Glyfosaat heeft veel minder invloed op voedingsstoffen in gewassen dan jarenlang is gedacht. Een kleinschalige studentenproef is de vermoedelijke oorzaak van misvattingen over dit onkruidbestrijdingsmiddel. Dat blijkt uit een reconstructie van twee decennia onderzoek naar effecten van glyfosaat op voedingsstoffen in gewassen, uitgevoerd door het populairwetenschappelijke magazine Plant nutrition courier.
Glyfosaat bindt zich aan calcium en magnesium, mangaan en zink. Ook andere voedingsstoffen zoals koper en ijzer kunnen door dit onkruidbestrijdingsmiddel worden gebonden. Onderzoekers verschillen van mening over de omstandigheden waaronder dit verschijnsel zich voordoet: alleen in de tank met spuitvloeistof of ook in planten.
De controverse is te herleiden tot een kleinschalige studentenproef, zo blijkt uit een reconstructie van twee decennia onderzoek naar effecten van glyfosaat op de voedingstoestand van gewassen. De proef is omstreeks het jaar 2000 uitgevoerd door een student van de Amerikaanse Purdue Universiteit. De voorgeschiedenis en nasleep van deze proef zijn nu in kaart gebracht.
Gele soja
Aanleiding voor de studentenproef is de destijds onverklaarbare geelkleuring van glyfosaat resistente soja, kort na bespuiting met dit herbicide. De symptomen doen denken aan een tekort aan mangaan. Voor sojatelers op kalkrijke grond is mangaangebrek een bekend verschijnsel, dat met bemesting is te voorkomen of te genezen. De studentenproef is uitgevoerd met twee rassen: een glyfosaat resistente variëteit en een ras dat gevoelig was voor dit onkruidmiddel. De glyfosaat resistente variëteit kan de benodigde voedingsstoffen niet goed uit de grond opnemen, zo luidt de stevig neergezette conclusie.
Een uitgebreidere vervolgproef levert tegenstrijdige resultaten op, maar de conclusie bleef gehandhaafd en werd zelfs uitgebreid met de stelling dat ook glyfosaat zelf de opname van voedingsstoffen hindert. De uitslagen van deze proeven worden sindsdien breed uitgedragen in lezingen en alarmerende artikelen. Andere onderzoekers toonden echter later aan dat een afbraakproduct van glyfosaat de tijdelijke geelkleuring in soja heeft veroorzaakt.
Er volgden rapporten van andere onderzoekers die eveneens lagere gehalten aan voedingsstoffen in glyfosaat resistente gewassen meten. Critici wezen op de onjuiste of te beperkte opzet van een aantal van deze proeven en de aanvechtbare conclusies die aan deze en andere onderzoeken worden verbonden. De laatste jaren zijn er ook nieuwe onderzoeksresultaten gerapporteerd die het tegendeel lijken te bewijzen. In deze proeven laat glyfosaat de voedingsstoffen in glyfosaat resistente gewassen juist ongemoeid.
Voortsudderen
Ondanks steeds betere onderzoekstechnieken is de veronderstelde binding tussen glyfosaat en voedingsstoffen nooit in planten aangetoond, zo blijkt uit de analyse van de Plant nutrition courier. Toch blijft de discussie voortsudderen en zijn er Amerikaanse akkerbouwers die hun gewassen onnodig extra voedingsstoffen geven. En nog recent hebben Duitse onderzoekers vraagtekens geplaatst bij de risico-analyses van de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA). Dit agentschap van de Europese Unie is in hun ogen te luchtig omgegaan met studies waarin de binding van voedingsstoffen zou zijn aangetoond.