct opviel t.o.v. andere doekfilters is de extra hoge rand aan het doek. Misschien geen raketwetenschap, maar het is iets wat ik bij andere doekfilters nog niet eerder zag. Die hogere rand maakt het mogelijk dat het water op het doek, ook als het doek volloopt met vuil, niet direct overloopt en daarmee ongefilterd in de silo komt.”
Het doekfilter, waarbij de twee vlotters boven het wateroppervlak hangen.
Een vlotter boven het doekfilter voorkomt sowieso dat het filter van Aqua D&S over kan lopen. “Als het waterniveau stijgt en de vlotter raakt, schiet de vlotter omhoog waarna het doek twintig centimeter opschuift. Daarmee ligt er dus weer schoon doek op het filter en kan de filtratie doorgaan”, is inmiddels Dieters ervaring in de proef die nog tot december 2019 doorloopt. Hoe lang het doek op de rol, die half augustus nog goed vol zit, uiteindelijk meegaat, is dus nog even afwachten.
De trilzeef haalt het eerste vuil uit het water.
Rianne de Baar van Aqua D&S wijst er in ieder geval op dat toevoeging van een trilzeef de levensduur van het doek verlengt. Bij twee van de drie opstellingen in Hoogstraten is daarom ook zo’n trilzeef toegevoegd. Op de zeef van 75 micron wordt het eerste vuil uit het water getrild. Vuil dat zeker bij de teelt van aardbeien in trays op kokos- en witveensubstraat in ruime mate aanwezig is vanaf de eerste gietbeurt op het 18 vierkante meter grote mini-trayveld. “De doekfilters testen wij in een variant van 5 micron en 20 micron. Bij het 5 microndoek druppelen we gestabiliseerd waterstofperoxide mee, terwijl we bij de opstelling met het 20 microndoek UV-licht voor desinfectie gebruiken.”
Bij één van de drie opstellingen wordt er waterstofperoxide meegedruppeld als laatste desinfectie stap.
En die derde opstelling dan? “Daar groeien de aardbeiplanten op substraatblokken van steenwol. Daarbij is er sprake van minder vuil, waardoor we hier in de proef het water enkel met UV-licht desinfecteren. Je zou het kunnen vergelijken met het verschil tussen een potplantenteelt en een tomatenteelt. Daarbij heeft een tomatenteler normaal gesproken ook minder grof, organisch vuil in zijn gietwater, terwijl een potplantenteler, maar dus ook een aardbeienteler met een trayveld, veel meer organisch vuil in zijn drainwater heeft.”
Aardbeiplanten op substraatblokken van steenwol.
Wie hierboven op de foto’s de opstellingen heeft bestudeerd, zal naast de technische snufjes misschien nog iets anders opgevallen zijn. Zwart folie. Dieter met een glimlach na een rondje langs ook de grote filtratieopstelling voor de dagelijkse praktijk op het trayveld in Hoogstraten: “Ja, dat wilde ik nog uitleggen, dat folie heeft een reden. Omdat we te maken hebben met nutriëntenrijk water én omdat de opstelling buiten staat en dus is blootgesteld aan zonlicht, groeien de algen harder dan ons lief is. Zwart folie helpt die algengroei tegen te gaan.”
Typisch zo’n detail om rekening mee te houden bij het verfijnen van het recirculeren van water bij telers. “Als Proefcentrum zijn wij in de positie om te testen zonder direct een commerciële teelt in gevaar te brengen. Aan ons de uitdaging om de filtratie- en desinfectieopstellingen te testen en samen met de betrokken toeleveranciers, te optimaliseren.”
Voor meer informatie:
Aqua Development & Solutions B.V.
www.aquadns.nl
info@aquadns.nl
Proefcentrum Hoogstraten
www.proefcentrum.be
info@proefcentrum.be